
Ηθική Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Κείμενο Ι
Η κρίση των ηθικών αξιών και η σύγχρονη Ελλάδα
Οι ηθικές αξίες είναι κανόνες που όχι μόνο υπαγορεύουν συμπεριφορές και καθορίζουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων στα πλαίσια μιας κοινωνίας πολιτών, αλλά ταυτόχρονα τις εξυψώνουν και τις εναρμονίζουν στο βαθμό που οι άνθρωποι τις εφαρμόζουν στη ζωή τους. Κανόνες βασισμένους σε αρχές συμβίωσης που συνιστούν τον αντικατοπτρισμό των συλλογικών μας αξιών και προτεραιοτήτων.
Ανέκαθεν και ιδιαίτερα στις ημέρες μας η ηθική “λέγεται πολλαχώς”. Θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι μια έννοια “ουσιωδώς αμφισβητούμενη” και σωστά επισήμανε ο ώριμος Wittgenstein, ο οποίος νομιμοποίησε το λογικό χώρο της ηθικής και τις δυσκολίες να αποδοθούν “ορισμοί στην ηθική που να αντιστοιχούν στις έννοιες μας”. Κάθε ορισμός της είναι περιοριστικός ιστορικά και πολιτισμικά προσδιορισμένος και φορτισμένος θεωρητικά όπως αναφέρει και στο κείμενο της η Μ.Δραγώνα Μοναχού-Σύγχρονη Ηθική Φιλοσοφία. Επίσης, κάθε προσπάθεια οριοθέτησης της σε συνδυασμό με την ξεχωριστή αντίδραση της ηθικής εμπειρίας μας παραπέμπει στη διασαφήνιση άλλων εννοιών και αυτές με την σειρά τους στο άπειρο. Η συνάρτηση της ηθικής με τις έννοιες ήθος και έθος στην αριστοτελική καταβολή και η λατινική απόδοσή τους “mores” υπήρξε καθοριστική για το σημασιολογικό τους βάθος και έκανε ευδιάκριτες τις δύο χρήσεις της , την φιλοσοφική και την κοινή. Όλες οι ηθικές αξίες είναι παράγωγες των τριών κορυφαίων: της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αγάπης. Με βάση την κοινή της έννοια, ηθική είναι ένα σύνολο κανόνων ρυθμιστικών της πράξης που συναντά έναν αποδεκτό κώδικα συμπεριφοράς. Με μια πιο διευρυμένη έννοια η ηθική είναι το σύστημα αξιών, κανόνων και αρχών γενικώς αποδεκτών. Στα πλαίσια της ζωής του ο κάθε άνθρωπος ενεργεί με βάση της αρχές που θεωρεί αυτονόητές, αρχές που έχει δεχτεί από την κοινωνία και την παράδοση ή τις επινοεί ο ίδιος και τις έχει αποδεχτεί ως κανόνες συμπεριφοράς απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους.
Η διαφθορά, η εκμετάλλευση ,οι αδικίες και οι διακρίσεις, η βία και η εγκληματικότητα, καθώς επίσης και η αλλαγή του νοήματος των λέξεων που έχουν ηθικό περιεχόμενο (πχ στις ημέρες μας πολλές φορές ταυτίζουμε το αγαθός με το αφελής) είναι μερικά παραδείγματα που επιβεβαιώνουν την αδιαφορία του σύγχρονου ανθρώπου για τις ηθικές αξίες. Πρωταρχικά, η αδυναμία της οικογένειας και του σχολείου να εμπνεύσουν στον άνθρωπο από την νεαρή του ηλικία την πίστη στο ήθος και στις αξίες είναι σημαντικός παράγοντας αδιαφορίας των ηθικών αξιών από τους νέους ανθρώπους. Επιπλέον, η παθολογική προσκόλληση του ανθρώπου στα καταναλωτικά αγαθά και η σύγχρονη αμφισβήτηση έφθειρε τις καθιερωμένες έως σήμερα ηθικές αξίες. Τα πρότυπα που προβάλλονται σήμερα και η “υποκρισία” των πνευματικών ανθρώπων, πολιτικών, λειτουργών, και κληρικών που παρατηρούμε πολλές φορές , οι οποίοι λόγω της θέσης τους θα έπρεπε να αποτελούν παραδείγματα για την άμεμπτη ζωή τους, παρόλο αυτά δημιουργούν αντίθεση προς τους κανόνες ηθικής. Ακόμη, θα πρέπει να τονίσουμε πως οι ηθικές αξίες είναι προϊόντα ορθολογισμού, αφού σε κάθε περίπτωση το δίλλημα ανάμεσα στο καλό και το κακό τίθεται καταρχήν λογικά. Ο θυμικός και όχι ο ορθολογικός τρόπος με τον οποίο αντιδρά ο σύγχρονος άνθρωπος στις προκλήσεις και στις επιδράσεις που δέχεται είναι βασική αιτία της αδιαφορίας για τις ηθικές αξίες σήμερα.
Το σύγχρονο κοινωνικό-πολιτικό σύστημα κατά τον τρόπο που λειτουργεί , με τους όρους που υπόσχεται, δεν νοείται να προσδοκά από τους πολίτες υπευθυνότητα, σεβασμό, όπως και συμμετοχή. Όταν το σύστημα δικαιοσύνης υπολειτουργεί, αλλά και γενικότερα οι θεσμοί όχι μόνο δεν ανταποκρίνονται στο κοινωνικό τους καθήκον, αλλά αντιθέτως έχουν υποστεί σαφή διάβρωση, η εμπιστοσύνη χάνεται, ο πολίτης παύει να πείθεται και η κοινωνική συνείδηση αποδυναμώνεται. Είναι αναπόφευκτο λοιπόν, να υιοθετηθούν συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από απουσία ηθικής και κοινωνικής συνείδησης. Η νεοελληνική κοινωνία ζει έντονα το πνεύμα του πρακτικού ευδαιμονισμού, της καλοπέρασης, του πνευματικού υποσιτισμού και της αλόγιστης καταναλωτικής υστερίας. Οι κοινωνικές αναταραχές, η αυξανόμενη αβεβαιότητα για το σκοτεινό αύριο, το εύκολο κέρδος και η ιδεολογική σύγχυση, οδηγούν τη νεολαία σε δυσάρεστα και ανυπολόγιστα πνευματικά, ηθικά, ψυχολογικά, κοινωνικά, εθνικά και μεταφυσικά διλήμματα. Ταυτόχρονα, όλος ο πλανήτης αυτή την στιγμή δοκιμάζεται από την πανδημία του κορονοιού που αφαιρεί ανθρώπινες ζωές δημιουργώντας στους ανθρώπου αισθήματα απελπισίας, φόβου, δυσπιστίας, καχυποψίας και αβεβαιότητας.
Οι ηθικές αξίες θα πρέπει να επανορθωθούν. Χωρίς ηθική δεν μπορούμε να ζήσουμε, όπως δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς τους άλλους ανθρώπους. Η προσβολή των αξιών αυτών σημαίνει και προσβολή προς την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια. Καταργούνται τα δικαιώματα εφόσον καταργούνται και οι κανόνες που τα θεμελιώνουν. Για το σκοπό αυτό δεν αρκεί ασφαλώς μια θεωρία, αλλά παράλληλα χρειάζεται και η έμπρακτη αφοσίωση στα ιδεώδη αυτά, το καλό παράδειγμα, ώστε να αποφύγουμε μια ακόμη εκδήλωση ανηθικότητας και υποκρισίας. Το βάρος αυτής της ευθύνης πρέπει να το σηκώσουν οι φορείς αγωγής μιας κοινωνίας :η οικογένεια, το σχολείο, η εκκλησία ,τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι πνευματικοί και πολιτικοί ηγέτες. Ύστερα ,από την δική του θέση ο καθένας και με όσα μέσα διαθέτει πρέπει να συγκλίνει σε μια σταθερή πορεία ηθικής ανάκαμψης. Είναι καιρός να γίνει μια επί τόπου αναστροφή: να γυρίσουμε την πλάτη στα «πρότυπα» που τόσα χρόνια προσπαθούν να μας επιβάλουν, να ξαναχτίσουμε την παιδεία μας, να αλλάξουμε νοοτροπία. Κάθε κρίση είναι μία ευκαιρία, μία ευκαιρία στην προκειμένη περίπτωση για επαναπροσδιορισμό των αξιών που μας χαρακτηρίζουν ως κοινωνία
Η Αλεξία Χαρακίδα έχει σπουδάσει Κοινωνική Διοίκηση και Πολιτική Επιστήμη ΔΠΘ,ΠΜΣ Δημοσιογραφία και Νέα Μέσα ΕΚΠΑ,ΠΜΣ Δημόσιο Δίκαιο και Δημόσια Πολιτική ΕΚΠΑ
Κείμενο ΙΙ
«Πέρασε ο καιρός, αλλάξαμε»
Έρχεται η μέρα που η μάσκα τραβιέται βίαια. Η μέρα που το αληθινό μας πρόσωπο φανερώνεται, θέλουμε-δεν θέλουμε, αφτιασίδωτο και τρομακτικά αληθινό. Πρέπει να το κοιτάξουμε, είναι θέμα ζωής και θανάτου. Πρέπει να το ρωτήσουμε, να μας πει ποιοι είμαστε. Γιατί μόνο αυτό γνωρίζει.
Γυρνάμε απότομα, για να αντικρίσουμε μια τρύπα στον καθρέφτη. Πού απουσιάζει το πρόσωπό μας; Το ξεχάσαμε σε μικρά, ταπεινά, εγκαταλελειμμένα σπίτια, στη σκόνη χαμηλών, πλύνθινων ερειπίων, στους τάφους αγράμματων, ακατέργαστα σοφών παππούδων. Εκεί αφήσαμε θαμμένες τις αληθινές καλημέρες, τη συγκίνηση των στίχων, την αλληλεγγύη των ανθρώπων κι ότι πολύτιμο δεν μετριέται σε χρήμα. Έκτοτε, προχωρήσαμε στον «σύγχρονο κόσμο» απρόσωποι, γυμνοί, παλεύοντας να κρατήσουμε το νήμα της ύπαρξής μας άκοπο, μέσα σε εποχές δύσκολες, μέσα σε ένα τοπίο που δεν μας μοιάζει.
Γίναμε αρχοντοχωριάτες, επενδύοντας στα χειρότερα χαρακτηριστικά των δύο συνθετικών της λέξης. «Έχω γάμο», λέγαμε και στεκόμασταν καλοντυμένοι σε γκαζόν ξενοδοχείων, με φακελάκια στα χέρια, χωρίς αληθινή, από καρδιάς ευχή. «Και οι γάμοι μας, τα δροσερά στεφάνια και τα δάχτυλα, γίνουνται αινίγματα ανεξήγητα για την ψυχή μας». Ούτε αινίγματα, ούτε τίποτε. Όλα απαντημένα, όλα πεζά. Μεγάλα και άδεια. Απομείναμε αναίσθητοι μπροστά στο ιερό, ζώντας ένα γυαλιστερό, αντιαισθητικό, άχαρο, ανέραστο, ανίερο, ξοδεμένο παρόν. Χωρίς μνήμη, χωρίς όνειρο, διαζευγμένοι από το είναι μας.
Τα καλύτερα παιδιά μας τα πουλήσαμε. Τα αφήσαμε να σπαταλούν τη ζωή τους σε λογιστικά βιβλία, σε γραφεία εταιρειών, σε άψυχους λογαριασμούς. Τα κάναμε σκλάβους με τίτλους διευθυντικού στελέχους. Τα ταΐσαμε χρήματα, τα σπουδάσαμε χρήματα, τα μάθαμε να σκέφτονται χρήματα, να υπηρετούν χρήματα, να ονειρεύονται χρήματα, να παντρεύονται χρήματα, να γεννάνε χρήματα, να είναι χρήματα. Μιλούν άπταιστα τα χειρότερα Αγγλικά (αυτά της δουλειάς) και άθλια τα καλύτερα Ελληνικά (τα Κυπριακά). Όταν τα χρήματα λείψουν, από πού θα κρατηθούν;
Αντικαταστήσαμε το γλέντι στην πλατεία του χωριού με το σκυλάδικο. Τον έρωτα με το στριπτιζάδικο. Τα αναγκαία για την επιβίωση, με ένα τζιπ γεμάτο άχρηστα ψώνια. Τον ελεύθερο χρόνο με την υπερωρία. Κάναμε το παιγνίδι των παιδιών υπερπαραγωγή, σε πάρτι γενεθλίων κατά παραγγελία. Ξεχάσαμε ποια είναι τα βασικά συστατικά της ύπαρξής μας, ως ατόμων και ως κοινωνίας, αντικαθιστώντας τα με ότι μάς γυάλισε στη βιτρίνα. Γίναμε ότι μας έπεισε ο διαφημιστής, η τηλεόραση ή το περιοδικό να γίνουμε. Καταντήσαμε οπαδοί ομάδων, φανατικοί, με μαχαίρια και μίσος. Έφηβος, προτού σιχαθώ όλες τις ομάδες εξίσου, ήμουν με την Ομόνοια. Μια μέρα που έπαιζε με το ΑΠΟΕΛ, αρρώστησε ο τυμπανιστής των αντιπάλων. Ήρθαν στην άλλη κερκίδα και μου ζήτησαν να πάω στη δική τους, για να παίξω το τύμπανο. Πήγα ευχαρίστως.
Πέρασε ο καιρός, αλλάξαμε. Ξεχάσαμε. Χωριστήκαμε σε κόμματα και τα ψηφίσαμε τυφλά, διχαστήκαμε με τρόπο αταίριαστο στην ιστορία και την παράδοσή μας. Σε μια σταλιά τόπο, λέγαμε «οι άλλοι». Πήραμε τα χειρότερα χαρακτηριστικά της Ελλάδας και τα κάναμε αξιώματα.
Να πάει στο καλό τέτοιος εαυτός, να μην ξανάρθει. Καθόλου μην τον κλάψουμε, καθόλου μη μας λείψει.
Στον αγύριστο!
ημερήσιος τύπος, Αλκίνοος Ιωαννίδης_Τραγουδοποιός
Κείμενο ΙΙI
Πατρίδα
Λοιπóν, αγρίεψε ο κóσμος σαν καζάνι που βράζει
σαν το αίμα που στάζει, σαν ιδρώτας θολóς
Πóτε πóτε γελάμε, πóτε κάνουμε χάζι
και στα γέλια μας μοιάζει να γλυκαίνει ο καιρóς
Μα óταν κοιτάζω τις νύχτες τις ειδήσεις να τρέχουν
ξέρω óτι δεν έχουν νέα για να μου πουν
Ήμουν εγώ στη φωτιά, ήμουν εγώ η φωτιά
είδα το τέλος με τα μάτια ανοικτά
Είδα τον πóλεμο φάτσα, τη φυλή και τη ράτσα
προδομένη απó μέσα, απ’ τους πιο πατριώτες
Να χουν τη μάνα μου αιχμάλωτη με τ’ óπλο στο στóμα
Τα παιδιά τους στολίζουν σήμερα τη Βουλή
Κάτω απó ένα τραπέζι, το θυμάμαι σαν τώρα
με μια κούπα σταφύλι στου βομβαρδισμού την ώρα
είδα αλεξίπτωτα χίλια στον ουρανó σαν λεκέδες
Μου μιλούσε ο πατέρας μου να μη φοβηθώ
Κοίταξε τι ωραία που πέφτουν!
Τι ωραία που πέφτουν…
Είδα γονείς ορφανούς, ο ένας παππούς απ’ τη Σμύρνη
στη Δράμα πρóσφυγας πήγε να βρει βουλγάρικη σφαίρα
κι ο άλλος, Κύπριος φυγάς στο μαύρο τóτε Λονδίνο
στα είκοσι επτά του στα δύο τον κóψανε οι Ναζί
Είδα μισή Λευκωσία, βουλιαγμένη Σερβία
στο Βελιγράδι ένα φάντασμα σ’ άδειο ξενοδοχείο
Αμερικάνικες βóμβες και εγώ να κοιμάμαι
αύριο θα τραγουδάμε στης πλατείας τη γιορτή
Είδα κομμάτια το κρέας μες στα μπάζα μιας πóλης
είδα τα χέρια, τα πóδια πεταμένα στη γη
είδα να τρέχουν στο δρóμο με τα παιδιά τους στον ώμο
κι εγώ τουρίστας με βίντεο και φωτογραφική
Εδώ στην άσχημη πóλη που απ’ την ανάγκη κρατιέται
ένας λαóς ρημαγμένος μετάλλια ντóπας ζητάει
Ολυμπιάδες κι η χώρα ένα γραφείο τελετών
θα σου ζητήσω συγνώμη που σε μεγάλωσα εδώ
Τους είχα δει να γελάνε οι μπάτσοι κι απ’ την Ομóνοια
να πετάν δακρυγóνα στο πυροσβεστικó
Στο παράθυρο εικóνισμα, άνθρωποι σαν λαμπάδες
και τα κανάλια αλλού να γυρνούν το φακó
Και είδα ξεριζωμένους να περνούν τη Γραμμή
για μια πóρνη φτηνή ή για καζίνο και πούρα
Έτσι κι αλλιώς μπερδεμένη η πίστη μας η καημένη
ο Σολωμóς με Armani και την καρδιά ανοιχτή.
Δε θέλω ο εαυτóς μου να ‘ναι τóπος δικóς μου
ξέρω πως óλα αν μου μοιάζαν θα ταν αγέννητη η γη
Δε με τρομάζει το τέρας, ούτε κι ο άγγελóς μου
ούτε το τέλος του κóσμου, με τρομάζεις εσύ
Με τρομάζεις ακóμα, οπαδέ της ομάδας
του κóμματος σκύλε, της οργάνωσης μάγκα
διερμηνέα του Θεού, ρασοφóρε γκουρού
τσολιαδάκι φτιαγμένο, προσκοπάκι χαμένο
Προσεύχεσαι και σκοτώνεις, τραυλίζεις ύμνους οργής
έχεις πατρίδα το φóβο, γυρεύεις να βρεις γονείς
μισείς τον μέσα σου ξένο κι óχι, δεν καταλαβαίνω
δεν ξέρω πού πατώ και πού πηγαίνω
Στίχοι: Αλκίνοος Ιωαννίδης
Μουσική: Αλκίνοος Ιωαννίδης
Παρατηρήσεις
Θέμα Α
Ποιό είναι το τρίπτυχο που ορίζει την ηθική κατά τη συγγραφέα και ποια είναι τα αίτια απώλειας αυτής κατά το Κείμενο Αναφοράς 1; Να απαντήσετε συνοπτικά (σε 70-80 λέξεις)
Μονάδες 15
Θέμα Β
Να αναπτύξετε το παρακάτω χωρίο του Κειμένου Αναφοράς 2 με τη μέθοδο της αναλογίας: «…Τα καλύτερα παιδιά μας τα πουλήσαμε. Τα ταΐσαμε χρήματα, τα σπουδάσαμε χρήματα, τα μάθαμε να σκέφτονται χρήματα, να υπηρετούν χρήματα, να ονειρεύονται χρήματα, να παντρεύονται χρήματα, να γεννάνε χρήματα, να είναι χρήματα. Όταν τα χρήματα λείψουν, από πού θα κρατηθούν;». (70-80λέξεις)
Μονάδες 10
Β2α. Πώς προσπαθεί να σε πείσει η συγγραφέας στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου Αναφοράς 1; Εκφράζουν ύπαρξη ή έλλειμμα μετριοπάθειας οι θέσεις της; Καταφέρνει να σε πείσει με τα λεγόμενά της; (60-80λέξεις)
Μονάδες 10
Β2β. Στην παράγραφο: «Αντικαταστήσαμε το γλέντι…ευχαρίστως» του Κειμένου Αναφοράς Β να εκθέσετε τον ισχυρισμό. Πώς προσπαθεί να σας προβληματίσει;
Μονάδες 10
Β3.α. «Έρχεται η μέρα που η μάσκα τραβιέται βίαια. Η μέρα που το αληθινό μας πρόσωπο φανερώνεται, θέλουμε-δεν θέλουμε, αφτιασίδωτο και τρομακτικά αληθινό. Πρέπει να το κοιτάξουμε, είναι θέμα ζωής και θανάτου. Πρέπει να το ρωτήσουμε, να μας πει ποιοι είμαστε. Γιατί μόνο αυτό γνωρίζει».
Να τελεστούν οι απαραίτητες αλλαγές στην πρώτη παράγραφο του Κειμένου Αναφοράς Α προκειμένου να δηλώσει τυπικότητα.
Μονάδες 5
Β3.β. «Το βάρος αυτής της ευθύνης πρέπει να το σηκώσουν οι φορείς αγωγής μιας κοινωνίας :η οικογένεια, το σχολείο, η εκκλησία ,τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι πνευματικοί και πολιτικοί ηγέτες». Σε ποιο είδος τροπικότητας μπορεί να ενταχθεί το παραπάνω χωρίο; Να τραπεί κατόπιν τούτου σε δήλωση δυνατότητας και ευχής.
Μονάδες 5
Θέμα Γ
Να θέσετε το ερμηνευτικό σας σχόλιο επί του μελοποιημένου ποιήματος βασισμένη τουλάχιστον σε ένα στοιχείο μοντέρνας ποίησης και σε δύο ακόμα κειμενικούς δείκτες της επιλογής σας. (150-200λέξεις)
Μονάδες 15
Θέμα Δ
Δ.
«Αντικαταστήσαμε το γλέντι στην πλατεία του χωριού με το σκυλάδικο. Τον έρωτα με το στριπτιζάδικο. Τα αναγκαία για την επιβίωση, με ένα τζιπ γεμάτο άχρηστα ψώνια. Τον ελεύθερο χρόνο με την υπερωρία. Κάναμε το παιγνίδι των παιδιών υπερπαραγωγή, σε πάρτι γενεθλίων κατά παραγγελία. Ξεχάσαμε ποια είναι τα βασικά συστατικά της ύπαρξής μας, ως ατόμων και ως κοινωνίας, αντικαθιστώντας τα με ότι μάς γυάλισε στη βιτρίνα. Γίναμε ότι μας έπεισε ο διαφημιστής, η τηλεόραση ή το περιοδικό να γίνουμε».
Σε μία ανοιχτή επιστολή προς κάθε νέο της χώρας να σχολιάσετε το παραπάνω χωρίο εκθέτοντας τόσο τα παραδείγματα εκφυλισμού των ηθών στη σύγχρονη κοινωνία όσο και μέσα που η οικογένεια θα χαλυβδώσει την προσωπικότητα τους. (300-350λέξεις)
Μονάδες 30
Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:
Ηθική Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις
Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Δημήτριου Ζανδέ, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.