Εκφοβισμός: Εργασία -Σχολείο Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Έξαρση mobbing λόγω πανδημίας

Το τελευταίο διάστημα λόγω της ύφεσης που προκάλεσε η πανδημία του κορωνοϊού καταγγέλθηκαν στις συντεχνίες μεμονωμένα περιστατικά εργασιακού εκφοβισμού. Με την πάροδο των ημερών, επιβεβαιώνονται όλο και περισσότερα περιστατικά εκφοβισμού στον χώρο εργασίας, σε διάφορους επαγγελματικούς τομείς. Σύμφωνα με τις συντεχνίες, τα περιστατικά εκφοβισμού είναι παράνομα, ανήθικα και πρέπει να καταγγέλλονται επίσημα και επώνυμα.

«Δυστυχώς η κρίση χειροτερεύει τα πράγματα. Ο φόβος απόλυσης σε περιόδους που η ανεύρεση νέας εργασίας θεωρείται από δύσκολη έως ακατόρθωτη οδηγεί σε ανοχή τέτοιου είδους συμπεριφορών», υπογραμμίζει στον «Π» η εγκληματολόγος, ψυχολόγος, συνθετική ψυχοθεραπεύτρια και υπ. διδάκτωρ Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Όλγα Τζουραμάνη. «Σε μια τέτοια περίπτωση ο εργαζόμενος θα πρέπει να απευθυνθεί στο αρμόδιο τμήμα εργασιακών σχέσεων, προκειμένου να γίνουν συστάσεις στον εργοδότη», τονίζει στον «Π» ο λέκτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Κωνσταντίνος Δημαρέλλης.

Τι ορίζουμε όμως ως εργασιακό εκφοβισμό και τι πρέπει να κάνει ένας εργαζόμενος όταν πέσει θύμα; Αρχικά, να σημειωθεί ότι εργασιακό εκφοβισμό (mobbing) ορίζουμε την επαναλαμβανόμενη, συστηματική επιθετική συμπεριφορά ενός ατόμου ή μιας ομάδας ατόμων απέναντι σε έναν ή/και σε περισσότερους συνεργάτες του/τους, σύμφωνα με τη δρα Τζουραμάνη, και όχι ένα μεμονωμένο ή ατυχές περιστατικό που μπορεί να λάβει χώρα ενίοτε. «Δεν θα πρέπει να συγχέουμε το bullying με μια αντιπαράθεση που μπορεί να προκύψει κατά καιρούς μεταξύ συνεργατών ή με ίσως αυστηρές αλλά όχι αδικαιολόγητες πρακτικές, για παράδειγμα στενά χρονικά περιθώρια όταν είναι όντως απαραίτητα, αναζήτηση ευθύνης σε κάποιον εργαζόμενο που μπορεί όντως να έκανε κάποιο σοβαρό λάθος», υποστηρίζει η δρα. Τζουραμάνη.

Βασικό χαρακτηριστικό του εργασιακού εκφοβισμού αποτελεί το ότι δεν ευθύνεται το θύμα ούτε υποκινείται από κάποια προηγούμενη προσωπική ή επαγγελματική έριδα μεταξύ θύτη και θύματος, σύμφωνα με τη δρα. Τζουραμάνη. «Το άτομο που εκφοβίζει μπορεί να είναι ο συνάδελφος, ο προϊστάμενος ή και ο ίδιος ο εργοδότης. Έχει ως κύριο στόχο και σκοπό την υποτίμηση και τη χειραγώγηση του θύματος». Ωστόσο, αυτή η συμπεριφορά προς το θύμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «όπλο» για τον εκφοβισμό και των υπόλοιπων εργαζομένων ώστε να μην αντιδρούν, αλλά να υποτάσσονται σε αυτόν αμαχητί, υπογραμμίζει. Συχνά η ένταση του φαινομένου αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, δηλαδή παρατηρείται μια κλιμάκωση στη συμπεριφορά. Μπορεί να ξεκινήσει με μια καλυμμένη ειρωνεία και να εξελιχθεί σε προφανή κοροϊδευτικά σχόλια, ακόμα και σε σωματική επίθεση. «Φαινόμενα εργασιακού εκφοβισμού μπορούμε να συναντήσουμε σε ένα συνοικιακό κατάστημα, ακόμα και σε πολυεθνική εταιρεία η οποία διατηρεί καλή φήμη», τονίζει.

Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό είναι η αποσιώπηση του συμβάντος από θύτες, θύματα και μάρτυρες. Γι’ αυτό και η αντιμετώπισή του μπορεί να θεωρηθεί και πολύ δύσκολη, υποστηρίζει η δρα. Τζουραμάνη. «Οι εμπλεκόμενοι συνήθως δεν θα προβούν σε αποκαλύψεις καθώς -φαινομενικά τουλάχιστον- δεν κάνουν κάτι ενάντια στον νόμο ή κόντρα στους κανόνες λειτουργίας ενός εργασιακού περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, μπορεί να επιβάλουν ένα ιδιαίτερα πιεστικό deadline στο άτομο που τρομοκρατούν προκειμένου να το αναγκάσουν είτε να εξουθενωθεί είτε να μην τα καταφέρει ώστε μετά να μπορούν να το προσβάλουν», εξηγεί. Ωστόσο ένας τρίτος μπορεί να μην αντιληφθεί ότι πρόκειται περί στοχευμένης ενέργειας και ενδεχομένως να θεωρήσει την προσβολή έως και δικαιολογημένη αφού το άτομο «απέτυχε» στα καθήκοντά του. Από πλευράς των συναδέλφων που «δεν ανακατεύονται» μπορεί τόσο να υπερισχύει ο φόβος όσο και να το θεωρούν καλή τακτική αναρρίχησης σε υψηλότερες επαγγελματικές βαθμίδες.

Σε κάθε περίπτωση τα θύματα δεν καλούνται μόνο να αντιμετωπίσουν το άτομο που τα εκφοβίζει, αλλά έρχονται αντιμέτωπα και με πολλαπλές σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική τους υγεία, πολλές από τις οποίες μπορούν να τους απασχολούν για πολύ καιρό -εντός και εκτός του εργασιακού πλαισίου-, ακόμα και αν έχει περάσει κάποιο χρονικό διάστημα από την περιπέτειά τους, υπογραμμίζει η δρα. Τζουραμάνη. Μερικές από τις επιπτώσεις είναι το υπέρμετρο άγχος που οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα στον εργασιακό χώρο, όπως άρνηση να προσέλθουν στην εργασία τους, αδυναμία συγκέντρωσης και μειωμένη αποδοτικότητα.

Πιστό στα πρότυπα της ομπρέλας του εκφοβισμού, έτσι και το εργασιακό bullying μπορεί να περιέχει όλες τις μορφές βίας, όπως λεκτική, σωματική ή ψυχολογική, όπως αναλύει η δρα. Τζουραμάνη. Επίσης, μπορεί να περιλαμβάνει συνεχή αυστηρή κριτική, απουσία επιβράβευσης, κακεντρεχές κουτσομπολιό, υπονόμευση της εικόνας του θύματος στους υπόλοιπους συναδέλφους, σαμποτάζ της δουλειάς του θύματος, καταστροφή αντικειμένων του, αμαύρωση κοινωνικής εικόνας, διάδοση ψευδών πληροφοριών, απομόνωση του θύματος, π.χ. να μην το καλούν μαζί τους στο διάλειμμα για φαγητό ή σε εξόδους εκτός γραφείου. Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα του Workplace Bullying Institute, μερικές από τις τακτικές που ακολουθούν συνήθως οι θύτες είναι να κατηγορούν άδικα κάποιον για λάθη που δεν έκανε, να κοιτάζουν επίμονα ή απειλητικά το θύμα, να οικειοποιούνται τη δουλειά του, να τιμωρούν το θύμα αν εκφράσει σχετικά παράπονα στους ανωτέρους του, να εμπαίζουν το θύμα για κάποιο χαρακτηριστικό του και να το «φορτώνουν» με υπερβολικές απαιτήσεις για να το εκδικηθούν, όπως πολλαπλά καθήκοντα ή ασφυκτικές διορίες.

Ορισμένες συμβουλές προς τα θύματα, σύμφωνα με τη δρα. Τζουραμάνη, είναι να «μην απαντάτε στην επίθεση με επίθεση». «Aπευθυνθείτε άμεσα στα αρμόδια όργανα, όπως στη συντεχνία σας, στην Επιθεώρηση Εργασίας ή στο νομικό τμήμα. Μην παραιτηθείτε από την εργασία σας ή, αν το κάνετε, δηλώστε τους λόγους που σας εξώθησαν σε αυτό το σημείο στους παραπάνω φορείς και κάντε όλες τις νομικές ενέργειες ώστε να σταματήσετε τη δράση της κακοποίησης», καταλήγει.

Mobbing: εκφοβισμός

(ελαφρώς διασκευασμένο άρθρο από την ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας)

https://www.unic.ac.cy/el/exarsi-mobbing-logo-pandimias/

Ο Δημήτρης Καταλειφός είναι γνωστός θεατρικός ηθοποιός και δάσκαλος υποκριτικής. Το 2020 κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο : «Συμπληγάδες γενεθλίων» στην οποία ανήκει και το συγκεκριμένο ποίημα.

Στις αυλές των σχολείων ανοίγουν τα πρώτα τραύματα

Και έκτοτε αιμορραγείς. Αυτή η ανοησία για την

παιδική αθωότητα με υπερβαίνει.

Τερατάκια με κοντό παντελόνι ή λουλουδάτο φόρεμα

Στο πρώτο κουδούνισμα χιμούν λιμασμένα στην αρένα.

Εντοπίζουν το θύμα από μακριά, σπεύδουν κοντά του

Και το καταβροχθίζουν για κολατσιό. Στο μάθημα που

Ακολουθεί ακόμα γλύφουν ψίχουλα από το φαγοπότι.

Ο τραυματίας μάταια προσπαθεί να συγκεντρωθεί στον

Πίνακα. Αίμα και δάκρυα λεκιάζουν το τετράδιο που

Καμία γομολάστιχα δε σβήνει.

Αν θέλετε να πούμε για αθωότητα, οι γέροι μόνο έχουν

Κάποια ελπίδα. Είτε γιατί είναι χορτασμένοι πια από

Τη βλακεία τους είτε γιατί εμπέδωσαν εντέλει την μοιραία εξίσωση.

Δημήτρης Καταλειφός

Θέμα Α

Α.1. Να παρουσιάσετε συνοπτικά σε 60-70 λέξεις τα χαρακτηριστικά του εργασιακού εκφοβισμού όπως παρουσιάζονται στο κείμενο 1.

Μονάδες 15

Θέμα Β

Β.1.α. Ποιος τρόπος και ποια μέσα πειθούς χρησιμοποιούνται στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου 1; Ποια θέση καλούνται να αποδείξουν;

Μονάδες 8

β. Να βρείτε τη δομή και τον/τους τρόπο/τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου του κειμένου 1 και να εξηγήσετε πως υπηρετούν τους σκοπούς του συγγραφέα.

Μονάδες 7

Β.2.α. Να σχολιάσετε τον τίτλο του κειμένου 1 ως προς την επίτευξη του επικοινωνιακού σκοπού του συγγραφέα.

Μονάδες 5

β. Να γράψετε έναν δικό σας τίτλο για το κείμενο 1 που να εμπεριέχει σχόλιο. Χρησιμοποίησε μεταφορική λειτουργία της γλώσσας.

Μονάδες 5

Β.3.α. «Το άτομο που εκφοβίζει μπορεί να είναι ο συνάδελφος, ο προϊστάμενος ή και ο ίδιος ο εργοδότης. Έχει ως κύριο στόχο και σκοπό την υποτίμηση και τη χειραγώγηση του θύματος». Ποιο ρηματικό πρόσωπο επιλέγεται από το συγγραφέα και γιατί;

Μονάδες 5

β. «Aπευθυνθείτε άμεσα στα αρμόδια όργανα, όπως στη συντεχνία σας, στην Επιθεώρηση Εργασίας ή στο νομικό τμήμα. Μην παραιτηθείτε από την εργασία σας ή, αν το κάνετε, δηλώστε τους λόγους που σας εξώθησαν σε αυτό το σημείο στους παραπάνω φορείς και κάντε όλες τις νομικές ενέργειες ώστε να σταματήσετε τη δράση της κακοποίησης»: Ποιο είναι το ύφος που επιλέγεται στο απόσπασμα; Με ποια γλωσσικά στοιχεία επιτυγχάνεται το συγκεκριμένο ύφος;

Μονάδες 5

Θέμα Γ

Ποιο είναι το βασικό θέμα του ποιήματος; Γράψτε το ερμηνευτικό σας σχόλιο και τεκμηριώστε την απάντησή σας με τρεις τουλάχιστον κειμενικούς δείκτες σε ένα κείμενο 150 περίπου λέξεων.

Μονάδες 15

Θέμα Δ

Διαβάζοντας το κείμενο 1 στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Λευκωσίας σου δημιουργείται έντονος προβληματισμός για το φαινόμενο του εκφοβισμού που σύμφωνα με το κείμενο παρουσιάζει όξυνση λόγω της πανδημίας. Αποφασίζεις να γράψεις ένα άρθρο (350 – 400 λέξεων) στη σχολική εφημερίδα στο οποίο να αναφέρεσαι στα αποτελέσματα του εκφοβισμού (εργασιακού ή σχολικού) στα θύματα εστιάζοντας στο είδος της κοινωνίας που διαμορφώνει η επικράτηση του φόβου στους ανθρώπους.

Μονάδες 30

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Εκφοβισμός: Εργασία -Σχολείο Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Γιώτας Μπάγκα, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.