Καταναλωτισμός Β Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Ένα βλέμμα

Οι γιορτές είναι τα φώτα τους, η προσδοκώμενη θέρμη των τραπεζιών, τα ρεβεγιόν, τα στολίσματα των δρόμων, των πολυκατοικιών. Είναι οι άοκνοι σηματωροί στα μπαλκόνια, που αναβοσβήνουν ολονυχτίς, παλλόμενες αρτηρίες σκυθρωπών κτιρίων.

Μα πιο πολύ γιορτές είναι τα ψώνια, τα δώρα, τα καινούργια παπούτσια, οι ζελατίνες περιτυλίγματος που ριγούν καθώς σκίζονται, η μέθη της κατανάλωσης. Τα μαγαζιά το ξέρουν: έχουν φωτοστολιστεί ήδη, αναβοσβήνουν σαν καθεδρικοί και καλούν τους προσκυνητές. Στις παρυφές, τα καφέ προσφέρουν μικρές δόσεις ανάπαυλας με αφρόγαλα, προς 3,5 ευρώ.

Σκέφτομαι πόσες φορές ιδρωκόπησα στα μαγαζιά αναζητώντας δώρα. Πόσο άχαρες είναι οι τελευταίες μέρες, οι τελευταίες ώρες, καθώς σαρώνεις τα ράφια κι όλα τα παιχνίδια φαίνονται ίδια, πληκτικά, φτηνιάρικα, κι άλλα πανάκριβα, και ιδρώνεις να βρεις κάτι για όλους. Πόση μοναξιά κυκλοφορεί κάτω από τα φώτα, πόση μελαγχολία κατεβάζουν τα ποτάμια των ανθρώπων. Όλοι πρέπει να είναι έξω, εκεί, εκτεθειμένοι, κι όλοι σπεύδουν να κρυφτούν, κρέμονται σε στάσεις λεωφορείων, εκλιπαρούν για ταξί, σέρνουν σακούλες.

Καταναλώνεις και μελαγχολείς. Αυτές τις μέρες ψωνίζεις καταναγκαστικά, γιατί όλοι ψωνίζουν, όλοι θύουν, όλοι λιβανίζουν με τις πιστωτικές τους στους πάμφωτους βωμούς. Κι όλοι μένουν με μια στυφάδα, ανεκπλήρωτοι και πεινασμένοι: το shopping δεν χορταίνει· ερεθίζει, αλλά δεν χορταίνει, δεν ανακουφίζει. Η κατανάλωση κατακλύζει τον νου, κυριεύει τις νευρικές ίνες, στήνει λίστες, υποχρεώσεις, εφευρίσκει αχόρταγες πτυχές, σε καταλαμβάνει σαν πυρετός και σε κατατρώει. Κι ύστερα σ’ αφήνει λιώμα, ματαιωμένο και αχόρταγο, βουλιμικό και μόνο, ένα μοναχικό αγρίμι μετά το μάταιο πλιάτσικο.

Ψυχολογισμός… Ενδεχομένως. Η τέτοια θέαση εκκινεί από την ψυχική κατάσταση του καταναλωτή. Αλλά η κατανάλωση, σαν ατμομηχανή που ζητάει διαρκώς κάρβουνο, έχει και μια υλική, εξόχως πολιτική διάσταση. Ευρισκόμενη στα σπλάχνα των δυτικών κοινωνιών παίζει διπλό παιχνίδι: αφενός θερμαίνει τις αγορές, αφετέρου παγώνει τη δημοκρατία. Ο επιφανής Αμερικανός πολιτικός επιστήμων Ρόμπερτ Νταλ, στη μελέτη του «Περί πολιτικής ισότητας», αντιπαραθέτει την κουλτούρα της κατανάλωσης στο ευ ζην, στην ποιότητα ζωής, στην ιδιότητα του πολίτη. Ο φιλελεύθερος καθηγητής του Γέιλ εμφανίζεται απαισιόδοξος για το πραγματικό βάθος της δημοκρατίας και εντοπίζει μερικές αιτίες του δημοκρατικού ελλείμματος· μια απ’ αυτές είναι η κατανάλωση: «Η πραγματική αντίφαση του καπιταλισμού», γράφει, «είναι η εξής: το γεγονός ότι καταφέρνει να ικανοποιήσει την ισχυρή ενόρμηση του ανθρώπου προς την ολοένα και μεγαλύτερη κατανάλωση προϊόντων της καπιταλιστικής επιχείρησης, έρχεται σε αντίθεση με μια άλλη ακόμη πιο ισχυρή ανθρώπινη ενόρμηση: την αναζήτηση της ευτυχίας ή, αν προτιμάτε, μιας αίσθησης ευημερίας».

Ο εγωιστής καταναλωτής είναι το περιφερόμενο πρότυπο σήμερα. Είναι ο cool νέος της διαφημιστικής εικονογραφίας, που χοροπηδάει έξω από τις αλυσίδες μαγαζιών κινητής και γκάτζετ, που μιλάει σαν καμένος και περιπλανιέται στο Μall.

Η εικονογραφία γίνεται ζωή. Ο δυστυχής εγωιστής καταναλώνει, καταναλώνει, καταναλώνει, όσο μπορεί, όσο αντέχει η πίστωση, κι ολοένα περισσότερο νιώθει άδειος και πεινασμένος, όλο και περισσότερο φτωχός. Έχει απωλέσει την πολιτική του υπόσταση, έχει ξεχάσει τι σημαίνει ελευθερία επιλογών, πολιτική ισότητα, κοινοτικός βίος, δημιουργικότητα, αυτάρκεια, πολιτική δράση.

Τα έχει χάσει όλα. Αλλά μπορεί να τα ψωνίσει…

Του Νικου Γ. Ξυδακη, εφ. Καθημερινή, 09.12.2007

Πηγή: https://antikleidi.com/2015/12/24/eikones_noima_christmas_edition/

Ανικανοποίητο

Η δίψα εκείνων που ποτέ

δε θ’ αποκτήσω

με στοιχειώνει, πνιγμένη

καθώς σέρνομαι στα νερά

του έλους των πραγματωμένων.

Ποιος είπε πως ποτέ

τελειώνουν οι επιθυμίες;

Το ποίημα της Λένας Παππά προέρχεται από τη συλλογή «Βραδυφλεγή», Τα Ποιήματα, Τόμος Β ́, εκδ. Αρμός, Αθήνα: 1997.

ΘΕΜΑ Α.

Α. Ο συντάκτης του Κειμένου 1 παρουσιάζει τις επιπτώσεις της κατανάλωσης στον άνθρωπο και την κοινωνία. Να τις εκθέσετε σε ένα περιληπτικό κείμενο 60-70 λέξεων.

Μονάδες 20

ΘΕΜΑ Β.

Β1. Να επιλέξετε την ορθή απάντηση από τις προτεινόμενες για καθεμιά από τις παρακάτω προτάσεις του Κειμένου 1.

1. Στο Κείμενο 1 με την πρόταση «Τα έχει χάσει όλα. Αλλά μπορεί να τα ψωνίσει… .» δηλώνεται:

α. Υποχρέωση

β. Πιθανότητα

γ. Δυνατότητα

δ. Ευχή

2. Στην πρόταση του Κειμένου 1 «Οι γιορτές είναι τα φώτα τους, η προσδοκώμενη θέρμη των τραπεζιών, τα ρεβεγιόν, τα στολίσματα των δρόμων, των πολυκατοικιών.» υπάρχει:

α. Ασύνδετο σχήμα

β. Παρατακτική σύνδεση

γ. Υποτακτική σύνδεση

δ. Διαδοχική υπόταξη

3. Ο συντάκτης στο Κείμενο 1 με τη φράση «Είναι οι άοκνοι σηματωροί στα μπαλκόνια, που αναβοσβήνουν ολονυχτίς, παλλόμενες αρτηρίες σκυθρωπών κτιρίων. » επιδιώκει να:

α. Προσδώσει κύρος στα λεγόμενά του

β. Πείσει

γ. Κινητοποιήσει

δ. Συγκινήσει

4. Με τη χρήση του β΄ ενικού στο Κείμενο 1 στην παρακάτω φράση «Καταναλώνεις και μελαγχολείς.» το ύφος γίνεται:

α. Τυπικό

β. Οικείο

γ. Λυρικό

δ. Χιουμοριστικό

5. Στην πρόταση του Κειμένου 1 «Αλλά μπορεί να τα ψωνίσει…» η χρήση αποσιωπητικών λειτουργεί:

α. Εμφατικά

β. Μεταφορικά

γ. Χιουμοριστικά

δ. Ειρωνικά

Μονάδες 15

Β2.α) Ο συγγραφέας στην τέταρτη παράγραφο του Κειμένου 1 επιδιώκει τη συναισθηματική διέγερση του αναγνώστη. Να εντοπίσετε τρεις σχετικές γλωσσικές επιλογές και να προσδιορίσετε πώς συντελούν στην επιτυχία του στόχου του συγγραφέα.

Μονάδες 6

β. Το σύνολο σχεδόν του Κειμένου 1 είναι γραμμένο σε απλό ύφος. Πώς διαφοροποιείται το ύφος των απόψεων του Ρόμπερτ Νταλ (μονάδες 2) και κατά πόσο θεωρείτε ότι η συγκεκριμένη επιλογή συνεισφέρει στην στοχοθεσία του συγγραφέα (μονάδες 2);

Μονάδες 4

 Β3. Παρατηρώντας την εικόνα στο κείμενο 2 να παρουσιάσετε σε μια παράγραφο 60-70 λέξεων τις σκέψεις σας για τη σύνδεση της καταναλωτικής μανίας με την περίοδο των Χριστουγέννων.

Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Γ.

Γ. Να ερμηνεύσετε με αναφορά σε τρεις κειμενικούς δείκτες τη στάση που παρουσιάζει το ποιητικό υποκείμενο στο Κείμενο 3 για τις ατελείωτες επιθυμίες. Ποια είναι η προσωπική σας τοποθέτηση στο θέμα; Να απαντήσετε σε 150- 200 λέξεις.

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Δ.

Δ.  Αξιοποιώντας παραγωγικά τα Κείμενα αναφοράς 1 και 2 που σας δόθηκαν δημοσιεύετε ένα άρθρο στην τοπική σας εφημερίδα 350-400 λέξεων στο οποίο παρουσιάζετε τον τρόπο με τον οποίο  η αναζήτηση της ευτυχίας συνδέεται με την πίεση της υπερκατανάλωσης. Στη συνέχεια παρουσιάζετε εναλλακτικές πηγές ευτυχίας εκτός από την καταναλωτική συμπεριφορά.

Μονάδες 30 

Για να δείτε Απαντήσεις στις ερωτήσεις του Κριτηρίου πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο:

Καταναλωτισμός Β Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις των συναδέλφων Άννα Σιάτρα και Μπικάκης Μιχάλης, οι οποίοι στη συνέχεια το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.