Ατομική Ευθύνη Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

ΘΕΜΑ Α.

Α. Σύμφωνα με το κείμενο 1, η διαμόρφωση της κοινωνικής ευθύνης παρεμποδίζεται από δυο βασικούς παράγοντες, τον ατομικισμό και τον καταναλωτισμό. Συγκεκριμένα, ο ατομικισμός δεν επιτρέπει στον άνθρωπο να κατανοήσει το ρόλο του στο κοινό καλό αφού τοποθετεί το δικό του, πάνω από των άλλων. Ταυτόχρονα οι πολίτες είτε δεν ενημερώνονται επαρκώς είτε δεν έχουν την ικανότητα να αντιληφθούν τι πραγματικά συμβαίνει, λόγω έλλειψης κριτικής σκέψης και λόγω των ταχύτατων εξελίξεων και της συνθετότητας του σύγχρονου κόσμου.

ΘΕΜΑ Β.

Β1.

Α-Λ

Β-Λ

Γ-Σ

Δ-Σ

Ε-Λ

Β2. (Η απάντηση περιλαμβάνει περισσότερες γλωσσικές επιλογές για να καλύψει το εύρος των πιθανών απαντήσεων. Είναι απαραίτητες μόνο τρεις (3).

Ο συντάκτης του Κειμένου 2 επιχειρεί να ευαισθητοποιήσει τους αναγνώστες για τη σημασία που είχε η κινητοποίησή τους για το δυστύχημα των Τεμπών. Για να το επιτύχει αυτό αξιοποιεί στην έναρξη του κειμένου το β ενικό ρηματικό πρόσωπο (να φτάσεις, βρισκόσουν, ήσουν) με το οποίο απευθύνεται άμεσα στο δέκτη, δημιουργεί ένα αίσθημα διαλόγου και είναι σαν να θεωρεί ότι ο κάθε αναγνώστης ήταν εκεί, κομμάτι αναπόσπαστο του μεγάλου γεγονότος, ανακαλώντας την εμπειρία όσων την έζησαν και αναπαριστώντας την για όποιον δεν ήταν. Άλλωστε και η χρήση του α πληθυντικού προσώπου (αντιλαμβανόμαστε, λέμε) τονίζει το αίσθημα της συλλογικότητας, της καθολικής αποδοχής των όσων λέγονται αλλά και την αίσθηση του «συνανήκειν» τελικά σε αυτή την μεγάλη κοινότητα ανθρώπων, που πονούν και μετατρέπουν το πένθος σε διαμαρτυρία και διεκδίκηση. Ταυτόχρονα η ευρεία χρήση του ασύνδετου σχήματος (Ένα πλήθος ευρύ, υπερκομματικό, ετερόκλητο. Διαφορετικοί άνθρωποι από διαφορετικές γενιές και συνομοταξίες, νέοι, μεγάλοι, οικογένειες, παιδιά. Ελάχιστα πανό, ελάχιστες σημαίες, περιορισμένη πολιτική «καπηλεία») αποδίδει με λιτό και παραστατικό τρόπο το πλήθος των ανθρώπων, την εκτεταμένη συμμετοχή και τα ποικίλα χαρακτηριστικά της τονίζοντας και πάλι την καθολική διάσταση του γεγονότος με δραματικότητα. Αυτή ενισχύεται και από τον  βραχυπερίοδο λόγο που επιτρέπει την κατανόηση και τη βίωση των γεγονότων, δημιουργώντας μια ισχυρή αφήγηση.  Ο μεταφορικός λόγος (Το τραύμα είναι βαρύ, η πληγή βαθιά, οι ενδείξεις συγκάλυψης χαστούκι στο πρόσωπο, ο κυνισμός των αρχών γροθιά στο στομάχι) αναδεικνύει με έντονη παραστατικότητα την επίδραση που είχε στον πληθυσμό το δυστύχημα αλλά και η διαχείρισή του, αισθητοποιώντας το «σοκ» στο οποίο βρίσκονται οι άνθρωποι και εκφράζοντας μέσω των ισχυρών εικόνων το αίσθημα «κακοποίησης» που βιώνουν.

Β3.

Καταγραφή: ο Δ. Παρασκευόπουλος, μεταδιδακτορικός ερευνητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στο βιβλίο του για μια “Εισαγωγή στην κοινωνιολογία των συναισθημάτων“, το οποίο εκδόθηκε πριν λίγους μήνες, το συναίσθημα δεν είναι μόνο ατομική υπόθεση. Αντίθετα, όπως εξηγεί, η εκδήλωσή του ή η αιτιότητά του τοποθετείται στη διασταύρωση του ατομικού και του κοινωνικού, μέσα στη διαχρονική διαλεκτική τους σχέση.

Ο συντάκτης αξιοποιεί την επίκληση στην αυθεντία, και συγκεκριμένα τον Δ. Παρασκεύοπουλο, δηλώνοντας την ιδιότητα του ως μεταδιδακτορικός ερευνητής, και το έργο του «Εισαγωγή στην κοινωνιολογία των συναισθημάτων» που εκδόθηκε πρόσφατα για να προσδώσει αξιοπιστία και εγκυρότητα στην άποψή του, ότι, δηλαδή, το συναίσθημα του πένθους που βιώνει η κοινωνία δεν είναι ατομική υπόθεση αλλά και κοινωνική. Με τον τρόπο αυτό, με την αναφορά στην ιδιότητα, στο έργο αλλά και στη φράση του ειδικού επιστήμονα η άποψή του αποκτά κύρος και μειώνεται η πιθανότητα αμφισβήτησής της. (86)

β. Πράγματι στο κείμενο 1 αξιοποιείται ευρέως η χρήση των ονοματικών συνόλων. Με αυτήν την επιλογή ο συντάκτης επιχειρεί να αποδώσει με συνοπτικό τρόπο πολύπλοκες έννοιες και διαδικασίες, ώστε ο λόγος του να είναι πυκνός και αποτελεσματικός. Το ύφος του κειμένου γίνεται επίσημο και λόγιο.

Μετατροπή:

Η πραγμάτωση του κοινωνικού συμφέροντος=> για να πραγματωθεί το κοινωνικό συμφέρον

για την ανάληψη της ατομικής ευθύνης=> για να αναλάβει κάποιος την ατομική ευθύνη

Με την μετατροπή σε ρηματικά σύνολα, το κείμενο γίνεται πιο ζωντανό και δραματικό. Η έμφαση στη ρηματική φράση τονίζει την ενέργεια και γίνεται πιο εύληπτη.

γ. 

Επιβάλλουν: απαιτούν/ αναγκάζουν/ οδηγούν

Καθυστερήσεις: αργοπορίες/καθυστερήσεις

Διευρύνει: επεκτείνει/ μεγαλώνει

Πληρούνται: πραγματώνονται/ ικανοποιούνται

Εφικτή: δυνατή/ ικανή

ΘΕΜΑ Γ.

Γ. Ο ήρωας του κειμένου 3 διακρίνεται από έντονα συναισθήματα απόγνωσης, οργής και θλίψης, όπως φαίνεται και μέσα από τον εσωτερικό μονόλογό του. Η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα του τον θυμώνει γιατί τη θεωρεί μια χώρα βαθιά αντιπνευματική και υποκριτική, όπως αναδεικνύει και η επανάληψη του όρου «υποκρισία», μια χώρα βυθισμένη από τη μια στο ψέμα, από την άλλη στην δήθεν αναζήτηση της αλήθειας, αναζήτηση, η οποία την κάνει ακόμη πιο αλλοτριωμένη. Αυτή η καταβύθιση στην υποκρισία αποδίδεται μέσα από πληθώρα έντονων εικόνων, αφού φαντάζεται ότι « βρισκόμαστε στο κουκούτσι της καρδιάς της», «στο μεδούλι», ότι την έχουμε φορέσει ως ρούχο («τυλιχτεί στην υποκρισία»), ότι αυτή μας εμποδίζει να ζήσουμε, να ανασάνουμε. Προσωποποιεί την Ελλάδα, για την οποία θεωρεί ότι πεθαίνει αλλά μένει άταφη, χωρίς αυτό όμως να εμποδίσει την αλλοίωσή της. Θεωρεί ότι ο φταίχτης για όλο αυτό είναι οι ίδιοι οι κάτοικοί της, εντάσσοντας και τον εαυτό του μέσα σε αυτούς, αναδεικνύοντας τη συνυπευθυνότητα όλων μέσα από το α πληθυντικό, αφού ενώ βλέπουμε το κακό, αδιαφορούμε ή νομίζουμε ότι όλα πάνε καλά, βαυκαλιζόμενοι για τα επιτεύγματά μας.

Δυστυχώς το κείμενο φαντάζει να γράφτηκε τις μέρες αυτές, αναδεικνύοντας όλη την υποκριτική στάση της κοινωνίας απέναντι στα άπειρα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε και τα οποία «χαριτωμένα» βάζουμε κάτω από το χαλί. Μια τέτοια κριτική αξίζει να γίνει, όχι για να μεμφθούμε τους εαυτούς μας αλλά για να αποφασίσουμε να δράσουμε, πριν είναι πλέον αργά. (233)

ΘΕΜΑ Δ.

Δ. Ενδεικτική απάντηση:

Αξιότιμοι καθηγητές και καθηγήτριες,

Αγαπημένοι συμμαθητές και συμμαθήτριες,

Πρόλογος

Συγκεντρωθήκαμε και σήμερα εδώ χάρη στην πρωτοβουλία που ανέλαβε το σχολείο μας να μιλήσουμε για την έννοια του πολίτη, σε μια στιγμή που οι εξελίξεις απαιτούν να συνειδητοποιήσουμε και το τι συμβαίνει γύρω μας αλλά και το πόση ευθύνη «κουβαλάμε ο καθένας στην πλάτη του» για αυτές τις οδυνηρές εξελίξεις. Αναρωτιέμαι, λοιπόν, τι είναι αυτό που μας καθηλώνει και μας εμποδίζει να σκεφτούμε και να δράσουμε ως πολίτες, υπερασπιζόμενοι το κοινό καλό. (72)

Απάντηση στο α’ ερώτημα

Μπορούμε να υποθέσουμε ότι συχνά δεν γνωρίζουμε το τι πραγματικά συμβαίνει και γι΄ αυτό δεν μπορούμε να αντιδράσουμε. Πράγματι, αν και οι πηγές πληροφόρησης είναι πολλές και δυνητικά ανοιχτές και προσβάσιμες, η πληροφορία, η γνήσια και αληθινή πληροφορία, παραμένει πολύτιμη και καλά κρυμμένη, αφού τα Μέσα Ενημέρωσης φαίνονται να υπηρετούν τα συμφέροντα κάποιων ισχυρών και να διαστρέφουν συχνά την αλήθεια. Ταυτόχρονα και η δική μας ζωή δεν προσφέρεται για αναζητήσεις, καθώς οι υποχρεώσεις είναι πολλές και ο ρυθμός ζωής πνιγηρός. Έτσι, ίσως, τελικά μας «βολεύει» να παραμένουμε στη θέση « δεν ήξερα», γιατί αισθανόμαστε λιγότερο υπεύθυνοι. Εξάλλου, έτσι μεγαλώνουμε, με αυτές τις ηθικές «αξίες», του ατομικισμού, της επιτυχίας με κάθε κόστος, της κατανάλωσης και της υλικής ευημερίας, θεωρώντας την αλληλεγγύη, την ανθρωπιά, την κοινωνική ευαισθησία και την επιθυμία για αλλαγή ως αδυναμίες, ως αρετές των αδύναμων ανθρώπων, ενώ εμείς πρέπει να επιβιώσουμε σε μια χαώδη ζούγκλα.  Και τι άλλο θα μπορούσε να συμβεί; (153)

Απάντηση στο β’ ερώτημα

Αν το αναρωτιέστε, είμαστε σε καλό δρόμο. Αναμφισβήτητα, αν ο Τύπος διαδραμάτιζε τον πραγματικό του ρόλο και μπορούσαμε να γνωρίζουμε όλες τις πτυχές των γεγονότων, θα αντιδρούσαμε διαφορετικά. Δε θα μπορούσαμε να ισχυριζόμαστε ότι δε ξέραμε, άρα θα έπρεπε να αναλάβουμε ευθύνες. Αυτές τις μαθαίνουμε από την οικογένεια πρώτα, έπειτα από την εκπαίδευση, μέσα από μια σύγχρονη οπτική για το τι σημαίνει πολίτης. Η πρόταξη του κοινού καλού είναι μια αξία, που τη μαθαίνεις από παιδί και την καλλιεργείς καθημερινά με το να σκέφτεσαι, να κρίνεις, να νοιάζεσαι, να φροντίζεις, να διεκδικείς, να μην υποχωρείς. Τα μαθήματα πολιτικής παιδείας, ο δημόσιος και ιδιωτικός διάλογος, τα σεμινάρια και οι πολιτικές δράσεις είναι μόνο μερικά από αυτά που χρειαζόμαστε για να αλλάξουμε κάτι. (121)

Επίλογος

Σίγουρα, όλα αυτά φαντάζουν ουτοπικά. Και ίσως είναι, γιατί δεν έχουν γίνει ποτέ. Όμως η παράλειψή τους οδηγεί σήμερα σε αυτό το σημείο, όπου όλα φαντάζουν αδιέξοδα και απειλητικά. Άρα, ένα δρόμο πρέπει να τον φτιάξουμε και να είναι αυτός που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του Ανθρώπου, που τιμούν την ιδιότητα και την ύπαρξή του. Ας μην διστάζουμε άλλο. (56)

(σύνολο 417 λέξεις)

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Ατομική Ευθύνη Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις των συναδέλφων Μερόπης Μανοπούλου και Ειρήνης Χατζούδη,  μέλη του κλάδου φιλολόγων του φροντιστηρίου Έμφαση, οι οποίες στη συνέχεια το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τις ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.