Διαδίκτυο – Facebook Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Οι «συνομιλίες της απουσίας» στους χώρους κοινωνικής δικτύωσης

1. Η ολοένα και αυξανόμενη χρήση του κυβερνοχώρου δείχνει ότι το διαδίκτυο ανταποκρίνεται στις ανάγκες επικοινωνίας των νέων, γιατί τους επιτρέπει να περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας τους συνομιλώντας με γνωστούς και άγνωστους συνομηλίκους. Αλλά αυτή η διαδικτυακή λάμψη οδηγεί ορισμένους νέους – συνήθως αυτούς που έχουν δύσκολες σχέσεις στην πραγματική ζωή – να αναπτύξουν επικίνδυνες συνάφειες με άγνωστους ανθρώπους ή να υποστούν διαδικτυακή κακοποίηση.
2. Σταδιακά το διαδίκτυο εξελίσσεται σε μια πολυπληθή, εικονική, παγκόσμια «περαντζάδα», αντικαθιστώντας όλο και περισσότερο την παραδοσιακή βόλτα στην πλατεία. Οι χώροι κοινωνικής δικτύωσης, όπως π.χ. το Facebook, αντικαθιστούν τη χαμένη αίσθηση του “ανήκειν” σε μια κοινότητα και προσφέρουν τα αναγκαία κοινωνικά «χάδια» και σημάδια αναγνώρισης της ύπαρξης. Οι νέοι έχοντας αφήσει το φυσικό τους σώμα στον πραγματικό χώρο υπερβαίνουν τα όρια και τους περιορισμούς τους (συμπεριλαμβανομένου και του βιολογικού τους φύλου) και πειραματίζονται με διαφορετικές ταυτότητες και προσωπικότητες. Ταυτόχρονα, παραμένουν παγιδευμένοι σε εικονικές σχέσεις, που είναι ασφαλείς, ακριβώς επειδή είναι ελεγχόμενες. Εάν κάποτε συναντηθούν στον πραγματικό χώρο – χρόνο, δηλαδή, ζωντανά με τον φίλο που απέκτησαν στο διαδίκτυο συνήθως απογοητεύονται, ακριβώς επειδή η πραγματικότητα σχεδόν πάντοτε ματαιώνει τη φαντασίωση. Έτσι, για να βρει ο χρήστης ανακούφιση, επιστρέφει τις περισσότερες φορές στην ασφάλεια του εικονικού, περνώντας όλο και πιο πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη του.
3. Αυτές οι «συνομιλίες της απουσίας» ανακουφίζουν από τις δυσκολίες της πραγματικής ζωής, αλλά είναι πιθανό να τροποποιούν καθοριστικά τον ψυχισμό. Σε αρκετές έρευνες, η ηλεκτρονικά διαμεσολαβημένη επικοινωνία στους νέους έχει συνδεθεί με αυξημένη κατάθλιψη, μοναξιά και αποξένωση, με αποτέλεσμα να γίνεται λόγος για ένα νέο αναδυόμενο προφίλ: όλο και περισσότεροι νέοι σήμερα νιώθουν θλιμμένοι, μόνοι και αποξενωμένοι και τείνουν να απορροφώνται σε διαδικτυακές περιπλανήσεις και συνάφειες.
4. Στη διάρκεια της εφηβείας, ειδικότερα, οι διαδικτυακές συναντήσεις φαίνεται να λειτουργούν παράλληλα και συμπληρωματικά με τις πραγματικές. Το γεγονός αυτό υπαγορεύει να εξετάσουμε αυτές τις δύο διαφορετικού τύπου δραστηριότητες, την «ψηφιακή» και την «πραγματική», σε συνδυασμό μεταξύ τους. Είναι πιθανό να αλληλεπιδρούν και να δρουν συμπληρωματικά, επηρεάζοντας η μία την άλλη, έως ότου καταλήξουν σαν συγκοινωνούντα δοχεία σε μία ομοιοστατική κατάσταση, η οποία ενδεχομένως μετατρέπει τους τρόπους του επικοινωνείν και του σχετίζεσθαι των σημερινών εφήβων.
5. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα ευρήματα διεθνών ερευνών, σύμφωνα με τα οποία η χρήση του διαδικτύου από κοινού με την παρακολούθηση τηλεόρασης και την τηλεφωνική συνομιλία αποτελούν τυπική συμπεριφορά για το 87% των εφήβων. Στη χώρα μας, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας, το 90% των ατόμων ηλικίας 16-20 ετών χρησιμοποιεί το διαδίκτυο, ενώ το 66% του παραπάνω ποσοστού ασχολείται με διαδικτυακές δραστηριότητες καθημερινά.

(Δημοσίευμα)

Η ολιγαρχία των κοινωνικών δικτύων

1. Η ιστορία με την «υποκλοπή» και την εκμετάλλευση προσωπικών δεδομένων δεκάδων εκατομμυρίων χρηστών του Facebook για απόκτηση πολιτικής επιρροής φέρνει στο προσκήνιο αφενός την κυριαρχία μερικών τεχνολογικών κολοσσών και αφετέρου τον καταλυτικό ρόλο που παίζουν στην ενημέρωση, άρα και στη διαμόρφωση της πολιτικής και κοινωνικής κουλτούρας σε πλανητικό επίπεδο.
2. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η τεχνολογική εξέλιξη έπαιζε πάντα κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση των κοινωνιών. Η ανακάλυψη της τυπογραφίας ήταν το πρώτο καθοριστικό βήμα, για να ακολουθήσει αρκετούς αιώνες μετά το ραδιόφωνο, μέχρι να πάρει τα ηνία η τηλεόραση που άλλαξε την αντίληψή μας για τον κόσμο και έπαιξε τον ρόλο ενός εθνικού συγκολλητικού ιστού. Για να βρεθούμε σήμερα στην εποχή της κυριαρχίας των κοινωνικών δικτύων, που τείνουν να υποκαταστήσουν ακόμα και τον ρόλο των παραδοσιακών Μέσων στην ενημέρωση.
3. Ένας τεράστιος όγκος πληροφοριών αλλά και συναισθημάτων, προσωπικών παθών, θεωριών συνωμοσίας μάς κατακλύζει καθημερινά και έχει αλλάξει τους κώδικες επικοινωνίας, επηρεάζοντας καθοριστικά την πολιτική και κοινωνική μας συμπεριφορά. Για να αντιληφθούμε το μέγεθος του βομβαρδισμού, που δεχόμαστε, κάθε δύο χρόνια παράγεται πλέον το σύνολο της πληροφορίας που δημιουργήθηκε στον πλανήτη από την εποχή των σπηλαίων έως το 2013!
4. Ακόμα και στην Ελλάδα, όπου πολλοί θεωρούν την αξιοποίηση της τεχνολογίας ως τεχνοφασισμό, τα κοινωνικά δίκτυα διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο πληροφορώντας ή παραπληροφορώντας. Προφανώς ούτε η δαιμονοποίηση ούτε η εξιδανίκευσή τους αποτελεί λύση. Ούτε στην εποχή των Λουδιτών θα ξαναγυρίσουμε, ούτε στην τυφλή αποδοχή της τεχνολογικής αθωότητας.
5. Είναι θέμα δημοκρατίας η εξάρτηση της ενημέρωσης από τους αλγορίθμους του Facebook ή των άλλων κοινωνικών δικτύων ή, ακόμα χειρότερα, η χρησιμοποίηση προσωπικών δεδομένων για να ελεγχθεί η βούληση των πολιτών. Μπορεί κάποιοι να βαυκαλίζονται για την απεριόριστη ελευθερία έκφρασης που έφερε το internet, δίνοντας πεδίο έκφρασης στους πάντες, αλλά αυτός ο ατελείωτος όγκος πληροφοριών δεν οδηγεί σε καλύτερα ενημερωμένους πολίτες.
6. Η ελευθερία της έκφρασης φυσικά είναι απεριόριστη. Ο σχεδόν μονοπωλιακός, όμως, έλεγχος της διακίνησης και της αξιοποίησής της δεν μπορεί παρά να υπόκειται σε δημοκρατικό, θεσμικό έλεγχο. Δεν αρκεί η συγνώμη του Ζούκερμπεργκ για να κοιμόμαστε ήσυχοι και αμέριμνοι. Έτοιμες συνταγές προφανώς δεν υπάρχουν, καθώς η τεχνολογική πρόοδος εξελίσσεται πολύ πιο γρήγορα από τους δημοκρατικούς θεσμούς. Η ισχύς, όμως, των ολιγαρχών των κοινωνικών δικτύων, όπως και ο έλεγχος των παραδοσιακών μίντια από ελάχιστους ισχυρούς ή από την ελεύθερη διαφημιστική αγορά δεν αποτελούν ευοίωνη εξέλιξη.

(Δημοσίευμα)

Σκέφτομαι άρα υπάρχω

Από το PC στο iPad

και από το iPad στο PC.

Οι ιστοσελίδες διαδέχονται

η μία την άλλη.

Μια ξεχασμένη τηλεόραση

στο βάθος του σαλονιού,

πάντα κλειστή να μας θυμίζει

πως ξεπεράσαμε κι αυτό τον εθισμό.

Και αν κάποτε ξεκλέψω

λίγο χρόνο από το facebook,

δέκα λεπτά έτσι για να σκεφτώ,

τότε υπάρχω…

(Δημοσίευμα)

Θέμα Α

Να αποδώσετε περιληπτικά τις αιτίες για τις οποίες οι νέοι καταφεύγουν στα κοινωνικά δίκτυα.(80 λέξεις) (Κειμένου   1)

Μονάδες 15

Θέμα Β

Β1.Επαληθεύστε ή διαψεύστε τις προτάσεις με αναφορά στο Κείμενο 2:

α. Μερικές  υπερΕπιχειρήσεις τεχνολογίας διαμορφώνουν την πολιτική κουλτούρα σε παγκόσμιο επίπεδο.

β. Σήμερα τα κοινωνικά δίκτυα υπολείπονται σε δύναμη έναντι των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης.

γ. Ο όγκος των πληροφοριών παγιώνει τους κώδικες επικοινωνίας της κοινωνίας σε μόνιμα σχήματα.

δ. Πολλοί εφησυχάζουν για την ελευθερία έκφρασης που προσφέρει το internet.

ε. Η τεχνολογική πρόοδος υστερεί σε ταχύτητα από τους θεσμούς της δημοκρατίας.

Μονάδες 10

Β2α. Να βρείτε στην §2 του Κειμένου   1 δύο στοιχεία που προσφέρει το Facebook  και αναζητά ο νέος σχολιάζοντάς τα με συντομία. Να αναλύσετε τη λειτουργία του Ενεστώτα και του ασύνδετου σχήματος.

Μονάδες 9

β. Στην §3 του Κειμένου   2 ανιχνεύεται τόσο η ενεργητική όσο και η παθητική σύνταξη. Να τις επισημάνετε και να αναλύσετε το ρόλο που επιτελεί η κάθε μία χωριστά. Να μεταφέρετε στην άλλη σύνταξη την ενεργητική και την παθητική «μάς κατακλύζει…συμπεριφορά» / «κάθε δύο χρόνια…2013».

Μονάδες 6

Β3α. Καταγράψτε τους βασικούς προβληματισμούς του αρθρογράφου της §4 του Κειμένου 2. Σχολιάστε τους με συντομία.

Μονάδες 15

Θέμα Γ

Να σχολιάσετε το νόημα της τρίτης (3) στροφής του ποιήματος και ιδιαίτερα της φράσης «για να σκεφτώ, τότε υπάρχω». Πώς σχετίζεται με τον τίτλο; Αναλύστε το ρόλο των τριών προσώπων. (200 λέξεις)

Μονάδες 15

Θέμα Δ

Υποθέστε ότι δημοσιεύετε στην εφημερίδα του σχολείου σας άρθρο με θέμα «Διαδίκτυο και Ειρήνη». Να αναπτύξετε τρεις τρόπους με τους οποίους πιστεύετε ότι το διαδίκτυο μπορεί να συμβάλει στην επικοινωνία – αλληλοκατανόηση των λαών και στην ειρηνική τους συνύπαρξη. (350 λέξεις)

Μονάδες 30

Εναλλακτικά

1. Να αναπτύξετε σε κείμενο (άρθρο) των 300 λέξεων με την μέθοδο της σύγκρισης – αντίθεσης τα θετικά και αρνητικά στοιχεία που απορρέουν από την ελεύθερη διακίνηση των πληροφοριών από το διαδίκτυο.
2. Στην ιστοσελίδα του σχολείου σας ως μαθητική κοινότητα αναρτάται άρθρο σας με θέμα «Οι Η/Υ ως εργαλείο διδασκαλίας στην σχολική τάξη». Με βάση τις εμπειρίες σας από την διαδικτυακή διδασκαλία λόγω covid -19 να αναπτύξετε: α) Τρία θετικά στοιχεία που προέκυψαν από αυτήν και β) Δύο αρνητικά. (400 λέξεις)

Επιλογή Πολυτροπικού κειμένου

Να βρείτε και να σχολιάσετε με συντομία ένα κοινό σημείο – στοιχείο αναφοράς ανάμεσα στο Πολυτροπικό κείμενο και στο Κείμενο 1 κι άλλο ένα ανάμεσα στο Πολυτροπικό κείμενο και στο  Κείμενο 2.

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Διαδίκτυο – Facebook Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) – Απαντήσεις 

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Ηλία Γιαννακόπουλου, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.