Ηθική Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις

Θέμα Α

Στο Κείμενο Αναφοράς Α εκτίθεται το τρίπτυχο της ηθικής που εδράζεται πάνω στην χειραφέτηση, τη δικαιοσύνη και την αγάπη. Οι προαναφερθέντες πυλώνες ενεργούν μέσα σε ένα πλέγμα αρχών που ορίζονται από αυτονόητες κοινωνικές νόρμες. Εν συνεχεία, η κα Χαρακίδα προσεγγίζει τα αίτια που οδηγήθηκε η κοινωνία σε πρόωρη ηθική σήψη. Πρώτιστα επιρρίπτει ευθύνες στην οικογένεια και το σχολείο ως θεμελιώδεις φορείς που απέτυχαν να άγουν τους νέους σε ενάρετες συμπεριφορές. Συμπαροματούντα των δύο προηγουμένων αποτέλεσαν οι μετέπειτα εσφαλμένες επιλογές των προτύπων τους και μια αναίτια αμφισβήτηση των πάντων μέσα σε ένα πλαίσιο ακρισίας. Απουσίασε έτσι ο ορθοφροσύνη σαν μεταβλητή λήψης των αποφάσεων μιας και η αλαλία των διανοούμενων και οι κοινωνικές παθογένειες σε μια ήδη τεταμένη περίοδο υγειονομικής κρίσης επέδρασαν εν συνόλω οπισθοδρομικά.

Θέμα Β

Β1. Όπως τα χρήματα ανακυκλώνουν την ευτέλεια, ξοδεύουν το πνευματικό αποθεματικό μας  και ερεθίζουν τα ταπεινά μας ήθη που εκπίπτουν μέσα μας, έτσι οι σύγχρονοι γονείς «ξοδεύουν» τα παιδιά του σε μια φρενήρη αναζήτηση υλικών τέρψεων. Η εξάρτηση του ατόμου από το χρήμα παραλληλίζεται με μια τοξική οικογενειακή μονάδα που αδιαφορεί για τις διαπροσωπικές σχέσεις και εκπίπτει ηθικά και αξιακά προκειμένου να εξυπηρέτηση υπέρτερες κατά την κρίση των μελών της χρησιμοθηρικές αναζητήσεις. Βέβαια αυτού του είδος η κοσμοθεωρητική αντίληψη του βίου κενώνει το νου του νέου μιας και τον οδηγεί σε ατραπούς αλλοτρίωσης και μιμητικής ακρισίας.

Β2.α. Στη δεύτερη παράγραφο του Κειμένου Αναφοράς Α η συγγραφέας επιτονίζει τη συνθετότητα της ηθικής στο να εναγκαλιστεί από έναν περιοριστικό ορισμό . Έτσι, προαπαιτούμενό της θέτει να κινείται εντός του κανονιστικού πλαισίου της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αγάπης. Αισθητοποιεί τα λεγόμενά του με επικλήσεις στη λογική (βλ. Wittgenstein- Μ.Δραγώνα) οι οποίες ενισχύουν την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητα των λεγομένων του.  Έτσι, το κείμενό του αποκτά βιβλιογραφική ευρυμάθεια και καταφέρνει να πείσει τον αναγνώστη μιας και τα λεγόμενά του είναι σχετικά με την κεντρική του στόχευση, επαρκή σε αριθμό και δεν αποτελούν υποκειμενική κρίση.

Β2.β. Μέσα από μία διαλεκτική σκληρών αντιθέσεων («γλέντι του χωριού- σκυλάδικο, έρωτας- στριπτιτζάδικο») ο τραγουδοποιός είναι εξαιρετικά δεικτικός στο να επικρίνει την ευτέλεια στην οποία έχει περιέλθει η σημερινή κοινωνία. Με έντονα συναισθηματικά φορτισμένο λόγο («ξεχάσαμε τα βασικά συστατικά της ύπαρξής μας», «αντικαθιστώντας τα με ό,τι μας γυάλισε στη βιτρίνα») επικαλείται το συναίσθημα του δέκτη για να στηλιτεύση τη χαύνωση στην οποία έχει περιέλθει.

Β3.α. Μετατροπή: «Έρχεται η μέρα που σταματά η υποκρισία. Η μέρα που η συνείδησή κάποιου υπερτερεί είτε το επιθυμεί είτε όχι, ανεπεξέργαστη και απολύτως αληθινή. Πρέπει να ασχοληθεί, είναι κρίσιμο ζήτημα. Πρέπει να κάνει ο καθένας την αυτοκριτική του, για να αποκτήσει αυτοσυνείδηση. Γιατί μόνο αυτή είναι αξιόπιστη.

Στο παραπάνω χωρίο έγινε μετατροπή από α σε γ ρηματικό πρόσωπο και παράλληλα απαλείφθηκαν και αντικαταστήθηκαν οι μεταφορές και το καθημερινό λεξιλόγιο όπου ήταν αυτό σκόπιμο.

Β3.β.

Το χωρίο αναπτύσσεται με δεοντική διατύπωση και συγκεκριμένα δηλώνει την υποχρέωση. Δηλώνει την –κατά τη γνώμη του πομπού αναγκαιότητα πραγματοποίησης αυτού για το οποίο γίνεται λόγος.

Μετατροπή: Δυνατότητα: «Το βάρος της ευθύνης μπορούν να το σηκώσουν…»

Ευχή: «Το βάρος της ευθύνης μακάρι να το σηκώσουν…

Θέμα Γ

Ο τραγουδοποιός εκθέτει τη δυστοπία στην οποία έχει περιέλθει η σύγχρονη κοινωνία σε όλες τις εκφάνσεις της. Συγκεκριμένα, θίγει αμιγώς το ζήτημα των πολεμικών συρράξεων, της προσφυγιάς και του ξεριζωμού από τη γενέθλια γη, το ρατσισμό της καθημερινότητας, το υλιστικό μοντέλο ζωής και την περιρρέουσα μισαλλοδοξία. Αφορμάται από γλαφυρές εικόνες  («τους είχα δει να γελάνε…Ομόνοια»)  για να κοινοποιήσει την πεσιμιστική του προσέγγιση για το μέλλον, ένα μέλλον που επιφυλάσσει την αλλοτρίωση των ηθών για καθέναν που θα γίνει μέρος του. Αισθητοποιεί τα λεγόμενά του με μεταφορές («μετάλλια ντόπας») θέλοντας να δείξει την επιφανειακή προσέγγιση των πραγμάτων την οποία προτάσσουν όλοι οι θεσμικοί και κοινωνικοί φορείς. Τέλος, με το ασύνδετο σχήμα στην προτελευταία στροφή, («με τρομάζεις ακόμα, οπαδέ της ομάδας, του κόμματος σκύλε, της οργάνωσης μάγκα») ομαδοποιεί τοξικές συμπεριφορές που διευρύνουν το χάσμα μεταξύ του επιθυμητού και της πραγματικότητας.

Η δυστοπική κοινωνία είναι μια πραγματικότητα καθεστηκυία στα μάτια του τραγουδοποιού. Μολοντούτο, μέσα από την ύφεση και την ασχήμια αναδείχθηκαν στην εποχή μας κινήματα αλληλεγγύης, ουμανιστικής προσέγγισης του βίου και ακτιβιστικής δράσης. Κινήματα οικολογικά και αντιμιλιταριστικά έχουν όλο και μεγαλύτερη διείσδυση στο κοινωνικό σώμα μιας και τα περισσότερα προβλήματα έχουν παγκόσμιο χαρακτήρα και είναι συντενταγμένα αντιμετωπίσιμα. Η ισότητα, η ανεξιθρησκεία και η κοινωνική γαλήνη είναι πια διεκδικήσιμα από όλο το φάσμα της κοινωνικής μας διαστρωμάτωσης και υπάρχει και το νομικό πλαίσιο προάσπισής τους.

Θέμα Δ

Α’ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ

Παραδείγματα εκφυλισμού των ηθών:

• Πολιτική διαφθορά
• Υλιστικός τρόπος ζωής
• Πολεμικές συρράξεις- Εχθροπραξίες
• Αγένεια
• Ρατσισμός απέναντι στις αδύναμες κοινωνικές ομάδες
• Δημοκρατική- Ιδεολογική Κρίση
• Κρίση του θεσμού της οικογένειας
• Απουσία κοινωνικής συνοχής
• Χάσμα Γενεών

B’ ZHTOYMENO

Συμβολή της οικογένειας:

• Ανθρωπιστική Παιδεία
• Αισθητική Αγωγή
• Επαφή με χώρους τέχνης και πολιτισμού
• Ορθά πρότυπα
• Νουθεσίες- Συμβουλές
• Συναισθηματική Νοημοσύνη
• Αυτοκριτική- Αυτονομοθέτηση
• Κοινωνική Αλληλεγγύη

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Ηθική Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Δημήτριου Ζανδέ, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.