Νεανική Βία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

Θέμα Α

Τα φαινόμενα βίας εντείνονται από τους φορείς αγωγής. Αρχικά, η συγγραφέας αναφέρεται στο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο ακολουθεί συγκεκριμένο πρόγραμμα μηχανιστικής μάθησης που προωθεί τυποποιημένες γνώσεις. Το σχολείο έτσι ενισχύει τον ανταγωνισμό, τη βαθμοθηρία, τον ωφελιμισμό ενισχύοντας όμως παράλληλα και τη βία. Δεύτερος φορέας είναι η οικογένεια, όπου γονεϊκές συμπεριφορές οδηγούν σε ενδοοικογενειακές συγκρούσεις, ενώ είναι έκδηλη συχνά και η αδιαφορία προς τα νεότερα μέλη. Η πολιτική ανικανότητα, τέλος, στο πλαίσιο των πολιτικών υποχρεώσεων και της εκπλήρωσης λαϊκών αιτημάτων αναζωπυρώνει το μίσος και συντελεί στην κοινωνική διαίρεση. Ο πολιτικός δογματισμός και οι πελατειακές σχέσεις οδηγούν σε βία, σύμφωνα με τη συγγραφέα.

Θέμα Β

Β1.

Συνεπώς: Δηλώνει συμπέρασμα. Η συγγραφέας αναφέρει πως η προσωπικότητα διαμορφώνεται από κοινωνικές και εξωτερικές επιδράσεις, αλλά και από την κληρονομικότητα. Συνεπώς, η προσωπικότητα είναι αποτέλεσμα διπλή αιτιότητας και οφείλεται τόσο σε επίκτητα όσο και σε έμφυτα χαρακτηριστικά.

Για παράδειγμα: Δηλώνει παράδειγμα. Δίνεται ένα παράδειγμα για να εξηγηθεί η σχέση επιθετικής/ συναισθηματικής επάρκειας ή ανεπάρκειας ως έμφυτος παράγοντας διαμόρφωσης προσωπικότητας.

Καταρχάς: Δηλώνει απαρίθμηση. Η συγγραφέας αρχίζει και απαριθμεί τις αιτίες έξαρσης της βίας, αναφέροντας ως πρώτη το τεχνοκρατικό, υλιστικό πνεύμα της εποχής.

και έτσι: Δηλώνει συμπέρασμα. Η συγγραφέας δηλώνει πως η βία είναι αποτέλεσμα της αλλοτρίωσης και της αντικοινωνικότητας.

Β2.

Στην τελευταία παράγραφο του κειμένου 2 χρησιμοποιείται κυρίως το γ΄ ρηματικό πρόσωπο, καθώς μεταφέρονται και τα λόγια του καθηγητή εγκληματολογίας κ. Πανούση. Ωστόσο, στην τελευταία περίοδο της παραγράφου χρησιμοποιείται α΄ πληθυντικό πρόσωπο («Φίλοι μου, ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας»). Οι συγγραφείς με αίσθημα συλλογικής ευθύνης προτρέπουν τους αναγνώστες να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να προβληματιστούν για τις πράξεις τους που συντελούν στη διαιώνιση των φαινομένων βίας. Με το α΄ πληθυντικό πρόσωπο η ευθύνη μοιράζεται τόσο στους αναγνώστες όσο και στους συγγραφείς. Η χρήση του λοιπόν αποπνέει συλλογικότητα, ενώ ο λόγος αποκτά αμεσότητα και οικειότητα.

Β3.

Οι συγγραφείς του κειμένου 2 επιχειρούν να πείσουν τους αναγνώστες πως η νεανική βία έχει τις ρίζες της στο σχολικό περιβάλλον. Αυτό το πετυχαίνουν με την επίκληση στο συναίσθημα ως τρόπο πειθούς. Συγκεκριμένα, επιχειρούν να ευαισθητοποιήσουν και να προβληματίσουν τους αναγνώστες και το πετυχαίνουν περιγράφοντας τις καταστάσεις που αναγκάζονται να βιώνουν οι νέοι στο σχολικό περιβάλλον («Αντρώνονται σε ένα σχολικό περιβάλλον… άγχος και ανταγωνισμό»). Επιπλέον χρησιμοποιούν μεταφορικό, συναισθηματικά φορτισμένο λεξιλόγιο ως επιπρόσθετο μέσο πειθούς («ένα σχολείο σπασμένος καθρέπτης», «το πρόσωπό τους κατακερματισμένο»).

Οι συντάκτες περιγράφουν υπαρκτές καταστάσεις της σχολικής καθημερινότητας και με συγκινησιακό λεξιλόγιο τοποθετούν τον αναγνώστη στη θέση των μαθητών, πείθοντας τον για τις αντιξοότητες στον σχολικό χώρο που οδηγούν σε βίαιες συμπεριφορές.

Β4.

Ο τίτλος του κειμένου 2 «Νεανική βία: Ευθύνη μόνο των νέων;» αποτελεί ευθεία ερώτηση που σκοπό έχει να προβληματίσει τον αναγνώστη αλλά και να χαρίσει συνοχή στο κείμενο, αφού το ερώτημα απαντάται στο περιεχόμενο. Η φράση Νεανική βία προτάσσεται στον τίτλο δηλώνοντας έτσι και το βασικό θέμα του κειμένου. Συνεπώς ο τίτλος είναι δηλωτικός του περιεχομένου. Ως απάντηση στην ερώτηση αν είναι ευθύνη μόνο των νέων, οι συγγραφείς καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η νεανική βία είναι ευθύνη του σχολείου, της οικογένειας και της κοινωνίας ευρύτερα. Έτσι η ερώτηση του τίτλου απαντάται και το κείμενο αποκτά συνοχή.

Θέμα Γ

Στο ποίημα παρουσιάζεται η ανάγκη για ένα καλύτερο μέλλον, καθώς το παρόν διαφαίνεται δύσκολο. Το ελπιδοφόρο μήνυμα του τίτλου «Θα ’ρθει καιρός» αποπνέει ένα αίσθημα ελπίδας, η οποία μετουσιώνεται στο πρόσωπο της συνομιλήτριας του ποιητικού υποκειμένου, της Μαρίας («Εσύ είσ’ η ελπίδα»). Με την προστακτική έγκλιση («σκέψου!») την προτρέπει να φανταστεί ένα μέλλον, στο οποίο έννοιες όπως η καταπίεση, η μοναξιά και ο εξευτελισμός θα ανήκουν μόνο στα βιβλία της ιστορίας, μόνο δηλαδή στο παρελθόν («σε μια μεγάλη φιάλη με νερό λέξεις κι έννοιες σαν κι αυτές απροσάρμοστοι-καταπίεση-μοναξιά-τιμή-κέρδος-εξευτελισμός για το μάθημα της ιστορίας»). Η σιγουριά που αποπνέει η ποιητική φωνή για τις καλύτερες συνθήκες ζωής στο μέλλον αισθητοποιείται μέσω της οριστικής έγκλισης («Θα ’ρθει καιρός που θ’ αλλάξουν τα πράματα»). Η φράση σε ευθύ λόγο «Σημασία έχει να παραμένεις άνθρωπος» περικλείει και το βασικό μήνυμα το ποιήματος, δηλαδή την αξία της διατήρησης της ανθρωπιάς, ηθικών αρχών και αρετών που συντελούν στην αρμονική συνύπαρξη.

Ενδεικτική προσωπική θέση

Κατά την άποψή μου, ο  σεβασμός στον συνάνθρωπο, η αλληλοβοήθεια και η αλληλεγγύη είναι τέτοιες αξίες και αρχές που θα πρέπει να χαρακτηρίζουν τον άνθρωπο. Μέσω αυτών εξασφαλίζεται η ειρήνη, η συνοχή του κοινωνικού ιστού, καταργείται η εκμετάλλευση και η ποιότητα ζωής βελτιώνεται.

Θέμα Δ

Αγαπητοί παρευρισκόμενοι,

Το τελευταίο διάστημα γινόμαστε μάρτυρες φαινομένων νεανικής βίας. Φαινόμενα βίας κατακλύζουν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία σε εβδομαδιαία βάση. Βίντεο και καταγγελίες γονέων φτάνουν σε εμάς, προβληματίζοντας κάθε ευσυνείδητο πολίτη. Η παρούσα εκδήλωση σκοπό έχει να αναδείξει τις αιτίες πρόκλησης της νεανικής βίας, αλλά και να προτείνει τρόπους ώστε το φαινόμενο αυτό να περιοριστεί.

Αιτίες νεανικής βίας

Όπως είναι λογικό η αφορμή που θα οδηγήσει ένα άτομο σ’ ένα βίαιο ξέσπασμα ή τα βαθύτερα αίτια που θα το εξωθήσουν στην υιοθέτηση συστηματικά βίαιης ή εγκληματικής συμπεριφοράς ποικίλουν και, κάποτε, σχετίζονται με την ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση του συγκεκριμένου ατόμου ή με πολύ προσωπικά του βιώματα. Μπορούμε, ωστόσο, να διακρίνουμε ορισμένα γενεσιουργά αίτια του φαινομένου αυτού, τα οποία έχουν γενικότερο εύρος και επηρεάζουν μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

– Φανατισμός. Η επικράτηση κάθε πιθανής έκφανσης του φανατισμού (ιδεολογικού, θρησκευτικού, εθνικιστικού κ.ά.) υπονομεύει τη δυνατότητα αρμονικής κοινωνικής, αλλά και διακρατικής συνύπαρξης και συνεργασίας, καθώς οδηγεί τα άτομα ή τις ομάδες που κινούνται υπό το πνεύμα μισαλλόδοξων αντιλήψεων σε ακραίες πράξεις βίας ή έστω σε επίμονη άρνηση ουσιαστικής επικοινωνίας.

– Συνεχής προβολή της βίας. Τα ΜΜΕ τόσο στο πλαίσιο των ενημερωτικών τους εκπομπών, όσο και στις τηλεοπτικές τους παραγωγές, δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην παρουσίαση σκηνών και επεισοδίων βίας, καθώς θεωρούν πως λειτουργούν ως δέλεαρ για τους τηλεθεατές. Άμεσο αποτέλεσμα αυτής της τακτικής είναι η έκθεση των ατόμων, από την παιδική τους ήδη ηλικία, σε πλήθος τέτοιων ακραίων συμπεριφορών, και κατ’ επέκταση η δημιουργία της λανθασμένης εντύπωσης πως η βία είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Οι νέοι καταλήγουν, έτσι, είτε να μιμούνται τις βίαιες συμπεριφορές που παρακολουθούν στους τηλεοπτικούς τους δέκτες, είτε να αντιμετωπίζουν με ανοχή ανάλογα περιστατικά στην καθημερινή τους ζωή, θεωρώντας, ίσως, πως η βία συνιστά μια αποδεκτή μορφή εκτόνωσης του θυμού.

– Ελλιπής παιδεία. Η καταφυγή του ατόμου στη βία και τον εκφοβισμό συχνά πηγάζει από την αδυναμία του να διαχειριστεί με πιο αποτελεσματικούς τρόπους τις εντάσεις που βιώνει και τις αντιπαραθέσεις του με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Αν το άτομο δεν έχει καλλιεργηθεί επαρκώς, ώστε αφενός να έχει υιοθετήσει τα κελεύσματα του ανθρωπισμού για πλήρη σεβασμό του άλλου ανθρώπου κι αφετέρου προκειμένου να έχει αφομοιώσει την αποτελεσματική ισχύ του διαλόγου στην επίλυση των διαπροσωπικών διαφορών, θεωρεί τα βίαια ξεσπάσματα ως μόνη επιλογή.

– Σχολείο. Το απρόσωπο χωρίς όρια σχολείο που επιτρέπει την εκδήλωση της βίας μέσα στις διαπροσωπικές σχέσεις των μαθητών του (ατομικά ή ομαδικά), θυματοποιώντας πρόσωπα ή τμήματα μαθητών ακόμα και σ’ αυτούς τους δράστες των εκφοβιστικών ή ρατσιστικών ή σεξιστικών επεισοδίων.

– Χάσμα γενεών. Όχι μόνο δεν μίκρυνε, αλλά αντίθετα μεγάλωσε, καθώς οι νέοι εμφανίζουν καινούριους τρόπους συμπεριφοράς, οι οποίοι δεν γίνονται αποδεκτοί από τους ενήλικες με αποτέλεσμα τη διεύρυνση της διάστασης μεταξύ τους. Οι μεγάλοι στιγματίζουν τη νεανική συμπεριφορά ως απαράδεκτη και αντικοινωνική και οι νέοι επαναστατούν κι αμφισβητούν την αυθεντία της γενιάς των γονιών τους. Σ’ αυτήν την κρίσιμη περίοδο είναι εύκολη η εκτροπή των παιδιών προς τη νεανική βία και την παραβατική συμπεριφορά.

Τρόποι αντιμετώπισης νεανικής βίας

• Η οικογένεια οφείλει να ασχολείται με την ηθική διαπαιδαγώγηση των νέων και να μεταδίδει ηθικές αξίες και ορθά πρότυπα κοινωνικής συμβίωσης.
• Το εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο οφείλει εκτός από την μετάδοση γνώσεων να μεριμνά και για όξυνση της κριτικής ικανότητας των νέων και για την ηθική τους τελειοποίηση.
• Η Πολιτεία /Κράτος είτε φροντίζοντας να μειώσει τις αιτίες και τους παράγοντες που προκαλούν τη νεανική παραβατικότητα (μείωση α­νεργίας, φτώχειας, αναλφαβητισμού, κοινωνικού αποκλεισμού, μορφών ρατσισμού), με την μετάδοση θετικών προτύπων από τους κρατι­κούς λειτουργούς.
• Πολιτεία: ανάπτυξη δικτύων υπηρεσιών και συντονισμός σε τοπική κλίμακα των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, πρόληψη, δηλαδή περιστολή των κοινωνικών προβλημάτων της φτώχειας και της ανεργίας, κατάργηση των αυταρχικών σωφρονιστικών μέσων, δηλαδή των φυλακών α­νηλίκων και του εγκλεισμού τους σε ιδρύματα. Αναγκαίο να αντικατασταθούν με παροχή εκπαίδευσης και ανάδοχες οικογένειες. Διαμόρφω­ση μηχανισμών ανίχνευσης κακοποιημένων παιδιών.
• ΜΜΕ: ευαισθητοποίηση και ενημέρωση της κοινής γνώμης. Παροχή αξιόλογης παιδείας και ηθικών προτύπων.

Διαχρονικά η βία είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των ανθρώπινων κοινωνιών. Στη σύγχρονη εποχή οξύνεται συνε­χώς και προσλαμβάνει πολλές μορφές. Η αντιμετώπισή της είτε προληπτικά είτε κατασταλτικά πρέπει να απασχολήσει σοβαρά όσους ασχολούνται με τη νεότητα και τα προβλήματά της.

Ευχαριστώ που με ακούσατε

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Νεανική Βία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Λαβασίδη Δημήτρη, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.