Αβεβαιότητα Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

ΘΕΜΑ Α.

Α1. Στο παρόν κείμενο ο συγγραφέας καταγράφει τη διπλή λειτουργία του φόβου που προκάλεσε ο κορονοϊός. Αρχικά προβάλλει τις αλλαγές που επέφερε στη ζωή των ανθρώπων μέσα από το γκρέμισμα κάποιων «αυτονόητων» της ζωής μας. Στη συνέχεια αναλύει το ρόλο και τις επιπτώσεις του φόβου και τη χρησιμοποίησή του για πολιτικούς σκοπούς. Αν και ο φόβος ως αίσθημα είναι κάτι αρνητικό, σύμφωνα και με τη γνώμη του Καρτέσιου, μπορεί να λειτουργήσει και θετικά. Επιλογικά καταφεύγει στη θέση κάποιας αυθεντίας σύμφωνα με την οποία ο φόβος είναι μία φυσιολογική αντίδραση και άμυνα του εαυτού μας απέναντι στον κίνδυνο – βλάβη.

ΘΕΜΑ Β.

Β1.α. Λ («συνυφαίνουν…εποχής», §1),

β. Λ («Όταν…μηδενισμού», §2),

γ. Σ («Η αιτία…ρευστότητα», §3),

δ. Σ («Οι ευθύνες…κοινωνία», §7),

ε. Σ («Μπορεί…αναγκαιότητα», §8).

Β2α. Ο συγγραφέας στην συγκεκριμένη § στοχεύει στην καταγραφή και ανάδειξη του σύγχρονου «δυστοπικού» τοπίου της εποχής μας σε πλανητικό επίπεδο. Η καταγραφή αυτή δεν δικαιώνει μόνο την άποψη του Τεργάκη αλλά συντείνει και στην ευαισθητοποίηση του αναγνώστη για την αλλαγή του γκρίζου χρώματος του κόσμου μας. Προς το σκοπό αυτό χρησιμοποιεί και τους ανάλογους κειμενικούς δείκτες, όπως: α. Το ασύνδετο σχήμα: Με αυτό προβάλλεται εμφαντικά το πολυεπίπεδο της αρνητικής εικόνας της εποχής μας. Η γενικευμένη κρίση και αποσάθρωση των βασικών πυλώνων του πολιτισμού προκαλούν φόβο και επωάζουν την αβεβαιότητα. Με το ασύνδετο σχήμα ο λόγος αποκτά ζωντάνια, παραστατικότητα, ροή και ταχύτητα προκαλώντας έτσι το ενδιαφέρον του αναγνώστη, β. Ποικιλία και έντονη παρουσία των Ουσιαστικών. Τα πολλά ουσιαστικά αναδεικνύουν πληρέστατα το βάθος και το πλάτος της δυστοπίας της εποχής μας και βοηθούν τον αναγνώστη να ερμηνεύσει σωστά την ταυτότητά της. Έτσι ο αναγνώστης εστιάζει την προσοχή του σε εκείνα τα στοιχεία – αρνητικά που υφαίνουν το δυστοπικό τοπίο της εποχής του, γ. Όροι – λέξεις με αρνητικό νοηματικό φορτίο. Η χρήση όρων με αρνητικό φορτίο, όπως εσχατολογικά, κρίση, καταστροφή, τρομοκρατία, υποχώρηση, ποδηγετούν, ρευστότητα γεννούν στον αναγνώστη αισθήματα φόβου, αγωνίας κι ανασφάλειας. Έτσι εστιάζει το ενδιαφέρον του σε εκείνα τα φαινόμενα που συνθέτουν το ψηφιδωτό της εποχής του με την βοήθεια της συναισθηματικής έντασης που βιώνει.

β. Η επανάληψη που ανιχνεύεται στην §7 του Κείμενο 2 (θα μάς υπενθυμίσει, θα μάς υποχρεώσει, θα αναδείξει, θα προβάλει) στοχεύει στην επισήμανση και λεπτομερή καταγραφή του «διδακτικού» ρόλου του κορονοϊού. Έτσι δίνονται τα πολλά επίπεδα στα οποία ο κορονοϊός μπορεί να αποβεί και «θετικός» στην ανθρώπινη ματαιοδοξία και μακαριότητα. Η επανάληψη του «θα» με διαφορετικό κάθε φορά ρήμα αισθητοποιεί την πολλαπλή ωφέλεια του κορονοϊού, αν ο άνθρωπος μπορεί να διδαχτεί από κάτι αρνητικό για την υγεία του. Υφολογικά ο λόγος αποκτά ζωντάνια, αμεσότητα και παραστατικότητα και προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Τα εισαγωγικά: 1. «Όσον αφορά…χρήσιμος»(§5): Ακριβής καταγραφή μίας θέσης του Ντεκάρτ, 2. «Τα 8 θανάσιμα αμαρτήματα του πολιτισμού μας» (§9): Τίτλος βιβλίου, 3.«Χρυσών» (§7): Μεταφορική χρήση με στοιχεία ειρωνείας και καταγγελτικού λόγου.

Β3.Στο Κείμενο 1 (§4-6) καταγράφονται με ευκρίνεια οι ψυχολογικές επιπτώσεις της θρυμματισμένης εικόνας του κόσμου μας. Αρχικά τονίζεται το «αίσθημα απώλεια και ψυχικής δυσφορίας» (§4). Αιτία αυτού του συναισθήματος η κατάρρευση των βασικών σταθερών (§5) που έχει ως αποτέλεσμα την ρευστότητα, την αβεβαιότητα και την ανασφάλεια. Έτσι οι άνθρωποι βιώνουν μία ψυχολογική ανισορροπία και αγωνία για την απώλεια ή την ανεύρεση νέων «σταθερών» της ζωής τους. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω ο σκεπτικισμός, η απογοήτευση και η απόγνωση (§6). Αλλά και στο Κείμενο 2 καταγράφεται ο ψυχολογικός αποσυντονισμός του ατόμου ως απόρροια του κορονοϊού. Κυρίαρχο στοιχείο ο φόβος με τις ποικίλες παρενέργειές του, όπως: αποδόμηση βεβαιοτήτων, αμφιβολία για την τεχνολογία, συνειδητοποίηση της θνητότητας και περατότητάς μας, μοιρολατρία, μηδενιστικές σκέψεις και υποταγή σε πολιτικούς – κοινωνικούς σχεδιασμούς (§3-4). Στοιχεία της ψυχολογίας βρίσκονται και στην §7, όπου ο άνθρωπος συνειδητοποιώντας μία άλλη πραγματικότητα σχεδιάζει το μέλλον πάνω σε νέα δεδομένα.

ΘΕΜΑ Γ.

Σύμφωνα με το ποίημα οι δημιουργοί της Ιστορίας είναι οι αγωνιστές και όσοι αρνούνται να υποκύψουν στα προβλήματα και στις δυσκολίες της ζωής «όσοι δεν φεύγουν…ξέρουν να πολεμάνε…να νικάνε…να χτίζουν…να λένε “όχι”». Προκρίνεται και προβάλλεται ως πρότυπο ζωής η αγωνιστική διάθεση και το αδούλωτο πνεύμα. Η φοβία και η λιποταξία μπροστά στα αδιέξοδα της ζωής συνιστά μία αρνητική στάση ζωής. Όσοι έχουν τη νοοτροπία του νικητή και όσοι γνωρίζουν και επιλέγουν να δημιουργούν, «χτίζουν» ή να αγαπούν είναι οι δημιουργοί και η ατμομηχανή της ιστορίας. Οι δειλοί και οι «καταστροφείς» είναι απαξίες και αντιπρότυπα ζωής.

Ωστόσο τη ζωή και τον πολιτισμό τον δημιουργούν οι τολμηροί και οι αποφασιστικοί. Αυτοί που γνωρίζουν και θέλουν στις αναποδιές της ζωής να ορθώνουν το «όχι» τους μπορούν να καθορίσουν και τα βήματα της ιστορίας. Ο πολιτισμός και η ιστορική εξέλιξη έχουν ανάγκη άτομα που έχουν τη δύναμη να αναμετρώνται με τα προβλήματα και να χαράζουν το δρόμο της δημιουργίας και του πολιτισμού.

Τη θετική στάση ζωής και των αγωνιστών την καθιστούν αισθητή και κατανοητή οι κειμενικοί δείκτες, όπως: Οι αναφορικές προτάσεις και οι αντιθέσεις. Οι αναφορικές προτάσεις (όσοι δε φεύγουν/που ξέρουν…) και η επανάληψή τους αναδεικνύουν τη μοναδικότητα του χαρακτήρα των αγωνιστών και των μαχητών – δημιουργών της ιστορίας. Δίπλα στις αναφορικές προτάσεις ως συμπλήρωμα υπάρχουν οι βουλητικές προτάσεις με κυρίαρχη την υποτακτική έγκλιση (να νικάνε, ν’ αγαπιούνται…) σκιαγραφούν το βαθύτερο Εγώ των μαχητών. Οι αντιθέσεις (νικάνε – συμφορά/ αγαπιούνται – σκορπίζουν την καταστροφή) συντείνουν στην κατανόηση των δύο τύπων – στάσεων ζωής. Των μαχητών της ζωής και των δειλών. Των δημιουργών και των καταστροφέων. Έτσι το βασικό μήνυμα και το δοξαστικό της ζωής και των αγωνιστών το προβάλλουν εμφαντικά και οι κατάλληλοι κειμενικοί δείκτες.

ΘΕΜΑ Δ.

Δ1. Υλικό για την ανάλυση του θέματος θα βρείτε στο blog «ΙΔΕΟπολις», iliasgiannakopoulos.blogspot.com του συγγραφέα Ηλία Γιαννακόπουλου και ιδιαίτερα στα άρθρα:

1.«Ο αβέβαιος κόσμος και ο σύγχρονος νέος», και

2.«Ένας άλλος κόσμος γεννιέται: Προοπτικές και ευθύνες».

Εναλλακτικές

Θέμα Β

Β3.Η εμβληματική αυτή θέση – άποψη του Μορέν απορρέει ως αναγκαίο λογικό προϊόν των νέων δεδομένων που αποκάλυψε για τη φύση του ανθρώπου και του πολιτισμού του ο κορονοϊός (§7). Όλα αυτά οδηγούν στην πρόταση – προτροπή του Γάλλου φιλοσόφου για τη συνειδητοποίηση της κοινής και παράλληλης πορείας – μοίρας του Πλανήτη μας και του Ανθρώπου. Κάθε απειλή προς τον πλανήτη, είναι μία απειλή και για τον άνθρωπο. Κι αυτό γιατί ο άνθρωπος δεν είναι κάτι ξεχωριστό κι έξω από τον πλανήτη, αλλά στοιχείο οργανικά δεμένο με αυτόν. Γι’ αυτό η υπενθύμιση του Μορέν στοχεύει σε αυτήν τη συνειδητοποίηση με στόχο τη διάσωση της Μητέρας Γης. Απόρροια και προϋπόθεση όλων αυτών η καλλιέργεια της οικολογικής συνείδησης και η οικολογικοποίηση της σκέψης. Είμαστε ένοικοι της Γης και όχι ιδιοκτήτες.

ΘΕΜΑ Δ

Δ2. Δείτε στο blog «ΙΔΕΟπολις» το άρθρο:

«Ένας άλλος κόσμος γεννιέται: Προοπτικές και Ευθύνες».

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Αβεβαιότητα Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Ηλία Γιαννακόπουλου, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.