Διαφήμιση Κριτήριο Αξιολόγησης
Για να μεταφερθείτε σε κάποια άλλη ενότητα των Νέων Ελληνικών Γενικής Παιδείας της Γ’ Λυκείου επιλέξτε την αντίστοιχη σελίδα από το παρακάτω μενού:
Κριτική Προσέγγιση στη Διαφήμιση
Οι επικρίσεις προς τη διαφήμιση αναφέρονται στη συνεχή και ενοχλητική αποστολή ερεθισμάτων και μηνυμάτων προς τον καταναλωτή με τις πιο ποικίλες μορφές, σχεδόν όλες τις ώρες του εικοσιτετραώρου που βρίσκεται σε εγρήγορση. Η διαδικασία αυτή είναι μακροχρόνια και αρχίζει, από τη στιγμή που το άτομο αντιλαμβάνεται τον περίγυρό του, γεγονός που οδηγεί στη δημιουργία «ρυθμιζόμενων» ατόμων, που θα αποδέχονται σε ευρύτερο πια επίπεδο και στις διάφορες εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής, με μικρότερη αντίσταση και μειωμένη κριτική ικανότητα, ό,τι τους προσφέρεται.
Παράλληλα, καταβάλλεται προσπάθεια να δημιουργηθούν καταναλωτές που ζουν με το όνειρο μιας «καλύτερης ζωής», όπως αυτή παρουσιάζεται μέσα από τους πολύπλοκους μηχανισμούς διαφημιστικής προώθησης. Οι αντικειμενικοί περιορισμοί (π.χ. διαθέσιμο εισόδημα) φαίνεται ότι υποκειμενικά ελαχιστοποιούνται, γεγονός που τους ωθεί σε μια εξοντωτική προσπάθεια εξομοίωσης με το πρότυπο που τους προσφέρεται μέσα από τη διαφήμιση. Ωστόσο, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν, τις περισσότερες φορές δεν μπορούν καν να πλησιάσουν αυτό το πρότυπο. Με αυτή τη διαδικασία σημειώνεται κάθετη άνοδος του επιπέδου των προσδοκιών τους, που δεν βρίσκουν ανταπόκριση από τις πραγματικές οικονομικές τους δυνατότητες. Εξωθούνται να «αγωνιστούν» παραμένοντας στην αναζήτηση του προτύπου που επιβάλλεται από την διαφήμιση. Οι «καταναλωτές», προσκολλημένοι στις ψευδαισθήσεις, παραμένουν με την πικρία της ανεκπλήρωτης επιθυμίας, αποξενώνονται και σε μεγάλο βαθμό απομακρύνονται από την αντιμετώπιση σημαντικότερων προβλημάτων.
Εξάλλου, η διαφημιστική προπαγάνδα δημιουργεί εντυπώσεις και ασκεί ψυχολογική βία προς τον καταναλωτή είτε «εκφοβίζοντας», (π.χ. αν δεν χρησιμοποιήσει το Α ή το Β αποσμητικό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός από τους φίλους), είτε «κινώντας την προσοχή του», είτε τονίζοντας την «ανασφάλεια», είτε «παρέχοντας συνταγές» για να είναι χαρούμενος, υγιής, αξιαγάπητος, ευτυχισμένος, πετυχημένος, ασφαλής κ.α., είτε τονίζοντας ότι το ίδιο κάνουν και οι άλλοι. Χαρακτηριστική, άλλωστε, είναι η δήλωση του C. Revson, προέδρου της Revlon, όταν ρωτήθηκε τι παράγει η επιχείρησή του: «στο εργοστάσιο παράγουμε καλλυντικά και στα καταστήματα πουλάμε ελπίδα». Η απάντηση δείχνει τη μεγάλη σημασία που δίνει η επιχείρηση στη διαφήμιση και στην ιδιαίτερη ικανότητά της να δημιουργήσει την ψυχολογική – υποκειμενική θεώρηση των καταναλωτών για το προϊόν.
Σε πολλά διαφημιστικά μηνύματα παρουσιάζονται η αγάπη, η στοργή και η ανθρώπινη επικοινωνία να συνδέονται αποκλειστικά με την προσφορά και την αποδοχή ορισμένων υλικών αγαθών. Ο καταναλωτής πρέπει να αποκτήσει τα συγκεκριμένα προϊόντα γιατί, διαφορετικά, δεν θα μπορεί να εκφράσει τα συναισθήματά του, ούτε και να επικοινωνήσει με άλλα άτομα. Νιώθει άσχημα γιατί κάτι του λείπει, γιατί δεν μπορεί να εκφραστεί και να επικοινωνήσει, όπως οι άλλοι με την αγορά των προϊόντων. Το προϊόν αναδεικνύεται σε κώδικα επικοινωνίας και ρυθμιστή της συναισθηματικής του φόρτισης.
Η διαφήμιση επιδρά αρνητικά και στην ωρίμανση της συνείδησης του καταναλωτή. Οδηγεί στην άμβλυνση της επίγνωσης της θέσης που κατέχει στο συγκεκριμένο σύστημα παραγωγής. Αναπτύσσει τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός τεχνητού κλίματος ευφορίας, μικρής διάρκειας, αλλά επαναλαμβανόμενου, μέσα από τη ατέλειωτη ποικιλία των διαφημιζομένων προϊόντων, που υπόσχονται «ότι θα γίνει κάποιος» που δεν πρόκειται να γίνει. Οι ψυχολογικές διακυμάνσεις και η κούραση από την προσπάθεια που δεν ολοκληρώνεται, αφήνει ορατά ίχνη στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Η κατάσταση αυτή βρίσκει έκφραση και στο θεωρητικό επίπεδο, όπου γίνονται απόπειρες για την αφομοίωση απόψεων, όπως ότι δεν υπάρχουν τάξεις και κοινωνικά στρώματα ή ότι η ουσία των τάξεων είναι ψυχολογική. Η λογική κατάληξη είναι ότι οι καταναλωτές απολαμβάνουν το ίδιο περίπου επίπεδο ζωής και είναι άτομα που ανήκουν σε μια μεγάλη «μεσαία τάξη». Για να θεμελιωθούν τέτοιες απόψεις, τα όρια ανάμεσα στο πραγματικό και στο φανταστικό πρέπει να γίνονται ασαφή. Στην κατεύθυνση αυτή βοηθά σημαντικά η διαφήμιση.
Γεώργιος Χ. Ζώτος (διασκευασμένο)
Παρατηρήσεις
Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100 – 120 λέξεις.
Μονάδες 25
Β1. «Οι «καταναλωτές», προσκολλημένοι στις ψευδαισθήσεις, παραμένουν με την πικρία της ανεκπλήρωτης επιθυμίας, αποξενώνονται και σε μεγάλο βαθμό απομακρύνονται από την αντιμετώπιση σημαντικότερων προβλημάτων». Να αναπτύξετε το περιεχόμενο του χωρίου σε μία παράγραφο 70 – 90 λέξεων.
Μονάδες 10
Β2. Να εντοπίσετε δύο τρόπους ανάπτυξης στη 2η παράγραφο του κειμένου και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 10
Β3. Να εντοπίσετε τη συλλογιστική πορεία (παραγωγική – επαγωγική) της τελευταίας παραγράφου του κειμένου και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
Μονάδες 10
Β4. ψευδαισθήσεις, ψυχολογικό: Από το κάθε ένα διαφορετικό συνθετικό των δύο λέξεων, να γράψετε μία νέα σύνθετη λέξη.
Μονάδες 10
Β5. ανεκπλήρωτης, αποξενώνονται, άμβλυνση, ευφορίας, ίχνη: Να γράψετε τα συνώνυμα των παραπάνω λέξεων.
Μονάδες 10
Β6. επικρίσεις, ελαχιστοποιούνται, εξομοίωσης, αποδοχή, τεχνητού: Να γράψετε τα αντώνυμα των παραπάνω λέξεων.
Μονάδες 10
Γ. Σε ένα άρθρο σας (500 – 600 λέξεις), που θα αναρτήσετε στην ιστοσελίδα του σχολείου σας, καλείστε να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα:
α. Με ποιους τρόπους η διαφήμιση συμβάλλει στην αλλοτρίωση του σημερινού ανθρώπου;
β. Ποιες αρχές και αντιλήψεις μπορούν να τον προστατεύσουν από τα πρότυπα ζωής που προβάλλει η διαφήμιση;
Μονάδες 40
Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προέρχεται από το βιβλίο του εκλεκτού συναδέλφου Δημήτρη Σακατζιάδη, ο οποίος παραχώρησε μέρος του στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.
Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.
Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:
Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’ Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:
Η ομάδα του filologika.gr
Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.
Υλικό για ΕΠΑ.Λ.
