Διατροφή Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

ΘΕΜΑ Α.

Α. Η συντάκτρια παρουσιάζει τη διατροφή ως αντανάκλαση των κοινωνικών ανισοτήτων. Επισημαίνει πως η διατροφή των φτωχών βασίζεται σε φθηνά και ανθυγιεινά τρόφιμα, ενώ οι πλούσιοι καταναλώνουν ποιοτικά, βιολογικά προϊόντα, γεγονός που επηρεάζει το προσδόκιμο ζωής. Επιπλέον, τονίζει πως τα εμπορεύματα λειτουργούν ως μηχανισμοί προπαγάνδας, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση κοινωνικής ανέλιξης μέσω της κατανάλωσης πολυτελών προϊόντων. Αυτό όμως δεν γεφυρώνει το ταξικό χάσμα.

ΘΕΜΑ Β.

B1.

Β1.  1-Λ

2-Λ

3-Σ

4-Λ

5-Σ

Β2α. Ο συντάκτης του άρθρου επιδιώκει να ενισχύσει την αξιοπιστία και την πειστικότητα του επιχειρήματός του μέσω της αναφοράς σε αποτελέσματα έρευνας του ΠΟΥ. Με αυτόν τον τρόπο τεκμηριώνει τον ισχυρισμό του σχετικά με τη συνύπαρξη υποθρεψίας και παχυσαρκίας, παρουσιάζοντας αριθμητικά δεδομένα που υποστηρίζουν το φαινόμενο. Παράλληλα, δίνει κύρος στο άρθρο αξιοποιώντας μια επίσημη πηγή, καθιστώντας το περιεχόμενο πιο αξιόπιστο. Τέλος, ενισχύει τον προβληματισμό του αναγνώστη, δείχνοντας ότι η παχυσαρκία δεν συνδέεται πάντα με την υπερκατανάλωση τροφής, αλλά μπορεί να οφείλεται και στην κακή ποιότητα της διατροφής.

Β2β. Το κείμενο που παρατίθεται ανήκει στο δημοσιογραφικό είδος του άρθρου και έχει τα εξής τρία χαρακτηριστικά:

1. Επικαιρότητα: Χαρακτηριστικό του άρθρου είναι η σύνδεσή του με επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα. Στο κείμενο, αναφέρονται θέματα όπως η κοινωνική ανισότητα και οι επιπτώσεις των καπιταλιστικών συστημάτων στην καθημερινότητα, με παραδείγματα από τη διατροφή και τον τρόπο ζωής των διαφορετικών κοινωνικών τάξεων. Σχετικά με αυτό, στο κείμενο αναφέρεται: “Η κουζίνα της φτώχειας, γεμάτη υδατάνθρακες, άμυλο και ζάχαρη, μακαρόνια και πατάτες… αντιπαρατίθεται στην κουζίνα του πλούτου, με τα βιολογικά προϊόντα και τα ραφιναρισμένα υλικά.”
2. Κοινωνικό περιεχόμενο: Το άρθρο θέτει το κοινωνικό ζήτημα των ανισοτήτων στην κοινωνία και τη διατροφή. Υπογραμμίζει τις διαφορές που προκύπτουν στην ποιότητα της τροφής και της ζωής, ανάλογα με την κοινωνική και οικονομική θέση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: “Αλλιώς τρώει η εργατιά, αλλιώς η εργοδοσία.”
3. Ενημέρωση του αναγνώστη: Το άρθρο παρέχει στον αναγνώστη μια ευρύτερη εικόνα για τις κοινωνικές ανισότητες και τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα ζητήματα εκδηλώνονται μέσω της κατανάλωσης τροφίμων και εμπορευμάτων. Στην τελευταία παράγραφο, η αναφορά στην παγκοσμιοποίηση των εμπορευμάτων και την ψευδαίσθηση του κοινωνικού ανεβασμού μέσω της κατανάλωσης ακριβών προϊόντων προσφέρει μια κριτική ματιά στην καταναλωτική κοινωνία: “Τα εμπορεύματα, επιπλέον, παγκοσμιοποιούνται… κάνουν τον κοσμάκη να πιστεύει πως όταν γεύεται πολυδιαφημισμένα προϊόντα, γίνεται αυτομάτως τμήμα των πολυταξιδεμένων ελίτ.”

Β3. Το ύφος της συντάκτριας στην τελευταία παράγραφο του Κειμένου 1 είναι ειρωνικό και επικριτικό. Μέσα από τη χρήση συγκεκριμένων γλωσσικών επιλογών καταδεικνύει τη ματαιότητα και την ψευδαίσθηση που καλλιεργείται στους καταναλωτές, οι οποίοι θεωρούν ότι μέσω της κατανάλωσης πολυδιαφημισμένων προϊόντων μπορούν να ταυτιστούν με τις ελίτ.

Γλωσσικές επιλογές:

1. Η συντάκτρια χρησιμοποιεί αποσιωπητικά στο τέλος της παραγράφου («φαντασιώνουν πως διακοπεύουν στο εμιράτο μαζί με τους βαθύπλουτους…»), υποδηλώνοντας ειρωνικά ότι η ψευδαίσθηση αυτή δεν έχει πραγματική βάση. Αφήνει ανοιχτό το νόημα, σαν να εννοεί πως η αλήθεια είναι διαφορετική από αυτή που νομίζουν οι καταναλωτές, χωρίς να την αναφέρει ρητά.
2. Ο υπαινιγμός βρίσκεται στη φράση «καταβάλλουν τον οβολό τους στη μαγεία και στο φετιχισμό», η οποία θυμίζει θρησκευτική ή τελετουργική πράξη. Η αναφορά στη «μαγεία» και τον «φετιχισμό» υπονοούν ότι οι καταναλωτές δεν αγοράζουν απλώς ένα προϊόν, αλλά συμμετέχουν άκριτα σε μια ψευδαίσθηση.
3. Η φράση «καταβάλλουν τον οβολό τους στη μαγεία και στο φετιχισμό» περιέχει μια ισχυρή μεταφορά. Δεν υπάρχει πραγματική «μαγεία» ή «φετιχισμός» στα προϊόντα, αλλά η μεταφορά δείχνει πώς η αγορά πολυδιαφημισμένων ειδών γίνεται μια σχεδόν λατρευτική πράξη, όπου το προϊόν αποκτά μυθικές διαστάσεις.

ΘΕΜΑ Γ.

Γ. Στο κείμενο αναδεικνύεται μια έντονη αντίθεση μεταξύ των ταγματασφαλιτών και των σεμνών ξένων. Η θέση του αφηγητή απέναντι στην πείνα στην περίοδο της Κατοχής είναι έντονα συναισθηματική και υπογραμμίζει την αντίφαση μεταξύ της σωματικής επιβίωσης και της ηθικής του αντίληψης. Μέσω της ειρωνείας και της μεταφοράς, ο γαλακτοπώλης, που συνδέεται με τους ταγματασφαλίτες, γίνεται το σύμβολο της προδοσίας και της βίας. Η φράση «τό γάλα… χύθηκε στον δρόμο» επιτείνει την ειρωνεία, καθώς το γάλα, που παραπέμπει στην ανάγκη επιβίωσης, χάθηκε λόγω της σκληρότητας του γαλακτοπώλη. Αντίθετα, οι σεμνοί ξένοι δημιουργούν μια θετική εικόνα, ενισχυμένη από τη χρήση της λέξης «σεμνοί», η οποία συνδέεται με την ηθική αθωότητα και την ευγένεια. Ο ομοδιηγητικός αφηγητής εκφράζει συναισθηματικά την αντίθεση μεταξύ αυτών των δύο ομάδων, καθιστώντας την πιο προσωπική και φορτισμένη. Η προσωπική του εμπλοκή και η συναισθηματική του ένταση ενισχύουν την κριτική προς τους ταγματασφαλίτες και την εκτίμηση για τους σεμνούς ξένους.

Ο αφηγητής φαίνεται να αντιμετωπίζει την πείνα όχι μόνο ως σωματική ανάγκη, αλλά και ως ψυχικό βάρος που αναδεικνύει την κοινωνική ανισότητα και την καταπίεση της εποχής. Η αντίθεση ανάμεσα στη μεγάλη αξία που αποδίδει στο γάλα, το οποίο θεωρεί «ιερό», και την απογοήτευσή του όταν αυτό χύνεται, δείχνει την απελπισία του για κάτι τόσο βασικό και αναγκαίο.

ΘΕΜΑ Δ.

Δ. Ενδεικτική απάντηση:

Άρθρο = Τίτλος:

• Περιγραφικός: “Διατροφή και κοινωνική ταυτότητα: Επιλογές, επιδιώξεις και κοινωνικές ανισότητες”
• Επικοινωνιακός: “Πες μου τι τρως, να σου πω ποιος είσαι: Πώς η διατροφή αποκαλύπτει την κοινωνική μας ταυτότητα”

Στοιχεία για πρόλογο

1. Η διατροφή δεν είναι μόνο βιολογική ανάγκη, αλλά και κοινωνικό φαινόμενο.
2. Οι διατροφικές επιλογές ενός ατόμου επηρεάζονται από την κοινωνική τάξη, τις οικονομικές δυνατότητες και τις κοινωνικές του επιδιώξεις.
3. Στόχος του άρθρου είναι η ανάλυση των παραγόντων που καθορίζουν τις διατροφικές συνήθειες και η διερεύνηση τρόπων διαμόρφωσης μιας πιο ισορροπημένης προσέγγισης στη διατροφή.

Κύριο μέρος

1^η παράγραφος: Η Κοινωνική τάξη και οι διατροφικές επιλογές

Οικονομικοί περιορισμοί και ποιότητα τροφίμων:

• Τα χαμηλά εισοδήματα συνδέονται συχνά με φθηνές, επεξεργασμένες τροφές υψηλές σε ζάχαρη και λίπος.
• Ανώτερα κοινωνικά στρώματα επιλέγουν ποιοτικές τροφές (βιολογικά προϊόντα, superfoods).

Επιπτώσεις στην υγεία:

• Παχυσαρκία και σιωπηλός υποσιτισμός λόγω φθηνών, θερμιδικά πλούσιων αλλά διατροφικά φτωχών τροφών.
• Μακροπρόθεσμες συνέπειες (χρόνιες παθήσεις, μείωση προσδόκιμου ζωής).

2^η παράγραφος: Η διατροφή ως σύμβολο κοινωνικής ανόδου και προβολής

Η διατροφή ως στοιχείο κοινωνικής ταυτότητας:

• Επιλογή πολυτελών ή εξειδικευμένων προϊόντων ως μέσο κοινωνικής διαφοροποίησης.
• Διατροφικές μόδες (veganism, fitness διατροφή) και η επιρροή των social media.

Η εικόνα του εαυτού και η διατροφή:

• Προώθηση υγιεινής διατροφής ως στοιχείο status.
• Αντίληψη του σώματος και πρότυπα ομορφιάς (συνειδητές ή ασυνείδητες διατροφικές επιλογές).

3^η παράγραφος: Προτάσεις για μια ισορροπημένη και συνειδητή διατροφή

• Εκπαίδευση και διατροφική αγωγή στα σχολεία.
• Πρόσβαση σε ποιοτική διατροφή για όλες τις κοινωνικές τάξεις (κρατικές παρεμβάσεις, επιδοτούμενα γεύματα).
• Κριτική σκέψη απέναντι στις διατροφικές μόδες και τη διαφήμιση.
• Προώθηση μιας προσέγγισης που συνδυάζει την υγεία με τη ρεαλιστική καθημερινότητα.

Για τον επίλογο

• Η διατροφή είναι βαθιά επηρεασμένη από κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες.
• Η σχέση των ανθρώπων με το φαγητό δεν αφορά μόνο τη σωματική υγεία, αλλά και τη συμβολική διάσταση της κοινωνικής τάξης.
• Απαιτείται μια περισσότερο συνειδητή και ισορροπημένη προσέγγιση, η οποία θα λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τις διατροφικές ανάγκες, αλλά και τους κοινωνικούς παράγοντες που τις διαμορφώνουν.

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Διατροφή Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις των συναδέλφων Άννα Σιάτρα και Μπικάκης Μιχάλης, οι οποίοι στη συνέχεια το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.