Λαϊκισμός Σχεδιάγραμμα

Λαϊκισμός – Λαϊκότητα -Εκλαΐκευση Σχεδιάγραμμα Γ Λυκείου

Λαϊκότητα: είναι ό,τι προέρχεται από το λαό, ό,τι ανήκει στο λαό κι υπάρχει γι΄αυτόν.

Λαϊκισμός: είναι η κατ΄επίφαση λαϊκότητα.

Εκλαΐκευση: είναι η προσπάθεια να απλουστευτεί μια ιδέα, ένα μήνυμα, μια θεωρία, για να γίνει αντιληπτή από το ευρύ κοινό.

Λαϊκισμός στην πολιτική: Οι πολιτικοί ηγέτες προεκλογικά συνηθίζουν να φορούν το προσωπείο του λαϊκού ηγέτη, να συνθηματολογούν, να δίνουν στο λαό ψεύτικες υποσχέσεις, μέχρι να πάρουν την εξουσία. Επιδίδονται στην τακτική του πατερναλισμού (κηδεμονίας) και του Μεσσιανισμού ( υποκρίνονται τους «Μεσσίες», δηλ. τους Σωτήρες του λαού) σε μια προσπάθεια να πείσουν τους πολίτες ότι νοιάζονται για το καλό τους. Ταυτόχρονα με την τακτική της κινδυνολογίας καταργούν κάθε άμυνα από την πλευρά των πολιτών στους οποίους αρέσουν πολύ περισσότερο τα αισιόδοξα ψέματα παρά οι απαισιόδοξες αλήθειες. Ωστόσο, αυτά ισχύουν έως ότου πάρουν την εξουσία, καθώς από εκείνη τη στιγμή κι ύστερα η φενάκη αποκαλύπτεται και τα προσωπεία πέφτουν.

Λαϊκότητα στην πολιτική: Οι πραγματικοί και γνήσιοι πολιτικοί ηγέτες είναι αυτοί που προέρχονται μέσα από τους κόλπους του λαού, που έχουν βιώσει τα κοινωνικά προβλήματα και τις ανησυχίες των απλών- λαϊκών ανθρώπων που αγωνίζονται καθημερινά για το βιοπορισμό τους. Αυτοί οι πολιτικοί ηγέτες είναι που μπορούν να οσφριστούν τις ανάγκες του λαού και να αγωνιστούν χωρίς ιδιοτέλεια για να τις υπηρετήσουν.

Λαϊκισμός στην τέχνη: Η τέχνη είτε Υψηλή είτε λαϊκή έχει παρασυρθεί από το ρεύμα της εμπορευματοποίησης και της βιομηχανοποίησης. Πιο συγκεκριμένα τα γνήσια καλλιτεχνικά προϊόντα έχουν αρχίσει να εκλείπουν καθώς στο βωμό του κέρδους θυσιάζεται κάθε πρωτοτυπία, κάθε φαντασία και δημιουργικότητα. Οι καλλιτέχνες περιορίζονται από μια λογική παραγωγής που μετατρέπει τα καλλιτεχνήματα σε εμπορεύσιμα είδη και μάλιστα με ημερομηνία λήξης. Έτσι, στη λογική ότι το λαϊκό «πουλάει» παράγονται χιλιάδες κακέκτυπα λαϊκής τέχνης που όχι μόνο δεν εκφράζουν τη γνήσια λαϊκή  ψυχή αλλά αντίθετα υπηρετούν οικονομικά συμφέροντα.

Λαϊκότητα στην τέχνη: Τα γνήσια λαϊκά έργα τέχνης αποτυπώνουν τη γνήσια λαϊκή ψυχή, τη φαντασία και την πρωτοβουλία του λαϊκού δημιουργού που δεν εκφράζεται κατόπιν παραγγελίας ή κατόπιν πίεσης ούτε στοχεύει στον πλουτισμό. Ο στόχος του γνήσιου καλλιτέχνη είναι να εκφράσει τα συναισθήματά του, τις ανάγκες του ακόμη και τους προβληματισμούς του οι οποίοι τυγχάνει να συμπίπτουν πολλές φορές με αυτούς των απλών λαϊκών ανθρώπων.

Λαϊκισμός στα Μ.Μ.Ε: Είναι από τα πιο συνηθισμένα πλέον φαινόμενα στα Μ.Μ.Ε, καθώς οι τηλεοπτικές κυρίως εκπομπές είτε ειδησεογραφικές, είτε πολιτικές, ή ψυχαγωγικές έχουν μπει στη λογική του κέρδους κι έχουν μετατραπεί σε φτηνό θέαμα. Οι υπεύθυνοι των τηλεοπτικών προγραμμάτων υποστηρίζουν κυνικά ότι «αυτό θέλει ο λαός, αυτό του προβάλλουμε». Ωστόσο, αυτό είναι ένα ψευτοεπιχείρημα καθώς το τηλεοπτικό πρόγραμμα έτσι όπως έχει στηθεί εξυπηρετεί επιχειρηματικά και πολιτικά συμφέροντα που κρατά το λαό εφησυχασμένο, αποπροσανατολισμένο κι αφοπλισμένο πνευματικά κι ηθικά, ανίκανο να αντισταθεί στην προπαγάνδα και στα μηνύματα που του μεταφέρονται.

Λαϊκότητα στα Μ.Μ.Ε: Θα υπήρχε, αν υπηρετούνταν οι βασικές προϋποθέσεις κι οι βασικές αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Αν δηλαδή οι δημοσιογράφοι υπηρετούσαν την αλήθεια κι ενημέρωναν την Κοινή Γνώμη με ακρίβεια, σαφήνεια, με πληρότητα κι εγκυρότητα. Έτσι μόνο ο λαός θα μπορούσε να είναι ενημερωμένος αντικειμενικά για τις εξελίξεις και θα μπορούσε να γίνει κύριος της μοίρας του αποφασίζοντας ελεύθερος και ανεπηρέαστος.

Λαϊκισμός στον αθλητισμό: Αποτυπώνεται με την προβολή λαοπρόβλητων και λαοφιλών αθλημάτων, όπως το ποδόσφαιρο και η καλαθοσφαίρηση, καθώς αυτά τα αθλήματα πιο εύκολα προσεγγίζονται από την πλειοψηφία των πολιτών μιας κι η ενασχόληση με αυτά είναι πιο εύκολη, πιο προσιτή και πιο οικονομική. Ωστόσο, τα αθλήματα αυτά δεν είναι τυχαίο ότι συνδυάζονται ευκολότερα και με το φανατισμό, με τα τυχερά παιχνίδια, με τον αποπροσανατολισμό του λαού από πολιτικές εξελίξεις «μείζονος» σημασίας και τον επαναπροσανατολισμό του σε ένα θέαμα «ήσσονος» σημασίας.Οι αθλητές που σχετίζονται με αυτά τα αθλήματα ηρωοποιούνται χάρη στα τεράστια συμβόλαια που υπογράφουν και χάρη στην αίγλη με την οποία περιβάλλεται το όνομά τους. Αντίθετα, άλλα αθλήματα του κλασικού στίβου περιθωριοποιούνται ενώ άλλα αθλήματα, όπως το γκολφ, το σκι ή η ιππασία θεωρούνται προνόμιο μιας μικρής «ελίτ».

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ: Η έλλειψη κριτικής ικανότητας που δεν επιτρέπει στην πλειοψηφία του λαού να αντιληφθεί το γνήσιο από το νόθο, την αλήθεια από την πλάνη.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ: Η ψυχολογία της μάζας, ο φόβος, η ανάγκη του λαού να πιστέψει σε αυτόκλητους σωτήρες ως απόδειξη της αδυναμίας του να αναλάβει τα ηνία της ζωής του στα χέρια του.

ΠΟΛΙΤΙΚΑ: Η κρίση της σύγχρονης δημοκρατίας επιτρέπει σε δημαγωγούς να καπηλευτούν το συναίσθημα του λαού και τις ανασφάλειες του, για να επιδοθούν σε μια ακατάσχετη δημαγωγία, που εξυπηρετεί προσωπικά συμφέροντα.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ: Η φτώχεια, η ανεργία, η έξαρση της βίας και άλλων κοινωνικών προβλημάτων δημιουργούν πρόσφορο έδαφος για την έξαρση του λαϊκισμού.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ: Κάθετι που αποτελεί λαϊκό στοιχείο γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης με στόχο το κέρδος.

1. Ανθρωπιστική παιδεία: που μπορεί να επανδρώσει το άτομο με τα απαραίτητα πνευματικά, ηθικά και ψυχολογικά εφόδια, ώστε να γίνει υπεύθυνη προσωπικότητα και να αποκτήσει πολιτική παιδεία, ώστε να συμμετέχει στα κοινά και να μη μένει παθητικός δέκτης των εξελίξεων.
2. Αισθητική παιδεία και καλλιέργεια, ώστε το άτομο να μπορεί να διακρίνει την αξία του γνήσιου και πρωτότυπου καλλιτεχνικού δημιουργήματος από τα πολιτιστικά υποπροϊόντα.
3. Οι πνευματικοί άνθρωποι οφείλουν να αναλάβουν δραστικά το διαφωτιστικό, παραδειγματικό και αγωνιστικό τους ρόλο, ώστε να εκλαϊκεύσουν τη γνώση και να καταστήσουν το λαό ικανό να αντιλαμβάνεται τις προπαγανδιστικές πρακτικές των εκάστοτε ηγετών.
4. Εξυγίανση της σύγχρονης δημοκρατίας, ώστε το ίδιο το πολιτικό σύστημα να αποβάλλει τους λαϊκιστές πολιτικούς που προδίδουν το δημοκρατικό ιδεώδες.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε επιμελήθηκε η συνάδελφος Πιτσόλη Καλλιόπη, Υπεύθυνη Θεωρητικής Κατεύθυνσης του Φροντιστηρίου Άθμονον – Ορόσημο στο Μαρούσι η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία με τους μαθητές και τις μαθήτριες της.

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.