Ερμηνευτικό Σχόλιο: Ποιητικό Κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Β’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Ποιητικό Κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Κείμενο Ι
Καθίσαμε απέναντι.
Τα δικά μου πιόνια ήταν σύννεφα.
Τα δικά του σίδερο και αίμα.
Αυτός είχε τα μαύρα.
Σκληροί, γυαλιστεροί οι πύργοι του
επιτέθηκαν με ορμή
ενώ η βασίλισσά μου
ξεντυνόταν στο σκοτάδι.
Ήταν καλός αντίπαλος,
προέβλεπε κάθε μου κίνηση
πριν καλά καλά ακόμα την σκεφτώ,
κι εγώ παρ’ όλα αυτά την έκανα,
με την ήρεμη εγκατάλειψη αυτού
που βαδίζει στο χαμό του.
Ίσως τελικά να με γοήτευε
το πόσο γρήγορα εξόντωσε τους στρατιώτες μου
τους αξιωματικούς, τους πύργους, τα οχυρά,
τις γέφυρες, τον βασιλιά τον ίδιο,
πόσο εύκολα διαπέρασε, εισχώρησε και άλωσε
βασίλεια ολόκληρα αρχαίας σιωπής
και πώς τελικά αιχμαλώτισε εκείνη τη μικρή βασίλισσα
από νεραϊδοκλωστή
που τόσο της άρεσε να διαφεύγει με πειρατικά καράβια
στις χώρες του ποτέ.
Ναι, ομολογώ ότι γνώριζα από πριν πως θα νικήσει.
Άλλωστε, γι’ αυτό έπαιξα μαζί του.
Γιατί, έστω και μια φορά, μες στη ζωή,
αξίζει κανείς να παίξει για να χάσει.
«Παρτίδα σκάκι» Κείμενο ΙΙΙ: Χλόη Κουτσουμπέλη,
(από την ποιητική συλλογή Η Αλεπού και ο κόκκινος χορός, Γαβριηλίδης, 2012)
Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία: Το ερμηνευτικό σχόλιο στη Λογοτεχνία, ενδεικτική ανάλυση ερμηνευτικού σχολίου. Ποίημα ενταγμένο στα ενδεικτικά κριτήρια του ΙΕΠ και αναλυμένο στο βοήθημα «» των συναδέλφων Μαρίας Δ. Πετροπούλου και Σοφίας Ι. Μαργαρίτη, εκδόσεις(Ενότητα 4η Έμφυλες ταυτότητες – Ρατσισμός).
Ενδεικτικές οδηγίες
- Διαβάζουμε αρκετές φορές το απόσπασμα προσπαθώντας να αποκωδικοποιήσουμε το κεντρικό θέμα του.
- Αναλύουμε την κεντρική ιδέα και σχολιάζουμε μέσω των κατάλληλων (τριών τουλάχιστον) κειμενικών δεικτών, περιεχομένου ή μορφής (θα ήταν προτιμότερο) οι οποίοι θα το αναδεικνύουν.
- Κάνουμε και κειμενικές αναφορές (δηλαδή αυτούσια καταγραφή αποσπασμάτων εφόσον πρόκειται για πεζογράφημα), σημειωτέον πως δεν συμπεριλαμβάνονται στο όριο λέξεων.
- Καταγράφουμε την προσωπική μας άποψη (περιεκτικά) είτε ζητείται, είτε όχι.
- Προσέχουμε, ιδιαιτέρως, τη δομή (συνοχή, αλληλουχία και συνεκτικότητα των νοημάτων), καθώς και την έκφρασή μας. Δεν υπερβαίνουμε το δοθέν όριο λέξεων.
Θέμα Γ
Ποιο θεωρείτε πως αποτελεί το βασικό θέμα του ποιήματος, κατά τη γνώμη σας; Αξιοποιώντας τρεις κατάλληλους κειμενικούς δείκτες του ποιήματος να τεκμηριώσετε την απάντησή σας, παραθέτοντας και την προσωπική σας άποψη. (150 – 200 λέξεις).
Μονάδες 15
Ενδεικτική απάντηση
Το ποίημα, αναφέρεται, στη σχέση ανάμεσα στα δύο φύλα και στη στάση μας στη ζωή. Ο τίτλος («Παρτίδα σκάκι») συμβολίζει το ερωτικό παιχνίδι. Η διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα τονίζεται μέσα από αντιθέσεις, οι οποίες αφορούν στην χρωματική επιλογή των πιονιών(μαύρα, που αποπνέουν δύναμη – άσπρα τονίζουν μία πιο ειρηνική διάθεση εκ μέρους του γυναικείου φύλου), αλλά και στην επιλογή της ύλης από την οποία είναι κατασκευασμένα, («Τα δικά μου πιόνια ήταν σύννεφα», «Τα δικά του σίδερο και αίμα» / «επιτέθηκαν με ορμή, ενώ η βασίλισσά μου, ξεντυνόταν στο σκοτάδι»). Έτσι, τονίζεται ο πολεμοχαρής, και συγχρόνως βίαιος χαρακτήρας του αρσενικού που τον ωθεί σε κατακτήσεις και πολέμους, γεγονός που υποδηλώνεται και στη συνέχεια με τη χρήση του ασύνδετου σχήματος («τους αξιωματικούς, τους πύργους, τα οχυρά, τις γέφυρες, τον βασιλιά τον ίδιο»), τονίζοντας συγχρόνως και τη συναισθηματική φόρτιση του ποιητικού υποκειμένου εξαιτίας της γοητείας που εξέπεμπε ο αντίπαλος και την οδήγησε σε υποταγή. Το αρχαίο λοιπόν από καταβολής κόσμου ερωτικό παιχνίδι, η κατάκτηση από το αρσενικό, η υποχώρηση από το θηλυκό που αφήνεται να κατακτηθεί, αισθητοποιείται στην παρτίδα σκάκι. Ενδεχομένως, αυτό το παιχνίδι να μιλά και για μάχες που συνεχίζουν να δίνονται για κάποιο ιδανικό, έστω και αν η ήττα είναι προβλέψιμη, γιατί αξίζει η εμπειρία του παιχνιδιού ή ο αγώνας για τα ιδανικά μας.
Το άτομο οφείλει να επιδεικνύει μαχητικότητα και αγωνιστική στάση, μέσω της εξάλειψης προκαταλήψεων, σύγκρουσης με το κατεστημένο και αποδοχής της ήττας με αξιοπρέπεια και να προχωρά. Αυτό που έχει τελικά μεγαλύτερη σημασία δεν είναι το αποτέλεσμα αλλά η πορεία προς αυτό.
203 λέξεις
Για να δείτε την ακολουθούμενη προσέγγιση σε πεζό κείμενο επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Πεζό Κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Η παραπάνω ενδεικτική ανάλυση, σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου, εκπονήθηκε από τη συνάδελφο- συγγραφέα Πετροπούλου Μαρία, η οποία την παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.
Υλικό για ΕΠΑ.Λ.
