Ανθρώπινη Eπαφή Κριτήριο Αξιολόγησης (Ενιαία Εξέταση)

Ανθρώπινη Eπαφή

Η πρώτη γλώσσα που μαθαίνουμε, κουλουριασμένοι βολικά σε εμβρυϊκή στάση, είναι η αφή. Από όλες τις αισθήσεις με αυτήν έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή η ανθρώπινη ύπαρξη, γι’ αυτό και είναι άλλωστε τόσο άρρηκτα συνδεδεμένη με το αίσθημα της αγάπης. Η συγκεκριμένη γλώσσα, όπως και όλες οι άλλες, έχει τους δικούς της κώδικες, τα δικά της σύμβολα, τις δικές της ερμηνείες και παρερμηνείες. Το δυστύχημα είναι ότι, ενώ όσο είμαστε παιδιά το άγγιγμα είναι το πιο φυσικό και το πιο όμορφο πράγμα στον κόσμο, μεγαλώνοντας το δέρμα μας είναι λες και βγάζει αγκάθια, ένα σκληρό περίβλημα από συρματόπλεγμα που απαγορεύει την άμεση επαφή. Έχουμε άραγε μετατραπεί σε αδιανόητα έργα τέχνης που διαλαλούν το «μην αγγίζετε»; Σε έναν κόσμο όπου μόνο οι οθόνες είναι πλέον αφής πόσο σημαντική και πόσο επείγουσα είναι η επιστροφή στις σχέσεις εξ επαφής;

Η επαφή δεν έχει χαθεί μόνο με τους γύρω μας αλλά και με τον ίδιο μας τον εαυτό.[…]

Έρευνες δείχνουν ότι η αγκαλιά που μπορείς να δώσεις στον εαυτό σου ή ένα χάδι που δίνει το δεξί χέρι στο αριστερό ή ένα μασάζ στον καταπονημένο σου αυχένα από τα ίδια σου τα χέρια έχει το ίδιο αποτέλεσμα με την επαφή που μπορείς να έχεις με ένα άλλο άτομο: οι σφυγμοί της καρδιάς πέφτουν και νιώθεις ότι βρίσκεσαι σε ένα πιο ασφαλές μέρος.

Με το μεγαλύτερο κομμάτι της ανθρώπινης επικοινωνίας να έχει περάσει στη σφαίρα του Διαδικτύου, η κοινωνία έχει πλέον μετατραπεί σε άκρως φοβική σε ό,τι έχει να κάνει με την αληθινή, σάρκινη επαφή. Οι κρίσεις πανικού μέσα σε μετρό και ασανσέρ έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, καθώς το να έχεις έναν άνθρωπο δίπλα σου, όταν μάλιστα ακουμπάει αναγκαστικά πάνω σου σε ώρες αιχμής, μπορεί να σου προκαλέσει ένα πρώτης τάξεως υπαρξιακό αδιέξοδο ως την κρίσιμη στιγμή που θα ανοίξει η πόρτα και θα ορμήσεις προς την προσωπική σου ελευθερία.

Η γλώσσα του σώματος μπορεί να μαρτυρήσει πολλά και για τον έρωτα. Μπορείς πολύ εύκολα να καταλάβεις αν το ζευγάρι που κάθεται στο διπλανό τραπέζι ή στο ίδιο βαγόνι είναι στο πρώτο στάδιο του έρωτά του ή πνέει τα λοίσθια. Αν και ο γενικός κανόνας είναι ότι οι ερωτευμένοι έχουν την τάση να αγγίζονται περισσότερο ακόμη και σε δημόσιους χώρους, οι ψυχολόγοι αποκαλύπτουν ένα σημαντικό μυστικό που σου μαρτυρά αν η σχέση σου είναι ενεργή ή όχι: σημασία δεν έχει τόσο το πόσο συχνά σε αγγίζει ο σύντροφός σου, αλλά το πόσο συχνά ανταποκρίνεται στο δικό σου άγγιγμα.

Οι λαοί που έχουν μεγαλώσει σε θερμά κλίματα είναι από τη φύση τους πιο ανοιχτοί στην επαφή. Αυτό έχει δύο πολύ απλές εξηγήσεις: ο ήλιος μάς κάνει πιο αισιόδοξους και επομένως θετικούς απέναντι στο άγγιγμα και η ζέστη κάνει το δέρμα μας περισσότερο προσβάσιμο στους άλλους. Όταν τα σημεία επαφής είναι περισσότερα, και η ίδια η επαφή γίνεται ευκολότερα.

Φυσικά, όσο μεσογειακό ταμπεραμέντο κι αν έχεις, η χαρά του αγγίγματος καταστρατηγείται αν προέρχεσαι από οικογένεια που ήταν κλειστή και φειδωλή στη μεταξύ της επικοινωνία. Οι άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει μέσα σε σπίτια που η αγκαλιά και κατ’ επέκταση η έκφραση αγάπης ήταν κάτι το σχεδόν απαγορευμένο τείνουν να επαναλαμβάνουν το συγκεκριμένο μοτίβο και στην ενήλικη ζωή τους. Καταλήγουμε δυστυχώς πολλές φορές να λέμε όλα τα ανείπωτα γύρω από ένα κρεβάτι νοσοκομείου δίνοντας όλες τις αγκαλιές που δεν δώσαμε όταν έπρεπε σε άτομα της οικογένειάς μας που ετοιμάζονται να φύγουν από τη ζωή. […]

Η Μαρία Κουλούρη, λογοθεραπεύτρια και σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, εξηγεί γιατί το άγγιγμα έχει τόσο θεραπευτικές ικανότητες αλλά και γιατί το φοβόμαστε τόσο πολύ στην καθημερινότητά μας: «Η αφή είναι μια αίσθηση που αναπτύσσεται από την εμβρυϊκή ακόμη περίοδο του ανθρώπου. Μέσα στον αμνιακό σάκο το έμβρυο αισθάνεται το αμνιακό υγρό. Μαζί με τα άλλα όργανα σχηματίζει το δέρμα του, που είναι και το μεγαλύτερο όργανο του σώματός μας. Μέσω αυτού νιώθει τη μητέρα του και έτσι η αφή συνδέεται αυτόματα με την τροφή και τη συντήρηση. Κάτι που συνεχίζεται και μετά, με τον θηλασμό και την πάντα επιθυμητή αγκαλιά της μητέρας. Έτσι ασυνείδητα το άγγιγμα αποκτά επιπρόσθετες ιδιότητες. Αφού αυτός που μας αγγίζει μας βοηθάει να συντηρηθούμε, τότε μπορούμε να του έχουμε εμπιστοσύνη».

Και συνεχίζει: «Αυτό το αρχικό αίσθημα εμπιστοσύνης όμως σταδιακά χάνεται αφού στη ζωή του παιδιού εισέρχονται και άλλα πρόσωπα και αφού μεγαλώνοντας αρχίζει να αποκτά συνείδηση του χώρου και της ολότητάς του. Αυτή η διάρρηξη της αποκλειστικής σωματικής επαφής με τη μητέρα είναι και η εμπειρία που καθορίζει ασυνείδητα τη σχέση μας με την αφή στην ενήλικη ζωή. Ζητάμε και δεχόμαστε ευκολότερα το άγγιγμα από ανθρώπους με τους οποίους σχετιζόμαστε και άρα μπορούμε να εμπιστευθούμε ως ένα μοντέλο αναπαραγωγής της πρωταρχικής εμπειρίας που είχαμε με τη μητέρα μας». […]

Λαζαρίδου Αστερόπη , BHmagazino, 8-2- 2015

Επαφές

Στο εστιατόριο που έτρωγε, ζητούσε να μην είναι άλλος στα διπλανά τραπέζια. Ούτε να ‘χει επαφή με τους υπόλοιπους πελάτες. Επειδή ήταν γενναιόδωρος, ο ιδιοκτήτης δημιούργησε έναν χώρο, όπου δεν τον ενοχλούσε κανείς.

Στην καθημερινότητά του απέφευγε την όποια επικοινωνία. Πολλοί θεωρούσαν αυτήν τη συμπεριφορά ως στοιχείο μισανθρωπίας, πίστευαν ότι το ‘κανε για να ξεχωρίζει.

Αυτή η ιδιοτροπία απασχόλησε τον δημοσιογράφο Μάριο Καρτολίνι. Μια μέρα που ο Τζούλιο Ροσάντι ήταν ευδιάθετος, κατάφερε να μιλήσει μαζί του και να τι είπε «Το 1943 με συνέλαβαν οι Γερμανοί. Το στρατόπεδο αιχμαλώτων χωρούσε τετρακόσια άτομα, όμως εκεί στοίβαξαν πέντε χιλιάδες. Ήμασταν κυριολεκτικά σαν σιαμαίοι. Οι επαφές σωμάτων, οι μυρωδιές, οι εκκρίσεις δεν ενίσχυσαν την αλληλεγγύη, πέτυχαν το αντίθετο, να απεχθανόμαστε τον άνθρωπο!»

 Χριστόφορος Τριάντης από την ιστοσελίδα www.fractalart.gr/elafrotita-epafes/

ΘΕΜΑ 1^ο:

Α. Να μεταφέρετε τις απόψεις της Μαρίας Κουλούρη σε ένα κείμενο 60 – 70 λέξεων.

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 2^ο:

1.Στον πίνακα Παροιμίες των Κάτω Χωρών (Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος) που φιλοτεχνήθηκε το 1559 απεικονίζονται σκηνές από τη ζωή στη Φλαμανδία της εποχής. Πώς συνομιλεί ο πίνακας με το Κείμενο 1; (λεξεις 100)

Μονάδες 15

2.Να αναφερθείτε σε δυο διαφορετικές περιπτώσεις επίκλησης στη λογική που χρησιμοποιούνται στο κείμενο 1. (Μονάδες 5) Να  κρίνετε πόσο αποτελεσματικοί είναι. (Μονάδες 5)

Μονάδες 10

3.Να δημιουργήσετε ένα τίτλο για το κείμενο που να εμπεριέχει σχόλιο και έναν τίτλο χωρίς σχόλιο για το κείμενο 1.

Μονάδες 5

4. Να βρείτε νοηματικά ισοδύναμες των παρακάτω λέξεων: συνδέεται,  καταστρατηγείται, αναγκαστικά, επείγουσα, θεραπευτικές

Μονάδες 5

5. Να βρείτε αντώνυμες των παρακάτω λέξεων: συγκεκριμένη, προσβάσιμο, ασυνείδητα, αδιανόητα, φειδωλή.

Μονάδες 5

ΘΕΜΑ 3^ο:

Γ. Ποια η αξία της προσωπικής μαρτυρίας που μας προσφέρει το λογοτεχνικό κείμενο. Αξιοποιώντας τους κειμενικούς δείκτες να εξηγήσετε την ανάγκη να μην κρίνουμε τους ανθρώπους από τη συμπεριφορά  χωρίς να γνωρίζουμε την προσωπική τους ιστορία.

Μονάδες 15

ΘΕΜΑ 4^ο:

Δ. Σε άρθρο που θα δημοσιεύσετε στο προσωπικό σας blog να αναφερθείτε στην ανάγκη των ανθρώπων να έχουν πραγματική και όχι πλασματική κοινωνική ζωή ανεξάρτητα από το αν ισχύουν  ή όχι κανόνες κοινωνικής απόστασης (social distancing) (300 λέξεις).

Μονάδες 30

Για να δείτε τις ενδεικτικές απαντήσεις στις ερωτήσεις του κριτηρίου επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο: 

Ενδεικτικές Απαντήσεις Κριτηρίου

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε συντάχθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο εξέτασης της Νεοελληνικής Έκθεσης & Λογοτεχνίας στην Γ’ Λυκείου και προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις του συναδέλφου Πατέλη Βασιλείου, ο οποίος το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Γ’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.