Ενδοοικογενειακή Βία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

Θέμα Α

Το κείμενο εστιάζοντας στο φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας τονίζει την όξυνσή του σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και τους τρόπους αντιμετώπισής του. Αρχικά οι συνθήκες κοινωνικής απομόνωσης επέβαλλαν τον κατ’ οίκον εγκλεισμό προκαλώντας την αύξηση περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας και ανθρώπινων απωλειών λόγω αυτής. Στο πλαίσιο αυτό οι κυβερνώντες επιχειρούν να διασφαλίσουν τρόπους άμεσης πρόσβασης και επικοινωνίας με τα θύματα, να ενθαρρύνουν την αποκάλυψη και την κατάκριση τέτοιων βίαιων κρουσμάτων εκ μέρους των θυμάτων.

Θέμα Β

Β1. Α. Λάθος (1^η παράγραφος: «Ωστόσο, τα στοιχεία …είναι ελάχιστα»).

Β. Σωστό (2^η παράγραφος: «Η κακοποίηση…τον έλεγχο και την εξουσία»).

Γ. Λάθος (4^η παράγραφος: «Η συγκεκριμένη διεθνής πρωτοβουλία… να ζητήσουν βοήθεια σιωπηλά»).

Δ. Σωστό (4^ηπαράγραφος: «Σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, όπως εδώ στη Γαλλία…», 6^η παράγραφος: «Η Δανία έχει ορίσει…  να μείνουν δωρεάν»).

Ε. Λάθος (5^η παράγραφος: «Αλλά δεν υπάρχουν…ευαίσθητο θέμα»).

Β2. Το κείμενο ΙΙ αποτελεί ένα πολυτροπικό είδος κειμένου που στόχο έχει να ενημερώσει τις γυναίκες που έχουν πέσει θύματα βίας ή σεξουαλικών επιθέσεων για τους τρόπους που μπορούν να προστατευθούν. Συγκεκριμένα, συνδυάζοντας εικόνα και λόγο, κεντρίζει την προσοχή μας, καθώς επιλέγονται ζωηρά χρώματα, που παραπέμπουν στο γυναικείο φύλο, ενώ διακρίνεται μια γυναικεία φιγούρα να φορά μάσκα προστασίας από τον κορωνοϊό. Η «Μάσκα-19» είναι και το κρυφό λεκτικό σύνθημα που επιλέγουν οι δημιουργοί αυτού του πρωτότυπου μηνύματος για να διευκολύνουν τα θύματα της βίας ώστε να ζητήσουν βοήθεια. Μάλιστα, η επιλογή της προστακτικής έγκλισης σε β΄ πρόσωπο (ζήτα) λειτουργεί προτρεπτικά, τονίζοντας την αναγκαιότητα κατάπαυσης ανάλογων αντικοινωνικών συμπεριφορών και εξυγίανσης του νοσηρού αυτού φαινομένου μέσω της καταγγελίας των κρουσμάτων ενδοοικογενειακής βίας, ενώ δίνει αμεσότητα στο μήνυμα. Όπως μας πληροφορεί και το κείμενο Ι, τα θύματα αυτού του είδους βίας έχουν πολλαπλασιαστεί λόγω της «καραντίνας» με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη διεθνής πρωτοβουλία να ξεκινήσει από το Ινστιτούτο Ισότητας των Κανάριων Νήσων.

Β3α. Ο συγγραφέας του Κειμένου Ι έχει στόχο να μας ενημερώσει για την έξαρση του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας. Για να τον πετύχει επικαλείται την λογική παραθέτοντας στοιχεία, αποδείξεις που δύσκολα αμφισβητούνται, όπως τεκμήρια, παραδείγματα (3^η§ : ο σύντροφος της 27χρονης Λορένα Κουαράντα στην Ιταλία ομολόγησε…) αλλά και στατιστικά στοιχεία (3^η§: αυξήθηκαν πάνω από 30%). Παράλληλα, παραθέτει αυτούσια τα λόγια αυθεντιών/ειδικών (Κάρολιν Ντε Χάας της Οργάνωσης «Εμείς όλες») με τα οποία αφενός δίνει κύρος και αξιοπιστία στα λεγόμενα του αφού βασίζεται σε αξιόπιστες πηγές, αφετέρου ενισχύει και το ήθος του ως πομπός.

Ο συγγραφέας ενδυναμώνει την αποδεικτική του ισχύ και με τις κατάλληλες γλωσσικές επιλογές. Αρχικά, με τη χρήση οριστικής έγκλισης (συνεχίζει, προσπαθεί) φαίνεται πως αναφέρεται σε αληθινά, πραγματικά γεγονότα, ενώ έτσι δηλώνει και την βεβαιότητά του για όσα αναφέρει. Επιπλέον, με την εκτεταμένη χρήση γ’ ρηματικού προσώπου (σημειώνεται, αυξήθηκαν) προσδίδει σοβαρότητα, αντικειμενικότητα και πειστικότητα στο ύφος του.

Β3β. Μετατροπή:  Η εκτελεστική διευθύντρια του SaveLives αναφέρει/λέει πως η κακοποίηση στο σπίτι έχει να κάνει με τον έλεγχο και την εξουσία. Προσθέτει πως κάποιος προσπαθεί να περιορίσει αυτό που είσαι, το πως είσαι, το τι μπορείς να κάνεις και, φυσικά, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη για αυτούς που ζουν με ενδοοικογενειακή βία.

Η μετατροπή από τον ευθύ στον πλάγιο λόγο αποδυναμώνει την πειστικότητα όσων αναφέρονται. Αυτό διότι, στην περίπτωση αυτή, δίνεται η εντύπωση πως παρεμβαίνει  κάποιος «τρίτος». Υπάρχει η αίσθηση πως δεν πρόκειται για αυτούσια μεταφορά της αυθεντικής δήλωσης και ίσως έχουν παραλειφθεί ή αλλάξει ορισμένα σημεία της.

Β4. Η κοινωνική απομόνωση έχει υποχρεώσει πολλούς να μπουν σε καραντίνα με συντρόφους που βλάπτουν ψυχολογικά ή σωματικά. Όμως, τα στοιχεία σχετικά με την πορεία του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας στις περιστάσεις/συγκυρίες περιοριστικών μέτρων είναι λίγα.

Θέμα Γ

Γ.  Η ποιήτρια Κική Δημουλά δεν μας αφήνει πολλά περιθώρια στην ερμηνεία του ρόλου της γυναίκας, όπως αυτός προβάλλεται μέσα από το ποίημά της: Είναι ο ρόλος της αιχμαλωσίας. Η ίδια επιλέγει να απευθυνθεί σε β΄ ενικό πρόσωπο (Στολίζεις), άμεσα, αφού και αυτή είναι μια γυναίκα, σε ένα προσωποποιημένο για τις ανάγκες του ποιητικού λόγου άγαλμα γυναίκας, που κοσμεί ένα πάρκο. Αξιοποιώντας το σχήμα της αντίθεσης, επισημαίνει πως από μακριά το άγαλμα φαίνεται να αναπαύεται (πώς ἔχεις ἐλαφρά ἀνακαθήσει), ενώ στην πραγματικότητα, από κοντά διακρίνεται πως είναι πισθάγκωνα δεμένο (δεμένα εἶναι πισθάγκωνα τά χέρια σου). Είναι μια γυναίκα αιχμάλωτη, σύμβολο όλων εκείνων των γυναικών που στερούνται βασικών τους δικαιωμάτων. Των γυναικών που ζουν υπόδουλες (ὅπως οἱ δοῦλοι), έρμαια στη βούληση των ανδρών. Εκείνων που μοναδικός τους προορισμός είναι η αναπαραγωγή (κι ὑπόσχονται οἱ γοφοί σου εὐγονία), ένας ρόλος δυστυχώς διαχρονικός (πού ἔχεις ὅσους πολλούς αἰῶνες). Η αιχμαλωσία μετατρέπεται σε δεύτερη φύση της γυναίκας με αποτέλεσμα η βίωση της κοινωνικής καταπίεσης να συνιστά σημείο αναγνωρίσεως της γυναικείας ταυτότητας. «Ἄν κάτι πήγαινε ν’ ἀλλάξει… αἰχμάλωτη». Με την υπερβολή αυτή η γυναικεία αιχμαλωσία προβάλλεται ως ισχυρότερη από το μάρμαρο στις μορφές των αγαλμάτων. Τα δεσμά της γυναίκας θεωρούνται ως πιο ισχυρά από τις ιστορικές και φυσικές δεσμεύσεις που στερούν από τους δούλους την ελευθερία και από τους νεκρούς την αθανασία(«ὅπως οἱ δοῦλοι,οἱ νεκροί»). Τέλος η επανάληψη της λέξης «κατευθείαν» συνεπάγεται τον άμεσο συμβολισμό της γυναίκας σε γυναίκα άγαλμα, που δεν μπορεί να βιώσει ούτε τις απλές χαρές της ζωής(«οὔτε μιά βροχή… μιά ἐλαφριά μαργαρίτα»).

Θέμα Δ

Είδος Κειμένου: Άρθρο που απευθύνεται σε σχολική πλατφόρμα

Ύφος: Αντικειμενικό, ουδέτερο, με χρήση και Α΄ ρηματικού προσώπου

Στόχος: Ενημέρωση και πειθώ

Τίτλος: «Στη σκιά του ηγεμονισμού»

• ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Αναγκαία η αφόρμηση από την επικαιρότητα (επιπτώσεις καραντίνας) και αναφορά στη σχολική πλατφόρμα που προσφέρει τη δυνατότητα ενημέρωσης των μαθητών για ποικίλα ζητήματα. Δεν παραλείπουμε να αξιοποιήσουμε δημιουργικά στοιχεία του κειμένου.

• Κ. ΜΕΡΟΣ

1^ο ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ:  Αίτια του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας (σε δύο παραγράφους)

• Εξωοικογενειακοί παράγοντες: Ανεργία/Φτώχεια/ περιορισμένες παροχές και πηγές στήριξης της οικογένειας/ πρότυπα της κοινωνίας.
• Ενδοοικοκογενειακοί παράγοντες: προσωπικότητα και την ψυχολογική/ψυχιατρική κατάσταση του γονέα (π.χ. ψυχική ασθένεια, νοητική καθυστέρηση, εξαρτήσεις, κτλ.) τη μικρή ηλικία της μητέρας, τη φυσική ή συναισθηματική απουσία της μητέρας, τη μονογονεϊκότητα, την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, την οικογενειακή ανατροφή, την αγωγή και το ιστορικό σεξουαλικής κακοποίησης του γονέα, την κατανομή εξουσίας ανάμεσα στα δύο φύλα.

2^ο ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: Τρόποι αντιμετώπισης (σε δύο παραγράφους)

• Πρόληψη : Επικεντρώνεται στους θεσμούς, στο ευρύ κοινό και στα ίδια τα παιδιά και απαιτεί πολυεπίπεδες αλλαγές: 1) ΠΟΛΙΤΕΙΑ: Μέτρα κοινωνικής πολιτικής για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των οικογενειών με χαμηλό εισόδημα. Παροχή ίσων ευκαιριών – μύηση των πολιτών σε δημιουργικές δραστηριότητες μέσω της διαμόρφωσης πολιτιστικών κέντρων, αθλητικών συλλόγων με στόχο την καλλιέργεια της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και της διοχέτευσης της ενεργητικότητάς τους σε γόνιμες δραστηριότητες που βελτιώνουν την ηθική ποιότητά τους. 2) ΜΜΕ: Δράσεις ευαισθητοποίησης της κοινότητας για την τροποποίηση των στάσεων απέναντι στην παιδική κακοποίηση. 3) Προγράμματα οικογενειακού προγραμματισμού για την πρόληψη των ανεπιθύμητων εγκυμοσυνών. 4) Ψυχο-εκπαιδευτικά προγράμματα ανάπτυξης γονεϊκών ικανοτήτων για μελλοντικούς ή νέους γονείς. 5) Εκπαιδευτικά προγράμματα για επαγγελματίες υγείας και εκπαιδευτικούς. 6) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Πληροφόρηση των παιδιών για τα δικαιώματά τους.
• Άμεση αντιμετώπιση: Επιδιώκει την έγκαιρη αντιμετώπιση του προβλήματος πριν ακόμη συμβεί. Έγκαιρος και σωστός εντοπισμός ατόμων «υψηλού κινδύνου», όπως είναι για παράδειγμα οι έγκυες μητέρες με ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ή χρήση ουσιών, με σκοπό να προληφθούν σοβαρά προβλήματα διαταραχής δεσμού ή γονεϊκής ικανότητας. Σημαντική είναι επίσης η ανάπτυξη κατάλληλων εναλλακτικών δομών φιλοξενίας του παιδιού όταν απομακρύνονται από τους βίαιους γονείς.

‘Οταν η κακοποίηση έχει ήδη συμβεί και περιλαμβάνει παρεμβάσεις για να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες και να διακοπεί η επαναθυµατοποίηση. Αρχικά, είναι απαραίτητη η πλήρης εκτίμηση της οικογένειας από διεπιστημονική ομάδα. Στη συνέχεια, τα προγράμματα συμβουλευτικής και κοινωνικής υποστήριξης των θυμάτων παρέχουν ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες εμψύχωσης και ενδυνάμωσης, σε συνδυασμό με κοινωνικές παρεμβάσεις που αφορούν κυρίως τη βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της οικογένειας.

• ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τονίζεται η σημασία του προβλήματος και η ανάγκη για ενημέρωση της κοινής γνώμης αλλά και ενδυνάμωση των μέσων αντιμετώπισης.

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Κριτήριο Αξιολόγησης Ενδοοικογενειακή βία

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου από τους συναδέλφους-συγγραφείς Πετροπούλου Μαρία και Παναγιώτη Καραβά οι οποίοι το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.