Εκπαίδευση-Σκοπός (Ενιαία Εξέταση)

«Ο σκοπός της εκπαίδευσης» Νόαμ Τσόμσκι

Ο Νόαμ Τσόμσκι, καθηγητής της γλωσσολογίας και της φιλοσοφίας στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (το περίφημο ΜΙΤ), θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Αμερικανούς στοχαστές. Η ομιλία του Νόαμ Τσόμσκι με θέμα «Ο σκοπός της εκπαίδευσης» έγινε στα πλαίσια του συνεδρίου «Learning Without Frontiers», στις 25 Γενάρη 2012, στο Λονδίνο.

Μιλώντας για το σκοπό του εκπαιδευτικού συστήματος που ίσχυσε από την Αναγέννηση και μετά είναι δυνατόν να διακρίνουμε έντονες αντιθέσεις με το εκπαιδευτικό σύστημα που πρεσβεύει η φιλελεύθερη διεθνιστική αντίληψη, αντιθέσεις που στηρίζονται στο διαφορετικό σύστημα αρχών και αξιών που υιοθετούν οι δύο παιδαγωγικές αντιλήψεις. Η παραδοσιακή αντίληψη, που πηγάζει από την Αναγέννηση, θέτει ως ύψιστους στόχους ζωής το να ερευνάς και να δημιουργείς – να ερευνάς τον πλούτο του παρελθόντος και να εσωτερικεύεις τα σημαντικά για σένα σημεία, να συνεχίζεις διευρύνοντας αυτή την αναζήτηση κατανόησης των πραγμάτων με το δικό σου προσωπικό τρόπο. Από αυτή την οπτική, σκοπός της εκπαίδευσης είναι να βοηθά τους ανθρώπους να προσδιορίσουν πώς θα μαθαίνουν μόνοι τους. Είσαι εσύ, ο μαθητευόμενος, που επιτελεί στη διάρκεια της μαθητείας του και είναι δική σου υπόθεση το τί θα μάθεις, το πού θα πας, πώς θα το χρησιμοποιήσεις, πώς θα προχωρήσεις για να παράξεις κάτι νέο και συναρπαστικό για σένα, και πιθανόν για τους άλλους. Αυτή είναι η μια αντίληψη της εκπαίδευσης. Η άλλη αντίληψη είναι, ουσιαστικά, χειραγώγηση. Ορισμένοι έχουν την εντύπωση ότι οι νεαροί άνθρωποι, από παιδική ηλικία, πρέπει να μπουν σε ένα πλαίσιο όπου θα ακολουθούν οδηγίες, θα αποδέχονται τα υπάρχοντα πλαίσια, δεν θα αμφισβητούν κλπ – και αυτό είναι σαφές εξ αρχής. Έτσι, για παράδειγμα, μετά τον ακτιβισμό των χρόνων του ’60, πολλοί, στο χώρο της διανόησης, θεώρησαν κρίσιμο θέμα ότι οι νέοι άνθρωποι παραήταν ελεύθεροι και ανεξάρτητοι, ότι η χώρα παραήταν δημοκρατική, και όλα τούτα. Μάλιστα υπάρχει και μια σημαντική μελέτη πάνω στην, ας πούμε, κρίση της δημοκρατίας – δημοκρατία υπέρ το δέον – που ισχυρίζεται ότι “υπάρχουν κάποια κέντρα χειραγώγησης των νέων που δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους” – δικά τους λόγια, δηλαδή σχολεία, πανεπιστήμια, εκκλησίες – που πρέπει να τα “αλλάξουμε” για να χειραγωγούν και να ελέγχουν πιο αποτελεσματικά. Κι αυτό προέρχεται από το χώρο των φιλελεύθερων διεθνιστών, μια από τις άκρες του φάσματος των διανοουμένων. Πράγματι, από τότε έχουν παρθεί αρκετά μέτρα σε μια προσπάθεια ανακατεύθυνσης της εκπαίδευσης προς περισσότερο έλεγχο, περισσότερη χειραγώγηση, περισσότερη επαγγελματική κατάρτιση…επιβάλλοντας το ΧΡΕΟΣ που εγκλωβίζει τους φοιτητές, τους νέους, σε μια ζωή υποταγής. Είναι το ακριβώς αντίθετο αυτού που αποκαλώ αναγεννησιακή παράδοση, και υπάρχει συνεχής τριβή ανάμεσα στις δύο αντιλήψεις…Απλώς, δύο διαφορετικοί τρόποι κοσμοαντίληψης. Είναι γεγονός ότι η επιστήμη δε θα μπορούσε να προχωρήσει αν δεν βασίζονταν στην τάση για αντιλογία, στην αμφισβήτηση του δόγματος και της αυθεντίας, στην αναζήτηση εναλλακτικών, στη χρήση της φαντασίας, στην παρορμητική ελεύθερη ενασχόληση, στη συνεργασία, που μπορείς να τη δεις να εξελίσσεται σταθερά καθώς περνάς από τις αίθουσες. Αυτό είναι το εκπαιδευτικό σύστημα που θα ήθελα να εφαρμόζεται από το νηπιαγωγείο. Αυτές είναι, λοιπόν, οι επιλογές μας, όπου κι αν βρισκόμαστε στο εκπαιδευτικό σύστημα, ως μαθητές, ως δάσκαλοι, ως άνθρωποι που προσπαθούν να βοηθήσουν από τα έξω ώστε να πάρει την κατεύθυνση που θεωρούμε ότι θα πρέπει να πάρει.

Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

…Όσο για την τεχνολογία σε σχέση με την εκπαίδευση… βασικά, η τεχνολογία είναι κάτι ουδέτερο. Είναι σαν το σφυρί! Το σφυρί δε νοιάζεται αν το χρησιμοποιείς για να φτιάξεις ένα σπίτι ή αν ο βασανιστής σπάει με αυτό το κρανίο κάποιου. Το σφυρί μπορεί να κάνει και τα δύο! Το ίδιο και οι νέες τεχνολογίες, το ίντερνετ κλπ Το ίντερνετ είναι εξαιρετικά πολύτιμο, αν ξέρεις τι ψάχνεις. Το χρησιμοποιώ καθημερινά για έρευνα, και φαντάζομαι ότι όλοι το κάνουμε. Αν ξέρεις τι ψάχνεις, αν έχεις ένα πλαίσιο κατανόησης που σε κατευθύνει σε συγκεκριμένα πράγματα και σου επιτρέπει να ξεσκαρτάρεις πολλά άλλα τότε γίνεται ένα ιδιαίτερα πολύτιμο εργαλείο. Θα πρέπει βέβαια να είσαι έτοιμος να αναρωτηθείς: “έχω το σωστό πλαίσιο;” Δεν μπορείς όμως να αναζητάς τις όποιες πληροφορίες, χωρίς να έχεις ένα σχετικά ξεκάθαρο πλαίσιο που να κατευθύνει την έρευνά σου, που να σε βοηθά να ξεχωρίσεις το ασήμαντο από το σημαντικό, τι θα πρέπει να ακολουθήσεις και τι όχι, τι θα απορρίψεις και τι θα χρειαστεί να αναπτύξεις. Αν δεν ξέρεις τι ψάχνεις, αν δεν έχεις κατανόηση του ουσιώδους, με την προϋπόθεση βέβαια ότι είσαι έτοιμος να αναθεωρήσεις, αν τα πράγματα φαίνεται να παίρνουν λάθος δρόμο, αν δεν τα έχεις αυτά, τότε η εξερεύνηση του διαδικτύου γίνεται μια τυχαία συλλογή ψευδοδεδομένων (factoids) που δεν σημαίνουν τίποτα. Συνεπώς, για να έχει νόημα η χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών – του ίντερνετ, των συστημάτων επικοινωνίας, των γραφικών κλπ – θα πρέπει να υπάρχει υπόβαθρο ενός καλά σχεδιασμένου βασικού κατευθυντήριου μηχανισμού. Διαφορετικά, αντί να είναι ωφέλιμη μπορεί να αποβεί επιζήμια…Πρέπει να ξέρεις πώς να αξιολογείς, να ερμηνεύεις, να κατανοείς…Η καλλιέργεια της ικανότητας να αναζητάς το ουσιώδες και να είσαι πάντα έτοιμος να επανεξετάσεις τις κατευθύνσεις σου, αυτός είναι και θα είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης, είτε χρησιμοποιεί κομπιούτερ ή χαρτί και μολύβι ή βιβλία.

Συντάχθηκε από Ισίδωρος Γλαβάς στις 24 Σεπτεμβρίου 2016, 4:46 μμ

Η Κριτική Παιδαγωγική, ο Paulo Freire και η τόλμη να σκέφτεσαι με πολιτικούς όρους

Ο Freire πίστευε ότι η εκπαίδευση, με τη γενικότερη σημασία του όρου, είναι πολιτικά καθοριζόμενη, με την έννοια ότι παρέχει στους μαθητές τις προϋποθέσεις του κριτικού αναστοχασμού, της αυτο-διαχειριζόμενης ζωής και της κριτικής αυτενέργειας. Για τον Freire η παιδαγωγική είναι καθοριστική σε μια διαμορφωτική κουλτούρα (formative culture), η οποία καθιστά δυνατή τόσο την κριτική συνείδηση, όσο και την κοινωνική δράση. H παιδαγωγική, με αυτή την έννοια, συνδέει τη μάθηση με την κοινωνική αλλαγή. Είναι ένα σχέδιο δράσης και μια πρόκληση που καλεί τους μαθητές να συσχετιστούν κριτικά με τον κόσμο, προκειμένου να επενεργήσουν σε αυτόν. Όπως έχει επισημάνει ο κοινωνιολόγος Stanley Aronowitz, η παιδαγωγική του Freire βοηθάει τους μαθητές «να κατανοήσουν εκείνες τις δυνάμεις που πρωτύτερα κυριαρχούσαν στις ζωές τους και κυρίως διαμόρφωναν τη συνείδησή τους».

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που καθιστά σαφές ο Freire είναι ότι η παιδαγωγική δεν συνδέεται με την κατάρτιση σε τεχνικές και μεθόδους, ούτε σχετίζεται με την επιβολή και την πολιτική κατήχηση. Πράγματι, αντί να είναι μια απλή μέθοδος ή μια a priori τεχνική που πρέπει να επιβληθεί σε όλους τους μαθητές, η παιδαγωγική είναι μια πολιτική και ηθική πρακτική που παρέχει τη γνώση, τις δεξιότητες και τις κοινωνικές σχέσεις, οι οποίες παρέχουν τη δυνατότητα στους μαθητές να γίνουν ενεργοί πολίτες, διευρύνοντας και εμβαθύνοντας παράλληλα τη συμμετοχή τους στην υπόσχεση μιας ουσιαστικής δημοκρατίας.

Σύμφωνα με τον Freire, η κριτική παιδαγωγική παρέχει τα μέσα στους μαθητές να διαβάζουν, να γράφουν και να μαθαίνουν με όρους αυτενέργειας – να εμπλακούν σε μια κουλτούρα προβληματισμού, κάτι πολύ πιο σημαντικό και δύσκολο από την ικανότητα στην τυποποιημένη μάθηση και στην εφαρμογή αποκτημένων δεξιοτήτων. Κατά τον Freire η παιδαγωγική πρέπει να έχει νόημα, προκειμένου να είναι κριτική και μετασχηματιστική. Αυτό σημαίνει ότι η προσωπική εμπειρία είναι αποφασιστική προϋπόθεση, η οποία προσφέρει την ικανότητα στους μαθητές να συσχετίσουν τις δικές τους αφηγήσεις, κοινωνικές σχέσεις και ιστορίες με ό,τι πρόκειται να διδαχτούν. Επίσης παρέχει τη δυνατότητα στους μαθητές να τοποθετήσουν τους εαυτούς τους στις συγκεκριμένες συνθήκες της καθημερινής τους ζωής και την ίδια στιγμή να κατανοήσουν τα όρια που επιβάλλουν στη ζωή τους αυτές οι συνθήκες. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, η εμπειρία γίνεται αφετηριακό σημείο και αντικείμενο έρευνας που μπορεί να επιβεβαιωθεί, να γίνει πεδίο κριτικής διερεύνησης και να χρησιμοποιηθεί ως κριτική προϋπόθεση για ευρύτερες μορφές γνώσης και κατανόησης. Αντί να αντικαταστήσει τη θεωρία, η εμπειρία με τη θεωρία δουλεύουν μαζί, για να αντικρούσουν την άποψη ότι η εμπειρία από μόνη της παρέχει κάποια αναμφίβολη αλήθεια ή πολιτική εγγύηση. Η εμπειρία είναι καθοριστική, αλλά μόνο διαμέσου της θεωρίας, του προσωπικού αναστοχασμού και της κριτικής μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο παιδαγωγικό μέσο.

Σε αυτό το παιδαγωγικό πλαίσιο, οι μαθητές μαθαίνουν πώς να επεκτείνουν τη δική τους αίσθηση αυτενέργειας, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζουν ότι το να μην έχεις φωνή σημαίνει ότι δεν έχεις δύναμη. Κεντρική θέση σ’ αυτήν την παιδαγωγική έχει η μετατόπιση του βάρους από τον δάσκαλο στον μαθητή και η αποκάλυψη της σχέσης μεταξύ γνώσης, εξουσίας και δύναμης. Το ότι δίνεται η ευκαιρία στους μαθητές να θέτουν προβλήματα και να συμμετέχουν σε μια κουλτούρα αμφισβήτησης μέσα στην τάξη φέρνει στο προσκήνιο το κρίσιμο ζήτημα του ποιος έχει τον έλεγχο πάνω στη μάθηση και του πώς κατασκευάζονται συγκεκριμένες μορφές γνώσης, ταυτότητας και εξουσίας μέσα στις ιδιαίτερες συνθήκες και σχέσεις στην τάξη. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις, η γνώση δεν είναι απλώς κάτι που λαμβάνεται από τους μαθητές, αλλά μετασχηματίζεται με ενεργητικό τρόπο, ως κάτι που μπορεί να γίνει αντικείμενο αμφισβήτησης και να συνδεθεί με το υποκείμενο στην κατεύθυνση της αυτενέργειας, της αυτοέκφρασης και της εκμάθησης του πώς να καθοδηγείς παρά να καθοδηγείσαι. Ταυτόχρονα οι μαθητές μαθαίνουν πώς να εμπλέκουν άλλους σε κριτικό διάλογο και πώς να έχουν την ευθύνη της γνώμης τους.

Με αυτόν τον τρόπο, η κριτική παιδαγωγική επιμένει ότι ένα από τα σημαντικά καθήκοντα του παιδαγωγού είναι να επιβεβαιώσει ότι το μέλλον σηματοδοτεί έναν κόσμο κοινωνικά πιο δίκαιο, έναν κόσμο στον οποίο η κριτική και η δυνατότητα – σε συνδυασμό με τις αξίες του λόγου, της ελευθερίας και της ισότητας – λειτουργούν για να αλλάξουν τις βάσεις πάνω στις οποίες διαμορφώνεται η ζωή. Αν και απορρίπτει την ιδέα της εκπαίδευσης ως μέσο μετάδοσης δεδομένων και δεξιοτήτων, προσκολλημένων στις τελευταίες τάσεις της αγοράς, η κριτική παιδαγωγική δεν αποτελεί συνταγή για πολιτική κατήχηση, όπως επιμένουν συχνά οι υποστηρικτές της κανονικοποίησης και των εξετάσεων. Αντιθέτως, προσφέρει στους μαθητές νέους τρόπους, για να σκεφτούν και να δράσουν δημιουργικά κι ανεξάρτητα, την ίδια στιγμή που ξεκαθαρίζει ότι το έργο του παιδαγωγού, όπως τονίζει και ο Aronowitz, «είναι να ενθαρρύνει την ανθρώπινη αυτενέργεια και όχι να την πλάθει με τον τρόπο του Πυγμαλίωνα».

Η κριτική παιδαγωγική επιμένει ότι η εκπαίδευση δεν μπορεί να είναι ουδέτερη. Είναι πάντα καθοδηγητική στην προσπάθειά της να κάνει τους μαθητές να καταλάβουν τον ευρύτερο κόσμο και τον ρόλο τους μέσα σε αυτόν. Επιπλέον, είναι αναπόφευκτα μια σκόπιμη προσπάθεια επιρροής στο πώς και τι γνώση, αξίες, επιθυμίες και ταυτότητες παράγονται μέσα στα συγκεκριμένα πλαίσια των σχολικών και κοινωνικών σχέσεων. Για τον Freire, η παιδαγωγική πάντα προϋποθέτει την ιδέα για ένα πιο ισότιμο και δίκαιο μέλλον. Ως τέτοια πρέπει πάντα να λειτουργεί σε έναν βαθμό ως μια πρόκληση που θα μεταφέρει τους μαθητές πέρα από τον κόσμο που ξέρουν, έτσι ώστε να επεκτείνει το εύρος των ανθρώπινων δυνατοτήτων και των δημοκρατικών αξιών.

«Γιατί έγινε το σχολειό»

Ήρχιζε την καθημερινήν ασχολίαν του σοβαρός και αυστηρός. Επρόσεχε συντόνως, όταν εξήταζε, και είτα ανέπτυσσεν αντί να σημειώνει απλώς το παρακάτω. Εζήτει εις το έργον του βάλσαμον κατά της διπλής πληγής, της εκ του στεφανώματος και της εκ της χηρείας. Είχε υποβάλει συντόνους αναφοράς εις τον δήμαρχον, όστις, πείσας και το συμβούλιον να ψηφίσει τα έξοδα, απεφάσισε τέλος να διατάξει την επισκευήν της διαρρεούσης στέγης, των φαγωμένων παραθυροφύλλων, της σαπράς δασκαλοκαθέδρας και του πατώματος.

Ολίγα τινά χωλά θρανία τα εκάρφωσε με τας χείρας του ο διδάσκαλος, άλλα πέντε ή έξ αντικατέστησαν οι ξυλουργοί. Είχε διατάξει να καθαρίσωσι το υπό την δασκαλοκαθέδραν σωφρονιστήριον, εκεί όπου έβοσκαν εν πάση ανέσει πολυάριθμοι ψαλίδες, βλατούδες και ποντικοί. Είχε κάμει νέαν και πλούσιαν προμήθειαν από δεσμίδας βεργών, και είχεν αρχίσει «να τες βρέχει» πάλιν γερά, καθώς άλλοτε. Είχεν απαιτήσει από την Εφορευτικήν Επιτροπήν την αποβολήν, ως «ανεπιδέκτου μαθήσεως», του Γιαννιού του Βρυκολακάκη, του Στρατή του Χατζηδημήτρη, και δύο ή τριών άλλων, αλλ’ εις τούτο εύρε την επιτροπήν αντιπράττουσαν.

Το σκολειό (κατά την θεωρίαν, την οποίαν ανέπτυσσε μεν έν των μελών της επιτροπής, ησπάζοντο δε οι πλείστοι των γονέων), το σκολειό, ας υποθέσουμε, δεν έγινε για να μαθαίνουν τα παιδιά γράμματα, δηλαδή. Έγινε για να μαζώνουνται οι κλήρες, τα παλιόπαιδα, τα διαβολόπουλα. Πώς μπορεί, το λοιπόν, ένας γονιός να τα έχει μπελά απ’ το πρωί ως το βράδυ;

Και που συφτάνεται ένας φτωχός να τα θρέψει; Μπορεί να τα χορταίνει κομμάτια; Μήπως χορταίνουν, οι διαόλοι, ποτέ; Και είναι ικανή μια χήρα γυναίκα να τρέχει από γιαλό σε γιαλό, από βράχο σε βράχο, για να τα συμμαζώνει; Γιατί πληρώνεται ο δάσκαλος: Για να έχει το βάρος αυτό, να είναι οι γονιοί ήσυχοι. Όταν είναι συμμαζωμένα εκεί-δά, μες στο σκολειό, γλυτώνει ο γονιός και καμπόσα κομμάτια παραδείγματος χάριν.

Ας τρώνε τα θρανία, που είναι ξύλινα, ας τρώνε τους πίνακες και τα χαρτιά τους, τους τοίχους και το πάτωμα, για να είναι οι νοικοκυραίοι ησυχώτεροι για τις αχλαδιές των, τες βερυκοκκιές των, τες συκιές και τ’ αμπέλια των. Η κάθε μια πανδρεμένη, το λοιπόν, πρέπει να έχει μέρος για να ξεφορτώνεται την κλήρα της, που οι πλιότεροι άνδρες λείπουν χρόνο-χρονικής, η καθεμιά χήρα πρέπει να έχει μέρος για να ρίχνει το στρίγλικό της, τ’ αρφανό της. Η καθεμιά αρχόντισσα να έχει μέρος για να βάζει τον πάπο της, τον χήνο της, κι η καθεμιά φτωχή το θάρρος της και την απαντοχή της. Αυτά, δάσκαλε.

Ο διδάσκαλος δεν είχεν όρεξιν να αντείπει εις ταύτα, αλλ’ απλώς αφωσιώθη εις το έργον, ως να εζήτει παρηγορίαν διά το πενθος του. Την τετάρτην ημέραν μετά την κηδείαν της ατυχούς, ότε αύτη αρρωστήσασα αιφνιδίως απέθανε τεσσαράκοντα ημέρας μετά τον γάμον, εισήλθε, πρώτην φοράν από του δυστυχήματος, εις το σχολείον, στυγνός και σιωπηλός. Μετά την συνήθη δέησιν, ο πρωτόσχολος διέταξεν εκ νέου εις προσοχήν! Τα παιδία παρετάχθησαν με τα νώτα προς τον τοίχον, κατά μήκος των τεσσάρων τοίχων του σχολείου. Ο διδάσκαλος, με τας χείρας οπίσω, κρατών την βέργαν του, ήρχισε την επιθεώρησιν.

Τα παιδία, άνιπτα τα πλείστα, όπως ήσαν συνηθισμένα, έπτυον εις τα παλάμας των, ύγραινον κι έτριβον τας χείρας με τον σίελον, διά να φανώσι νιμμένα. Αλλ’ ο χηρευμένος διδάσκαλος έκυπτεν, έβλεπε καλώς, και όπου ανεκάλυπτε την πρόχειρον διά σιέλου νίψιν, επέσκηπτεν οργίλως με την βέργαν του κι έσπαζε τας σιελωμένας χείρας. Κατά το τέλος της επιθεωρήσεως απηύθυνε σύντομον νουθεσίαν, προλέγων, ότι, όποιον ανακαλύψει εις το εξής άνιπτον θα τον αφήσει νηστικόν τρείς ημέρας και τρείς νύκτας εις το σωφρονιστήριον, να τον φάγουν οι βλατούδες. Εφυλάττετο καλώς, μη εκφέρει ως απειλήν την αποβολήν, όπως θα έπραττε ξένος μη γνωρίζων τα ήθη του τόπου, διότι εγνώριζε κάλλιστα, ότι οι μικροί διαβόλοι εγέλων με την απειλήν ταύτην, ήν ενόμιζον ως ευτυχίαν και ελευθερίαν. Επίσης τους είπεν ότι «όσοι έχουν παπούτσια, να τα φορούν εις το εξής, όταν θα πηγαίνουν εις το σχολείον».

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Θέμα Α

Να παρουσιάσετε συνοπτικά και χωρίς δικά σας σχόλια (70-90) λέξεις τις αντιλήψεις για το εκπαιδευτικό σύστημα που παρουσιάζει ο Νόαμ Τσόμσκι στην ομιλία του.

Μονάδες 15

Θέμα Β

Β1. Να γράψετε δίπλα από κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό ή Λάθος, ανάλογα με το αν νομίζετε ότι η πρόταση αποδίδει ορθά το νόημα των Κειμένων Ι και ΙΙ. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας παραθέτοντας τα αντίστοιχα χωρία από τα κείμενα.

1. Η αναγεννησιακή αντίληψη για το εκπαιδευτικό σύστημα αποκλείει το άτομο από τη μαθησιακή διαδικασία. (Κείμενο Ι)
2. Η αντίθετη προς το πνεύμα της Αναγέννησης σκέψη για το εκπαιδευτικό σύστημα υιοθετεί την ελευθερία του ατόμου ως ύψιστη αρχή απορρίπτοντας την υποταγή του μαθητή. (Κείμενο Ι)
3. Η αναφορά του ομιλητή στο «σφυρί» ενισχύει την άποψη του στοχαστή ότι η τεχνολογία ασκεί αρνητική επίδραση στην εκπαίδευση. (Κείμενο Ι)
4. Η εκπαίδευση κατά το Freire, επειδή θέτει ως πρόταγμα την κοινωνική αλλαγή προϋποθέτει την πολιτική κατήχηση. (Κείμενο ΙΙ)
5. Ο Freire πιστεύει ότι η κριτική παιδαγωγική υιοθετώντας τις αρχές της ελευθερίας και της ισότητας ωθεί τους νέους να αλλάξουν τον κόσμο. (Κείμενο ΙΙ)

Μονάδες 10

Β2.Ποια κοινωνική διαδικασία (εξήγηση, επιχειρηματολογία, αφήγηση) υλοποιείται στο απόσπασμα του Κειμένου Ι «Μιλώντας … θα πρέπει να πάρει); Να τεκμηριώσετε την άποψή σας  εστιάζοντας στην πρόθεση του συγγραφέα, τα δομικά και γλωσσικά χαρακτηριστικά που την αποδεικνύουν. Να αναφέρετε τρία από αυτά.

Μονάδες 15

Β3. Σε ποιο σημείο συσχετίζονται τα Κείμενα Ι και ΙΙ ως προς τις απόψεις που διατυπώνουν για το εκπαιδευτικό σύστημα: Να αναπτύξετε την απάντησή σας σε 90-100 λέξεις.

Μονάδες 15

Θέμα Γ

«Το σκολειό (κατά την θεωρίαν, την οποίαν ανέπτυσσε μεν έν των μελών της επιτροπής, ησπάζοντο δε οι πλείστοι των γονέων) … Ο διδάσκαλος, με τας χείρας οπίσω, κρατών την βέργαν του, ήρχισε την επιθεώρησιν». Να παρουσιάσετε το κεντρικό θέμα του αποσπάσματος σε 150-200 λέξεις αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες που ενδείκνυνται.

Μονάδες 15

Θέμα Δ

«Για τον Freire, η παιδαγωγική πάντα προϋποθέτει την ιδέα για ένα πιο ισότιμο και δίκαιο μέλλον. Ως τέτοια πρέπει πάντα να λειτουργεί σε έναν βαθμό ως μια πρόκληση που θα μεταφέρει τους μαθητές πέρα από τον κόσμο που ξέρουν, έτσι ώστε να επεκτείνει το εύρος των ανθρώπινων δυνατοτήτων και των δημοκρατικών αξιών». Με αφορμή τις απόψεις του Φρέιρε, όπως διατυπώνονται στο παραπάνω χωρίο του Κειμένου ΙΙ, να γράψετε ένα άρθρο στην εφημερίδα του Σχολείου σας (300-400 λέξεις), για τη φυσιογνωμία του σύγχρονου δασκάλου (χαρακτηριστικά και ιδιότητες).

Μονάδες 30

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Εκπαίδευση-Σκοπός (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Κωνσταντίνου Μαγκλή, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.