Ελευθερία Βούλησης Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

Θέμα Α 

Α. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, οι χειροκροτητές της ψηφιακής εποχής συναθροίζονται σε μία μεγάλη κοινότητα η οποία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις σύγχρονες κοινωνικές και αισθητικές τάσεις. Το εικονικό χειροκρότημα, σε αντίθεση με το ζωντανό, μπορεί να είναι βουβό, αλλά είναι μόνιμο, διαπεραστικό, πανίσχυρο και διαδίδεται σε όλο τον κόσμο. Τέλος, η συχνότητα και η συνέπεια ανταλλαγής εικονικών επιδοκιμασιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί το νέο κριτήριο διαμόρφωσης δημοφιλών συμμετεχόντων.

Θέμα Β

Β.1.  α) ΣΩΣΤΟ, β) ΛΑΘΟΣ, γ) ΣΩΣΤΟ, δ) ΛΑΘΟΣ, ε) ΣΩΣΤΟ

Β.2. α) Επιλογές ειδικού λεξιλογίου: γκάτζετ, likes, cocooning, ιντερνετικό/ψηφιακό χειροκρότημα, εικονική κολλεκτίβα, share, reblog, retweet, repost, brand name, user friendly, διαδικτυακή περφόρμανς

Ο γράφων πραγματεύεται ένα θέμα που σχετίζεται άμεσα με την ψηφιακή τεχνολογία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το ψηφιακό περιβάλλον είναι ένα συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς μέσα στο οποίο έχουν αναπτυχθεί όροι σχετικοί με τη δραστηριότητα των χρηστών μέσα σε αυτό. Οι περισσότεροι από αυτούς τους όρους προέρχονται από την αγγλική/ τεχνοαγγλική γλώσσα και αποτελούν ένα κοινόχρηστο πλέον λεξιλόγιο της ψηφιακής επικοινωνίας, αναγνωρίσιμο από τους χρήστες. Έτσι, ο γράφων επικοινωνεί άμεσα και απρόσκοπτα με τους αναγνώστες του, θεωρώντας βέβαια ως δεδομένο ότι απευθύνεται σε κοινό που δραστηριοποιείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και είναι εξοικειωμένο με αυτή την ορολογία.

β) Πρόθεση της γράφουσας είναι να καταδείξει την υποτίμηση/υπονόμευση της γυναικείας πνευματικότητας και λογοτεχνικής δημιουργίας από την ανδροκρατούμενη κοινωνία μέχρι και τα μέσα του 20^ου αιώνα. Η γράφουσα μετέρχεται διάφορες και διαφορετικές γλωσσικές επιλογές για να μεταδώσει στους αναγνώστες το κλίμα ειρωνείας και αμφισβήτησης που υφίσταντο οι γυναίκες με πνευματικές ανησυχίες εκείνης της περιόδου.

Ο ίδιος ο τίτλος είναι ενδεικτικός της αμφισβήτησης αυτής «Ολίγον μύωψ…», ο οποίος αποτυπώνει έναν χαρακτηρισμό που απέδιδαν μειωτικά στις πνευματώδεις γυναίκες και μαζί με τη χρήση των αποσιωπητικών αποσιωπά κι άλλα αρνητικά στοιχεία που συσχετίζονταν με την εξωτερική εμφάνιση αυτών των γυναικών, τα οποία αναφέρονται μέσα στο κείμενο.

Επιπλέον, η κριτική που ασκείται στο βιβλίο της Μέλπως Αξιώτη αποτυπώνεται με μία ειρωνική ευχή και την πρόταξη του επιρρήματος τουλάχιστον που αγγίζει τελικά τα όρια του χλευασμού («Ας ελπίσουμε τουλάχιστον, ότι, κατά τ’ άλλα, το γυναικείο βιβλίο θα είναι κομψό και… καλοντυμένο»).

Τέλος, η αναφορά του υποκοριστικού «σπιτάκι» μαζί με τη σύμφραση «γυναικεία δουλειά» από τη συμβουλή του ανώνυμου κριτικού είναι δηλωτικές του κοινωνικού στερεότυπου της εποχής, το οποίο αναγνώριζε  στις γυναίκες μόνο την ιδιότητα της νοικοκυράς.

Θέμα Γ

Το βασικό θέμα του τραγουδιού είναι η φυγή/ δραπέτευση από μία δυσάρεστη/ καταπιεστική πραγματικότητα. Η πραγματικότητα αυτή συμβολίζεται με έναν κύκλο ο οποίος παρέχει μια μορφή ασφάλειας και η απομάκρυνση από τα όριά του επιφέρει την καταστροφή. Αυτό δηλώνεται με μία οπτική εικόνα (Μου λεν αν φύγω από τον κύκλο…να γυροφέρνω) και συμπληρώνεται από ένα άλλο δεδομένο, την αγριότητα του κόσμου, η οποία αποδίδεται με μία μεταφορά (Και πως ο κόσμος είν’ ανήμερο θεριό… καλά είναι να σωπαίνω). Και παρότι αυτή η πραγματικότητα μπορεί να εξοργίζει το ποιητικό υποκείμενο σε σημείο τρέλας/ παράνοιας, υπάρχει ακόμη μία σύμβαση, αυτή της μοναχικής θλίψης και της μη ανατροπής της πραγματικότητας, λόγω της ανωριμότητας ή της ασημαντότητάς του, που αποδίδεται εμφατικά με μία επανάληψη (είμαι μικρός πολύ μικρός για να τ’ αλλάξω). Σε όλα αυτά, ωστόσο, το ποιητικό υποκείμενο αρνείται να ενδώσει. Με μία κινητική εικόνα και μία παρομοίωση αισθητοποιείται η άρνηση του να συμβιβαστεί (Μα εγώ μ’ ένα άγριο περήφανο χορό σαν αετός πάνω απ’ τις λύπες θα πετάξω)./ Με μία διπλή άρνηση και την ειρωνική επανάληψη του «σιγά» αισθητοποιείται η απόφασή του να μην ενδώσει σε αυτές τις συμβάσεις (Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ).

Συμφωνώ με την απόφασή του να βρει διόδους διαφυγής από αυτή την καταπιεστική πραγματικότητα. Από τον φόβο ή τη θλίψη που προκαλεί ο συμβιβασμός με τα κοινωνικά στερεότυπα, επιλέγει την υπερήφανη στάση της άρνησης και της απόσυρσης σε έναν δικό του ελεύθερο κόσμο.

Θέμα Δ

Ενδεικτική απάντηση σε μορφή κειμένου

«Εκείνο που μετρά…»

Τα τελευταία δύο χρόνια, από το ξέσπασμα της πανδημίας και μετά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα μέτρα υγειονομικής προστασίας έχουν θέσει περιορισμούς στην ελευθερία της βούλησής μας. Ελευθερίες που σχετίζονταν με την κοινωνική μας ζωή και τις θεωρούσαμε δεδομένες, δεν είναι πια, και αυτό μας προκαλεί συναισθήματα δυσαρέσκειας, θλίψης και ανησυχίας για το αν θα επανέλθει ποτέ «η παλιά κανονικότητα». Αναρωτιέμαι, ωστόσο, τελευταία, είναι μόνο η πανδημία αυτή που δεσμεύει τη βούλησή μας;

Αναμφίβολα δε βρισκόμαστε στις αρχές του 20^ου αιώνα ούτε στα μέσα, περίοδο κατά την οποία οι γυναίκες με πνευματικές και λογοτεχνικές ανησυχίες αντιμετώπιζαν την επικριτική διάθεση της ανδροκρατούμενης κοινωνίας σε κάθε διανοητική τους έκφραση και τα αυστηρά κοινωνικά στερεότυπα που τις ήθελαν κλεισμένες στο σπίτι και ολότελα αφοσιωμένες στις οικοκυρικές εργασίες και στη φροντίδα της οικογένειας.

Ωστόσο, δεν παύουν και στη δική μας εποχή να υπάρχουν δεσμεύσεις κοινωνικές, οι οποίες επιβάλλουν μία συγκεκριμένη εικόνα ευρέως αποδεκτή. Ειδικά στο νέο ψηφιακό περιβάλλον βλέπουμε να διαμορφώνονται συγκεκριμένα κριτήρια αναγνωρισιμότητας ή δημοφιλίας, τα οποία συνδέονται με την αδιάλειπτη παρουσία σε ό,τι συμβαίνει. Αρκεί να εκφράζει κάποιος την επιδοκιμασία του (like) σε όσο το δυνατόν περισσότερες αναρτήσεις και γίνεται αναγνωρίσιμος. Η δύναμη της μάζας έχει πάρει εικονική μορφή και μας παρασέρνει ακούσια τις περισσότερες φορές στη δίνη της νέας ισχυρής δημόσιας εικόνας.

Ακούσια παρασυρόμαστε όμως και από τις παρέες της πραγματικής ζωής, από τα «θέλω» τους και από συμπεριφορές που οδηγούν πολύ συχνά σε επικίνδυνες καταστάσεις. Δεν είναι δύσκολο να παρασυρθείς, για παράδειγμα, από μία παρέα οπαδών της αγαπημένης σου ομάδας σε βίαιες ή και ακόμη χειρότερα εγκληματικές ενέργειες. Η ένταση και το πάθος για κάτι που αγαπάς μπορεί να σε βγάλουν από τα όρια της δικής σου βούλησης και οι πολλοί πάντα βρίσκουν τη δύναμη να επιβάλλουν τη θέλησή τους στους λίγους.

Τι χρειάζεται; Εγρήγορση και αυτοκριτική. Κανένας δεν μπορεί να μας επιβάλει να γίνουμε άδικοι και βίαιοι. Η βούλησή μας για να είναι ελεύθερη οφείλει να εμπεριέχει και το «όχι» απέναντι σε κάθε μορφή πίεσης και εξαναγκασμού, απ’ όπου κι αν προέρχεται, από τον ψηφιακό ή τον πραγματικό κόσμο. Η ένταξή μας σε μία ομάδα ή μία κοινότητα είναι δική μας επιλογή, όσο αυτή η επιλογή μάς ευχαριστεί και δε μας καταπιέζει. Υπάρχει και η δυνατότητα άρνησης και απομάκρυνσης, γιατί οι πολλοί αποκτούν ισχύ από τον καθένα από εμάς ξεχωριστά.

Επομένως, εκείνο που μετρά είναι να είμαστε εμείς οι ίδιοι ευχαριστημένοι με τις επιλογές μας. Ελευθερία βούλησης σημαίνει ελευθερία επιλογών. Όμως, χρειάζεται να είμαστε σε επαγρύπνηση, αφού τίποτα δεν είναι δεδομένο και για όλα χρειάζεται να αγωνιζόμαστε. Είναι η σειρά μας!

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Ελευθερία βούλησης Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Οι απαντήσεις για το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκαν σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχονται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Κασσιμάτη Μαρία, η οποία τις παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.