Μουσική Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Η δύναμη της μουσικής

1. Η λέξη μουσικοθεραπεία είναι μια σύνθετη λέξη η οποία παράγεται από τη λέξη μουσική και τη λέξη θεραπεία, δύο αρκετά δύσκολες και διφορούμενες έννοιες. Όταν μιλάμε για μουσική εννοούμε την αντίληψη μιας σειράς ποικίλων νοτών σε ένα ρυθμικό χώρο(πλαίσιο) κυρίως χρησιμοποιώντας την ακοή μας αλλά και άλλες αισθήσεις μας, όπως η αφή.
2. Από την άλλη, η λέξη θεραπεία μας παραπέμπει σε αρρώστια ψυχική ή σωματική. Τα όρια ανάμεσα στην ψυχική ή σωματική αρρώστια και την υγεία δεν είναι πάντα ξεκάθαρα. Το νόημα της αρρώστιας αλλάζει ανάλογα με την νοοτροπία που επικρατεί σε κάθε εποχή και κάθε πολιτισμό. Ο παραπάνω λόγος μας οδηγεί στο γεγονός του ότι θεραπεία εδώ εννοούμε την κάθε προσπάθεια που θα μπορούσε να απαλύνει κάθε είδους ανθρώπινο πόνο, κάθε προσπάθεια που στοχεύει στο να αποκαταστήσει την επικοινωνία και επαφή ανάμεσα στους ανθρώπους και τέλος κάθε απόπειρα για την ανάκτηση της χαμένης ελευθερίας μιας ψυχής. Η μουσική αρχίζει εκεί που τελειώνει ο λόγος, γι’ αυτό μια μουσική σύνθεση ή ένας μουσικός αυτοσχεδιασμός μπορεί να εκφράσει ψυχικές καταστάσεις που είναι ίσως αδύνατο να εκφραστούν με λόγια. Η μουσική έχει τη δύναμη να διευκολύνει την έκφραση συναισθημάτων και τη δύναμη για ανάκτηση της ψυχικής και σωματικής υγείας (Randall McClellan, 1997).
3. Η διαχρονική αξία της μουσικής στον άνθρωπο είναι αδιαμφισβήτητη. Η σύνδεση της με διάφορες επιστήμες όπως την ιατρική, την παιδαγωγική και την ψυχολογία φέρει ως αποτέλεσμα την συμβολή της στην αναγνώριση της επιστημονικής και διεπιστημονικής της αξίας. Σημαντικές μελέτες των τελευταίων δεκαετιών σε διάφορα επιστημονικά πεδία (βιολογία, ψυχοβιολογία, κοινωνιολογία της μουσικής, εθνομουσικολογία)υποστηρίζουν ότι η μουσική τάση και ικανότητα υπάρχει σε όλα τα ανθρώπινα όντα (Στάμου, 2009). Έρευνες του σημαντικού Ελβετού ψυχολόγου Jean Piaget, έχουν δείξει ότι η μουσική και ο ήχος επηρεάζει τον άνθρωπο ήδη από την περίοδο της ενδομήτριας ζωής. Η νοητική ανάπτυξη του παιδιού σε συναισθηματικό στάδιο γίνεται από τη γέννηση έως 1 – 2 ετών. Η προσφορά της μουσικής δεν έχει σύνορα, αφού αυτή επηρεάζει και υπάρχει σε όλα τα ανθρώπινα όντα, σε κάθε παιδί ή ενήλικο ανεξάρτητα από την σωματική και πνευματική του ικανότητα (Lucia Kessler-Κακουλίδη, 2006) .
4. Η βασική αρχή της μουσικοθεραπείας είναι πως πρωταρχική αιτία κάθε ασθένειας είναι ο αρνητικός τρόπος σκέψης και η συναισθηματική ένταση, με αποτέλεσμα να δημιουργούν εμπλοκές και ενεργειακές ανισορροπίες. Η θεραπευτική χρήση της μουσικής υπολογίζεται ότι έχει ηλικία μεγαλύτερη των τριάντα χιλιάδων ετών! Αν θεωρείται ο Ιπποκράτης ο πατέρας της Ιατρικής, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης πρέπει να αναγνωριστούν ως οι πρόδρομοι της μουσικοθεραπείας, με την έννοια ότι πρέσβευαν την ελεγχόμενη χρήση της μουσικής. Ο Πλάτων αναφέρει: «Η αρμονία, η οποία έχει φορές (κινήσεις) συγγενείς προς τις περιφορές της ψυχής μας, έχει δοθεί από τις Μούσες σ’ εκείνον, ο οποίος τις συναναστρέφεται με φρόνηση όχι για να τού χρησιμεύει για αλόγιστη ηδονή, όπως τώρα (νομίζεται), αλλά για να επαναφέρει σε τάξη και συμφωνία με τον εαυτό της την εκτός αρμονίας (ανάρμοστη) περιφορά της ψυχής μας» (Πλάτων Τίμαιος 47 c-d-e)
5. Οι Έλληνες φιλόσοφοι πίστευαν πως η μουσικοθεραπεία είχε την έννοια της αποκατάστασης στη διαταραγμένη αρμονία σώματος και ψυχής, αντίληψη που δεν απέχει από τις σύγχρονες αρχές της ιατρικής (νους υγιής εν σώματι υγιή).Η προσφορά των αρχαίων ελλήνων στο χώρο της μουσικοθεραπείας είναι αξιοσημείωτη. αφού είναι αυτοί που την χρησιμοποίησαν εκτεταμένα για τη θεραπεία σωματικών και ψυχικών παθήσεων, στηριζόμενοι αποκλειστικά στην κλινική παρατήρηση και σε ορθολογιστικούς συλλογισμούς, μακριά από κάθε είδους θρησκευτικές ή μαγικές δοξασίες. (Πρίνου-Πολυχρονιάδου, 1995)

«Μέσα στη μουσική»

«Μέσα στη μουσική υπάρχει χώρος
Να κοιμηθεί ο άνεμος
Μαζί του να ταξιδέψουμε κι εμείς
Μέσα στη μουσική εφύτεψαν ένα πάθος
Παράξενο
Άνθος η ζωή μας άνθος
Από στόμα περνά σε στόμα
Κόβονται τα γόνατά μας
Όταν ανεβαίνουμε στ’ άλογα
Τρέχουμε στη μάχη χωρίς κεφάλια
Δεν μας αφήνουν τα σύννεφα
Να σηκώσουμε κάτι από τη γη
Να φέρουμε μια ενθύμηση μαζί μας

Κάπου ο κίνδυνος είναι μεγάλος
Όμως αυθόρμητα τραβάμε ίσια
Προχωρούμε όχι πια μέσα στη μουσική
Αλλά μέσα στο θάνατο

Κι ο δρόμος μας δεν έχει τέλος»

Γιώργος Σαραντάρης

Θέμα Α

Α1. Να αποδώσετε περιληπτικά τις πρώτες τρεις παραγράφους του κειμένου σε 60-70 λέξεις

Μονάδες 15

Α2. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις αν είναι σωστές ή λανθασμένες:

α) Το νόημα της αρρώστιας παραμένει σταθερό, ανάλογα με την νοοτροπία που επικρατεί σε κάθε εποχή και κάθε πολιτισμό.

β) Η θεραπευτική χρήση της μουσικής υπολογίζεται ότι σχετίζεται με τις αρχές του 20^ου αιώνα.

γ) Η μουσική είναι καθοριστικός παράγοντας που συμβάλλει στην έκφραση ανθρώπινων συναισθημάτων.

Μονάδες 15

Θέμα Β

Β1. Ποιος είναι ο ισχυρισμός τον οποίο επιχειρεί να αποδείξει ο συγγραφέας στην  4^η παράγραφο του κειμένου Ι  «Η βασική αρχή…. ψυχής μας».  Να αιτιολογήσετε με πειστική επιχειρηματολογία την απάντησή σας

Μονάδες 10

Β2. Με ποιο τρόπο διαπιστώνετε ότι οργανώνει τη σκέψη του ο συγγραφέας στην  3^η παράγραφο του κειμένου Ι;

Μονάδες 5

Β3. Να βρείτε συνώνυμες των έντονα υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου: επικρατεί, δημιουργού, διευκολύνει,  αποτέλεσμα, στοχεύει

Μονάδες 5 

Β4. Να αναλύσετε δύο  γλωσσικές επιλογές του συγγραφέα στο κείμενο Ι

Μονάδες 5

Θέμα Γ

Να σχολιάσετε τις εικόνες που κυριαρχούν στο ποίημα του Σαραντάρη,  εφόσον λάβετε υπόψη τη χρήση ρηματικών προσώπων,  σε 180 λέξεις περίπου

Μονάδες 15

Θέμα Δ

Στη βουλή των εφήβων καλείσαι να παρουσιάσεις μια εισήγηση με θέμα: Η μουσική ως μέσο έκφρασης, ως ενοποιητική δύναμη  της κοινωνίας, ως γλώσσα πανανθρώπινη. Ποια η προσφορά της και ποιους τρόπους προτείνεις για την καλλιέργεια της μουσικής παιδείας που έχει παραμεληθεί από το σημερινό δημόσιο σχολείο;

Μονάδες 30

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Ενδεικτικές Απαντήσεις Κριτηρίου

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Σιώκου Καλλιόπης, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.