Ανθρωπιστική Παιδεία Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση) Απαντήσεις

ΘΕΜΑ Α.

Α. Ο αρθρογράφος υποστηρίζει ότι τα κλασικά κείμενα πρέπει να μελετηθούν με νέο τρόπο, προκειμένου να ανταποκριθούν σε πλήθος αλλαγών που συντελούνται. Θεωρεί ανάγκη να ξεπεραστεί η εμμονή στη μορφολογία των κειμένων και να αναζητηθούν σε αυτά απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν το παρόν και το μέλλον για θέματα φλέγοντα του σύγχρονου ανθρώπου όπως τα δικαιώματα, το πολίτευμα, η τεχνολογία. Για να γίνει αυτό σκόπιμη κρίνει τη χρήση νέων τεχνολογιών και τη στροφή στις ψηφιακές ανθρωπιστικές σπουδές.

ΘΕΜΑ Β.

Β1.

α. Λάθος (Ενώ τα κλασικά γράμματα καθαυτά δεν είναι παρωχημένα, είναι παρωχημένος και αναχρονιστικός ο τρόπος που καλλιεργούνται στα πανεπιστήμια.)

β. Σωστό (Η παραδοσιακή διδασκαλία των κλασικών, στηριγμένη στη μορφολογία του κειμένου (γραμματική – συντακτικό) και την αναπαραγωγή καθιερωμένων αναγνώσεων, δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των νέων.)

γ. Σωστό (Αν οι κλασικές σπουδές δεν αλλάξουν άρδην, σε ό,τι αφορά την έρευνα και τη διδασκαλία τους στα πανεπιστήμια, το μέλλον τους δεν προβλέπεται ευοίωνο.)

δ. Σωστό (Άραγε συνιστά δείγμα παρακμής το γεγονός ότι η κλασική παιδεία χρήζει πλέον υπεράσπισης;)

ε. Σωστό (Στην εικονιστική κοινωνία οι ανθρωπιστικές επιστήμες θεωρούνται περιττές από την παραδοσιακή βιομηχανία.)

Β2.  α) Στην προσπάθειά του να αναδείξει με εύληπτο και σαφές τρόπο τις σκέψεις του ο συγγραφέας επιλέγει να κλείσει τον συλλογισμό του με μία ευθεία ερώτηση, η οποία αναδεικνύει το μέγεθος των ηθικών διλημμάτων που καλούνται να επιλύσουν οι κατασκευαστές αυτοκινήτων στις μέρες μας. Η χρήση της διμελούς ερώτησης λειτουργεί ως παράδειγμα αλλά ταυτόχρονα ενεργοποιεί τον δέκτη ο οποίος, με τη σειρά του, καλείται να απαντήσει στο δοθέν δίλημμα. Με τον τρόπο αυτό ο συγγραφέας καθιστά τον αναγνώστη συμμέτοχο και κοινωνό των σκέψεών του, αναγκάζοντας τον να εγκαταλείψει την παθητικότητα και να αναλάβει ενεργό ρόλο στην εύρεση της απάντησης. Έτσι, αίρεται η μονοτονία της διήγησης και δημιουργείται ένας δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στον πομπό και τον δέκτη.

β) Στην 6^η παράγραφο παρατηρούμε την ύπαρξη ασύνδετου σχήματος στο σημείο: «Απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με το φύλο, τον σεξισμό, τα δικαιώματα, τον ρατσισμό, τον αυταρχισμό, τη μετεξέλιξη των πολιτευμάτων, τη σχέση ανθρώπου – μηχανής, την τεχνητή νοημοσύνη, τον μετανθρωπισμό (την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους με τη βοήθεια της ρομποτικής και της βιοτεχνολογίας), την οικολογία, τη βιοηθική, την τεχνοεπιστήμη.» Ο συγγραφέας με την κειμενική αυτή επιλογή κατορθώνει να παρουσιάσει σύντομα αλλά και με πληρότητα το πλήθος των ερωτημάτων που αναφύονται στη σύγχρονη εποχή. Με αυτόν τον τρόπο καθιστά την σκέψη του πρόδηλη και επιτρέπει στον αναγνώστη να αντιληφθεί με σαφήνεια το εύρος των προβλημάτων στα οποία καλείται να δώσει απάντηση η ανθρωπιστική παιδεία.

Β3. α) Το ύφος της πρώτης παραγράφου του κειμένου 2 είναι επίσημο και λιτό. Ο συγγραφέας επιλέγει τη χρήση μακροπερίοδου λόγου στο πρώτο μέρος της παραγράφου (Παρατηρώντας κανείς … στην ιδιωτική σφαίρα.). Παράλληλα, το λεξιλόγιο διακρίνεται από λόγιες νότες (αντίποδα, απαξιώνονται), ενώ εντοπίζουμε τη χρήση παθητικής σύνταξης στο τέλος της παραγράφου (Οφείλεται αυτό) γεγονός που προσδίδει στο κείμενο επιπρόσθετη δόση επισημότητας.

β) Η παράγραφος διακρίνεται από την παρουσία μακροπερίοδου λόγου. Η επιλογή αυτή είναι επιβεβλημένη καθώς με αυτόν τον τρόπο επιτείνεται η επισημότητα του κειμένου και παρέχεται η δυνατότητα στον συγγραφέα να αποκαλύψει τις πολλαπλές διασυνδέσεις ανάμεσα στις παρουσιαζόμενες έννοιες (κλασική παιδεία- γλωσσική έκφραση- ανάλυση- δημόσια διαβούλευση- όπλο κατά του λαϊκισμού, φανατισμού, εθνικισμού) φωτίζοντας ολόπλευρα το εξεταζόμενο θέμα (αξία της κλασικής παιδείας).

ΘΕΜΑ Γ.

Γ. Το βασικό θέμα που θίγεται στο ποίημα της Κατερίνας Αγγελάκη- Ρουκ είναι η σχέση που έχει αναπτύξει το ποιητικό υποκείμενο με την ποίηση με το πέρασμα του χρόνου.  Νιώθει πως η ποίηση επιδρά θετικά την ίδια στιγμή που η φθορά του χρόνου το καθιστά αδύναμο. Η ευεργετική επίδραση της ποίησης είναι φανερή με τη χρήση της παρομοίωσης στην οποία η ποίηση αγγίζει με τρυφερό τρόπο το μέτωπο του ποιητικού υποκειμένου (σαν χέρι τρυφερό το μέτωπό σου). Στο σημείο αυτό η ποίηση προσωποποιείται με αποτέλεσμα να αναδεικνύεται ο καθοριστικός τρόπος με τον οποίο αγγίζει την ψυχή του ποιητικού υποκειμένου. (σε κάνει να πιστεύεις, η ποίηση αγγίζει το μέτωπό σου). Έτσι, το ποιητικό υποκείμενο αντιμετωπίζει τη φθορά του χρόνου με τη βοήθεια της ποίησης, καθώς μόνο αυτή δίνει την εντύπωση πως «γίνεσαι ένα με την ωραιότητα και την αθανασία». Στο σημείο αυτό η χρήση του β΄ ενικού ρηματικού προσώπου δημιουργεί στον αναγνώστη την αίσθηση επικοινωνίας με το ποιητικό υποκείμενο. Επιδιώκει να τον επηρεάσει και να του μεταφέρει  την παντοδυναμία της ποίησης.

ΘΕΜΑ Δ.

Άρθρο:

Τίτλος: εικονιστική κοινωνία vs ανθρωπιστική παιδεία

Ενδεικτικός πρόλογος

Η εικονιστική κοινωνία αποτελεί πλέον μια νέα πραγματικότητα με την οποία καλούμαστε να έρθουμε όλοι αντιμέτωποι. Είναι μια «κοινωνία» στην οποία τα αγαθά, οι υπηρεσίες και οι ανθρώπινες σχέσεις ψηφιοποιούνται. Ο άνθρωπος καλείται να αποτελέσει μέρος αυτής της ψηφιοποίησης μέσω της οποίας του προσφέρονται πολλές δυνατότητες. Ωστόσο, δεν μπορεί να αγνοήσει και τους σοβαρούς κινδύνους που ελλοχεύουν από την κυριαρχία της εικόνας σε πολλές εκφάνσεις της δραστηριότητάς του. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανακύπτουν από την εξεικόνιση της ζωής μας αρωγός μπορεί να σταθεί η ανθρωπιστική παιδεία.

Ζ1. Κίνδυνοι της «εικονιστικής κοινωνίας»

Κίνδυνοι (αξιοποίηση των κειμένων):

• Ισχυροποίηση του λαϊκισμού βασικά χαρακτηριστικά του οποίου είναι ο μισογυνισμός, η μισαλλοδοξία, η ομοφοβία, η έλλειψη σεβασμού σε αρχές και στη δημοκρατία.
• Κρίση των ανθρωπιστικών επιστημών.
• Υποκατάσταση της πραγματικότητας από την ψηφιακή εικόνα.
• Αποξένωση.

Άλλα επιχειρήματα:

• Ζητήματα ηθικής, καθώς οι αποφάσεις θα λαμβάνονται μέσω αλγορίθμων και όχι από τον ίδιο τον άνθρωπο.
• «Άνοιγμα της ψαλίδας» μεταξύ πλουσίων και φτωχών κρατών, αφού πρόσβαση στα τεχνολογικά αγαθά έχουν κυρίως οι οικονομικά ισχυροί.
• Αυτοματοποίηση της εργασίας λόγω της εξεικόνισης του βίου- απώλεια θέσεων εργασίας.

Ζ2. Προβολή αξιών ανθρωπιστικής παιδείας για την αντιμετώπιση των κινδύνων

Ανθρωπιστικές αξίες (αξιοποίηση κειμένων):

• Υπεράσπιση της αλήθειας και της ελευθερίας.
• Ενδυνάμωση της διαφορετικότητας, της κοινωνικής συνοχής και της αλληλεγγύης.
• Ενίσχυση δημοκρατικού ήθους.
• Νοηματοδότηση ατομικής και κοινωνικής ζωής.
• Προάσπιση ανεκτικότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης.

Άλλα επιχειρήματα:

• Καλλιέργεια κριτικής για την αξιολόγηση πληροφοριών, την ανάλυση ζητημάτων και την ορθή χρήση ψηφιακών εργαλείων.
• Ανάπτυξη συνεργασίας και ομαδικότητας. Σε μια εποχή που εμφανίζονται νέες μορφές εργασίας και το επαγγελματικό περιβάλλον συνεχώς αλλάζει και εξελίσσεται οφείλει κανείς, προκειμένου να είναι αποδοτικός να μπορεί να συνεργάζεται και να επικοινωνεί.
• Δεκτικότητα σε νέες ιδέες- ευελιξία και προσαρμοστικότητα.

Ενδεικτικός επίλογος:

Διαπιστώνει κανείς από τα παραπάνω ότι στην λεγόμενη «εικονιστική κοινωνία» αναφύονται πολλά προβλήματα. Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών και την ενδυνάμωση των ανθρωπίνων σχέσεων προϋπόθεση αποτελεί η διαμόρφωση ενός κώδικα ηθικών αξιών με γνώμονα την ανθρωπιστική παιδεία που νοηματοδοτεί τόσο την ατομική όσο και την κοινωνική ζωή.

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο Αξιολόγησης επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Ανθρωπιστική Παιδεία  Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις των συναδέλφων Άννα Σιάτρα και Μπικάκης Μιχάλης, οι οποίοι στη συνέχεια το παραχώρησαν στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τους ευχαριστούμε από καρδιάς και τους ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική τους ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.