Διαδίκτυο – Facebook Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

ΘΕΜΑ Α.

Α. Στο παρόν κείμενο καταγράφονται οι αιτίες που οδηγούν τους νέους στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αρχικά προβάλλεται ως αιτία η ανάγκη για επικοινωνία. Αυτό χαρίζει στους νέους την αίσθηση της επιβεβαίωσής τους και τη δυνατότητα να δοκιμάζουν νέες ταυτότητες. Ωστόσο, ο νέος νιώθει παγιδευμένος από τις εικονικές σχέσεις, αφού σε αυτές μόνο νιώθει ασφαλής. Στη συνέχεια επισημαίνεται το στοιχείο της μοναξιάς που ταλανίζει τους νέους. Επιπρόσθετα διαπιστώνεται η συμπληρωματική σχέση ψηφιακής και πραγματικής επικοινωνίας. Επιλογικά  παρατίθενται στοιχεία για τη χρήση του διαδικτύου από τους εφήβους.

ΘΕΜΑ Β.

Β1.

α. Σ («άρα κα στη…επίπεδο», §1),

β. Λ («Για να…ενημέρωση», §2).

γ. Λ («έχει αλλάξει…συμπεριφορά», §3),

δ. Σ («Μπορεί…internet», §5),

ε. Λ («Καθώς…θεσμούς», §6).

Β2α. Ο έφηβος αναζητά στο διαδίκτυο τα εξής στοιχεία: 1) Ο έφηβος ορμώμενος από την ανάγκη για ένταξη σε ομάδα για να νιώσει το αίσθημα του «ανήκειν» εισπράττει ως δώρο τη βίωση του αισθήματος της «αναγνώρισης της ύπαρξης». Οι πολλές προβολές και τα γνωστά like για τον νέο μεταφράζονται ως στοιχείο κοινωνικής αποδοχής® επιβεβαίωσης. 2) Ένα δεύτερο στοιχείο είναι η δυνατότητα του εφήβου να «πειραματίζεται σε διαφορετικές ταυτότητες και προσωπικότητες». Η διαδικασία αυτή – προϊόν των εικονικών σχέσεων – βοηθά στην εξωτερίκευση κάποιων τάσεων που στον πραγματικό χώρο – λόγω των στερεοτύπων και του κοινωνικού ελέγχου – δεν μπορούν να εκφραστούν. 3) Τέλος, ένα άλλο στοιχείο είναι αυτό της «ασφάλειας του εικονικού». Επειδή ο φυσικό χώρος συνήθως απογοητεύει τον έφηβο και ακυρώνει τις φαντασιώσεις του, υποχρεώνεται να επιστρέψει στην οθόνη, όπου νιώθει πρωταγωνιστής και ασφαλής. Κι αυτό γιατί η εικόνα δεν τον αμφισβητεί αλλά τον κολακεύει και τροφοδοτεί τον ναρκισσισμό του. Αυτό είναι και ο λόγος που νιώθει σίγουρος για τον εαυτό τους και άρα ασφαλής.

Ο Ενεστώτας χρησιμοποιείται για να δηλώσει τον παροντικό χαρακτήρα του φαινομένου, αλλά και μία τάση να επαναλαμβάνεται ή βρίσκεται σε εξέλιξη. Έτσι δίνει ζωντάνια και αμεσότητα στον λόγο και προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη που εστιάζει την προσοχή του στις ιδιαίτερες παραμέτρους του φαινομένου.

Το ασύνδετο σχήμα «πολυπληθή, εικονική, παγκόσμια…» στοχεύει στην ανάδειξη του πολυεπιπέδου της σημερινής κοινωνίας. Τονίζεται εμφαντικά η συνθετότητα και η πολυχρωμία του κι έτσι βοηθά τον αναγνώστη να εντάξει με επιτυχία το ειδικό θέμα – ο ρόλος του διαδικτύου/Facebook – στο γενικό. Υφολογικά ο λόγος αποκτά αμεσότητα, ζωντάνια και παραστατικότητα. Τον διακρίνει μία ροή που προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη που εστιάζει αποτελεσματικότερα στον πυρήνα του θέματος.

Έτσι τόσο ο Ενεστώτας όσο και το ασύνδετο σχήμα διακονούν την πρόθεση του συγγραφέα να αναδείξει τη θέση του νέου στον σύγχρονο κόσμο όπου κυριαρχεί η εικονική πραγματικότητα με πρωταγωνιστές το διαδίκτυο και το Facebook.

β. Ενεργητική σύνταξη: «Μάς κατακλύζει, αλλάξει, επηρεάζοντας»,

Παθητική σύνταξη:«…παράγεται…δημιουργήθηκε». Η άλλη σύνταξη: «Κατακλυζόμαστε…από έναν όγκο πληροφοριών και έχουν αλλαχθεί οι κώδικες…επηρεαζόμενη…»/ «κάθε δύο χρόνια παράγουν πλέον το σύνολο…που δημιούργησαν». Στην ενεργητική σύνταξη εξαίρεται το υποκείμενο, ενώ στην παθητική η ενέργεια του υποκειμένου (ποιητικό αίτιο). Η ενεργητική σύνταξη προσδίδει αμεσότητα, ζωντάνια και παραστατικότητα. Αντίθετα η παθητική σύνταξη προσδίδει πυκνότητα και ποικιλία και ίσως επισημότητα στο ύφος.

Β3. Στην §4 του Κειμένου 2 καταγράφει την αξιολόγηση και την κριτική προς τα κοινωνικά δίκτυα «τεχνοφασισμός… παραπληροφόρηση». Σε αυτήν την κριτική ο συγγραφέας αρνείται τις υπερβολές τόσο της «εξιδανίκευσης» όσο και της «δαιμονοποίησης». Πιστεύει πως ο μανιχαϊσμός (άσπρο – μαύρο) δεν αποτυπώνει σωστά το ρόλο του διαδικτύου. Γι’ αυτό ως απάντηση στην ισοπεδωτική κριτική αντιτείνει – καταθέτει την άποψή του. «Ούτε…αθωότητας». Δηλαδή να αποφύγουμε την επιστροφή στην τακτική – συμπεριφορά των Λουδιτών (σπάσιμο – καταστροφή των μηχανών) αλλά και την αποδοχή – χωρίς όρους και όρια – του θετικού ρόλου της τεχνολογίας ή της γνωστής θέσης – θεωρίας περί ουδετερότητας της τεχνολογίας. Οι θέσεις του συγγραφέα κινούνται σε σωστά πλαίσια γιατί η ευθύνη δεν βαραίνει την μηχανή, αλλά τον χρήστη. Γιατί αυτός έχει βούληση και διέπεται από ηθικούς κανόνες. Άρα η ευθύνη βαραίνει τον χρήστη και την κοινωνία που θεσπίζει τους νόμους – όρους χρήσης αλλά και τις αξίες και τα στερεότυπα που τροχοδρομούν τις ανάγκες και τους όρους εφαρμογής μιας επιστημονικής γνώσης.

ΘΕΜΑ Γ.

Ο ποιητής στις 2 πρώτες στροφές καταγράφει την απόλυτη προσκόλληση του σημερινού ανθρώπου στους Η/Υ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μία προσκόλληση που φθάνει στα όρια του εθισμού. Αυτό ο εθισμός, όμως, καταστρέφει τη ζωή των χρηστών, αφού αδυνατούν να βιώσουν τις ανθρώπινες στιγμές και λειτουργούν ως μηχανές χωρίς φαντασία και τελικά χωρίς ελευθερία. Ζουν στον μικρόκοσμο που τους παρέχει η εικόνα και η ψηφιακή επικοινωνία. Ο εικονικός κόσμος αδυνατίζει την ανθρωπιά τους, ενώ αντιθέτως βιώνει το αίσθημα της μη-ύπαρξης.

Γι’ αυτό ο επιλογικός στίχος αναδεικνύει την αξία της απεξάρτησης από τον κίβδηλο κόσμο της εικόνας – οθόνης. Θεωρεί πως βασική προϋπόθεση, αλλά και απόδειξη της ύπαρξή μας είναι η δυνατότητα να σκεφτόμαστε αυτόβουλα. Μπροστά στην οθόνη ο χρήστης δεν σκέπτεται, παρά ακούει, βλέπει και σιωπά. Έτσι, όμως, η σκέψη ατροφεί και ο άνθρωπος υπάρχει – με την κυριολεκτική σημασία του όρου – στο βαθμό που μπορεί να σκέπτεται δημιουργικά χωρίς τις εξαρτήσεις της οθόνης.

Ο τίτλος του ποιήματος – δάνειο του Cogito, ergo sum – σχετίζεται με τον επιλογικό στίχο στο βαθμό που και οι δύο συγκλίνουν στη διαπίστωση πως η σκέψη συνιστά το ακαταμάχητο κριτήριο της ύπαρξής μας.

Ο ποιητής για να προβάλει εμφαντικά το βασικό του μήνυμα, την αξία της σκέψης ως στοιχείο της ύπαρξής μας, χρησιμοποιεί και τα τρία πρόσωπα για να δηλώσει με αυτά πως το φαινόμενο είναι γενικευμένο και μπορεί να το προβάλει και κάπως αντικειμενικά (γ΄ γενικό) αλλά και ως μέλος του ευρύτερου συνόλου (α΄ πληθυντικό) / η καθολικότητα. Το α΄ ενικό συνιστά στοιχείο αυτοεξομολόγησης και μια μορφή μαρτυρίας προσωπικής. Έτσι η ποικιλία των προσώπων αναδεικνύει το πολυεπίπεδο της περίπτωσης του «εθισμού» αλλά και της ανάγκης απεξάρτησης για να νιώσει πως υπάρχει ως αυτόβουλη και ελεύθερη οντότητα.

ΘΕΜΑ Δ.

^­Σχετικό υλικό και αναλύσεις των θεμάτων έκθεσης βρίσκονται στο blog ΙΔΕΟπολις, 

iliasgiannakopoulos.blogspot.com του συγγραφέα Ηλία Γιαννακόπουλου και ιδιαίτερα στα άρθρα:

1.«Επικοινωνία Τώρα»

2.«Σύγκρουση πολιτισμών: Εικόνα vs Λόγος»

3.«Διαδίκτυο και Ειρήνη»

4.«Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και Έφηβοι»

5.«Διαδίκτυο και ελεύθερη διακίνηση πληροφοριών: Κοινωνοί γνώσης ή θύματα παραπληροφόρησης;»

6.«Διαδίκτυο και Εκπαίδευση»

Απαντήσεις – Πολυτροπικό κείμενο

Ανάμεσα στο Κειμένου 1 και στο πολυτροπικό υπάρχουν κοινά στοιχεία – αναφορές, όπως: Στη γελοιογραφία τονίζεται η απουσία πραγματικών φίλων, η μοναξιά… Ανάλογες διαπιστώσεις υπάρχουν και στο Κειμένου Α και ιδιαίτερα στις §2 και 3. Ειδικότερα τονίζεται η απογοήτευση από τους φίλους (τους δήθεν) που απέκτησαν διαδικτυακά «Εάν κάποτε…φαντασίωση» (§2). Στην §3 καταγράφεται ως γεγονός το αίσθημα της «μοναξιάς κι αποξένωσης» το οποίο τους οδηγεί στο χώρο του διαδικτύου, όπου όμως η φιλία – φίλοι είναι εικονική και κίβδηλη. Η μοναξιά, λοιπόν, σπρώχνει τους νέους στο διαδίκτυο, το οποίο τους απογοητεύει ή τους δημιουργεί την ψευδαίσθηση της φιλίας με αποτέλεσμα να επιστρέφουν πάλι στη μοναξιά τους.

Αλλά οι κοινές αναφορές υπάρχουν ανάμεσα στο Κειμένου 2 και στο Πολυτροπικό. Ιδιαίτερα τονίζεται στο Κ.Γ η ψευδαίσθηση των χρηστών ότι μπορούν «να παρεμβαίνουν…» ή «ότι η γνώμη τους μετράει…». Αυτή η αυταπάτη υποστηρίζεται και στο Κ.Β όπου αναδεικνύεται ο καταλυτικός ρόλος του Facebook – κοινωνικά δίκτυα στη «διαμόρφωση…επίπεδο» (§1). Αλλά την αδυναμία του χρήστη μπροστά στο διαδίκτυο προβάλλει και η διαπίστωση της §3, όπου φαίνεται πως το άτομο ισοπεδώνεται και βυθίζεται από τον όγκο των πληροφοριών «Ένας τεράστιος…συμπεριφορά». Έτσι καταδεικνύεται η δύναμη και η εξουσία του διαδικτύου πάνω στη συνείδηση του χρήστη.

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Διαδίκτυο – Facebook Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Ηλία Γιαννακόπουλου, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.