Καμένα Χαρτιά Κριτήριο Αξιολόγησης Λογοτεχνίας Α Λυκείου (Νέα Μορφή)

Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Καμένα Χαρτιά Κριτήριο Αξιολόγησης Λογοτεχνίας Α Λυκείου (Νέα Μορφή)

Τα «Καμένα Χαρτιά» είναι οι χρήστες της Αθήνας. Ζουν καθημερινά στην κόψη του ξυραφιού παίζοντας τη ζωή τους κορώνα γράμματα, με αντάλλαγμα μια ουσία που «μπαλώνει» για λίγο της ψυχής την πληγή. Τους βλέπουμε κάθε μέρα στους δρόμους, στις πλατείες, στα τρένα. Τους αναγνωρίζουμε από μακριά και απλά προσπερνάμε. Άνθρωποι χωρίς υπόσταση, κατακρεουργημένες ζωές, φιγούρες σε ελεύθερη πτώση.

Καμένα Χαρτιά

(απόσπασμα)

Σάββατο μεσημέρι και ξύπνησε στην αγκαλιά του. Ήταν ήρεμη και χωρίς καμία ενοχή για όσα συνέβησαν το προηγούμενο βράδυ.  Με ένα χαμόγελο στο στόμα και μια σιγουριά πρωτόγνωρη τόν φίλησε και τού είπε: «Έλα, υπναρά, πάμε να μαγειρέψουμε, είμαστε τελείως νηστικοί.». Ο Βασίλης σηκώθηκε αργά από το κρεβάτι. Έκανε πρώτα μια στάση στο γραφείο του, όπου πήρε την πρώτη δόση της ημέρας και κατευθύνθηκε προς την κουζίνα με ακόμα πιο αργά βήματα. «Μαρίνα, μόνο μακαρόνια έχω, τίποτα άλλο.», «Και γιατί σκας, μια χαρά είναι και τα μακαρόνια.», τού είπε η Μαρίνα.  Μόλις έφαγαν, τόν κοίταξε σοβαρά και τού είπε. «Σε λίγες μέρες ο Πέτρος θα μού φέρει τον Ορφέα, πως θα σού φαινόταν να μείνουμε και οι τρείς μαζί;». Ο Βασίλης παρά το γεγονός ότι βρισκόταν ακόμη κάτω από την επήρρεια, τήν κοίταξε αποσβολωμένος. «Τι λες, κορίτσι μου;», τής είπε, «Ένα παιδί σε ένα σπίτι με δυο άτομα που θα παίρνουν, πόσο υγιές είναι αυτό;». Εκείνη τίναξε προς τα πίσω τα μακριά της μαλλιά και άρχισε ένα μονόλογο που στόχο είχε να πείσει το Βασίλη πως αυτή ήταν η μεγάλη του ευκαιρία για να κόψει, αν πραγματικά τήν αγαπούσε. «Εγώ έτσι κι αλλιώς δεν είμαι εξαρτημένη, πήρα μια φορά χτες και ακόμα και αν ξαναπάρω σήμερα, δεν κινδυνεύω, εσύ αν στ’ αλήθεια με αγαπάς, θα έκανες μια σοβαρή προσπάθεια να σταματήσεις;».

«Το μόνο που μπορεί να συμβεί, αν μείνουμε μαζί είναι εσύ να χωθείς πάλι βαθιά μέσα σε όλο αυτό. Είδες και έπαθες να καθαρίσεις.», «Όχι, η απάντησή μου είναι όχι.».

Η Μαρίνα κατέβασε το βλέμμα της και ζάρωσε στην άκρη του καναπέ. Το όνειρο το δικό της ήταν εφιάλτης για το Βασίλη. «Όμως, με αγαπάς, έτσι δεν είναι;». «Σε αγαπώ, βρε κουτό, είκοσι χρόνια δεν έπαψα να σε αγαπώ, όμως θα είναι η απόλυτη καταστροφή να συγκατοικήσουμε και για σένα και για το παιδί.».  «Θα τό ξανασυζητήσουμε τού είπε με αυστηρό ύφος η Μαρίνα και στα χέρια της κρατούσε τη σύριγγα, έτοιμη να πυροβολήσει για ακόμη μια φορά τη ζωή της.

Σάββατο απόγευμα και οι δυο τους ξαπλωμένοι σε πλήρη αφασία στο κρεβάτι, σαν να μην είχε περάσει ούτε μέρα από τότε που έχαναν τα απογεύματά τους σε αυτό το  δωμάτιο, όταν δεν έτρεχαν σε κατάσταση πανικού πίσω από προμηθευτές. Μέσα στην απόλυτη ησυχία που επικρατούσε ακούστηκε η τρεμάμενη φωνή του Βασίλη. «Γιατί ήρθες;», «Αύριο είναι Κυριακή, πως θα πάς στη δουλειά σου τη Δευτέρα;». Αυτό ήταν κάτι που τής είχε διαφύγει, τό σκέφτηκε για ένα λεπτό, και αμέσως μετά, σίγουρη γι’ αυτό που έλεγε τού απάντησε. «Τη Δευτέρα το πρωί θα δεις και μόνος σου ότι θα είμαι μια χαρά.».

Όμως, δεν έγιναν έτσι τα πράγματα. Η  Κυριακή κύλισε ακριβώς το ίδιο και τη Δευτέρα το πρωί, όσο και αν προσπάθησε, δεν τά κατάφερε να σηκωθεί για τη δουλειά. Την Τρίτη, με κόπο μάζεψε τα κομμάτια της και πήγε στο γραφείο, αλλά η ταλαιπωρία ήταν τόσο εμφανής και τα σημάδια της χρήσης τόσο έντονα πάνω της που δεν αναρωτήθηκε καν για πιο λόγο έχασε τη δουλειά της. Στο δρόμο για το σπίτι του Βασίλη έσερνε με κόπο τα βήματά της χαμένη στις σκέψεις της και, όταν χτύπησε το τηλέφωνο, τό σήκωσε χωρίς να προλάβει να δει ότι ήταν ο Πέτρος.  Ήθελε να τής φέρει νωρίτερα τον Ορφέα, γιατί ήταν άρρωστη η μάνα του. «Έχεις κάτι;», τη ρώτησε, «ακούγεσαι κάπως περίεργα.». «Είμαι απλά κουρασμένη.», τού απάντησε βιαστικά εκείνη. Την επόμενη μέρα έξω από τη πόρτα της βρισκόταν ο Πέτρος με τον μικρό Ορφέα.  Δεν χρειάστηκε πολύ ώρα για να καταλάβει ότι όλο αυτό που συνέβαινε στη Μαρίνα δεν ήταν από κούραση, όπως είχε ισχυριστεί εκείνη στο τηλέφωνο.

«Όταν αποφάσισες να φύγεις, σού είχα υποσχεθεί ότι δε θα σε ενοχλήσω.», τής είπε. «Όμως, τώρα είναι λίγο διαφορετικά τα πράγματα.». «Ξανακύλισες, είναι ολοφάνερο, δεν τό κάνω από κακία, αλλά ο Ορφέας θα είναι πιο ασφαλής με μένα. Μέχρι να γίνεις καλά θα μείνει μαζί μου στην Πάτρα, χωρίς δικηγόρους, χωρίς δικαστήρια. Μπορείς να τον επισκέπτεσαι, δε γίνεται, όμως, να μείνει μαζί σου.». Η Μαρίνα κατέρρευσε, τού είπε διάφορα, τού υποσχέθηκε άλλα τόσα, όμως, ο Πέτρος ήταν ανένδοτος. Λίγο πιο εκεί ο Ορφέας έπαιζε αμέριμνος με ένα τρενάκι, χωρίς να είναι σε θέση να καταλάβει την σοβαρότητα της κατάστασης. Η Μαρίνα τού ετοίμασε κάποια ρούχα, τόν αγκάλιασε, τόν φίλησε και τόν είδε να χάνεται μαζί με τον Πέτρο, αφήνοντας άδειο το σπίτι της και τη ζωή της.

Σε λίγη ώρα βρισκόταν στο σπίτι του Βασίλη, όπου ανάμεσα σε λυγμούς τού εξιστόρησε τι είχε συμβεί. Εκείνος,  άναψε ένα τσιγάρο και σοκαρισμένος έκατσε σε μια καρέκλα. «Γιατί συναντηθήκαμε ξανά; Δες τι έφερε αυτή η συνάντηση. Πήρες ξανά μετά από τόσα χρόνια προσπάθειας, έχασες, έστω και προσωρινά, το παιδί σου, έχασες και τη δουλειά σου.  Πόσο άσκημα είναι τώρα τα πράγματα και όλα αυτά εξαιτίας αυτής της συνάντησης.».

Λήδα Παπαγεωργίου

1. Να σχολιάσετε τη γλώσσα του κειμένου.

2. Να σχολιάσετε το ύφος του κειμένου.

3. Να δώσετε από ένα παράδειγμα για τους αφηγηματικούς τρόπους της αφήγησης και του διαλόγου.

4. Να δώσετε δύο παραδείγματα για το εκφραστικό μέσο της μεταφοράς.

5. Να εντοπίσετε αν η αφήγηση είναι ευθύγραμμη ή αν έχει αναχρονίες στο χωρίο: «Η Μαρίνα κατέρρευσε, τού είπε διάφορα, τού υποσχέθηκε άλλα τόσα, όμως, ο Πέτρος ήταν ανένδοτος. Λίγο πιο εκεί ο Ορφέας έπαιζε αμέριμνος με ένα τρενάκι, χωρίς να είναι σε θέση να καταλάβει την σοβαρότητα της κατάστασης. Η Μαρίνα τού ετοίμασε κάποια ρούχα, τόν αγκάλιασε, τόν φίλησε και τόν είδε να χάνεται μαζί με τον Πέτρο, αφήνοντας άδειο το σπίτι της και τη ζωή της.»

6. Να εντοπίσετε το είδος της αφήγησης ως προς την συχνότητά της στο χωρίο «Η Μαρίνα κατέρρευσε, τού είπε διάφορα, τού υποσχέθηκε άλλα τόσα, όμως, ο Πέτρος ήταν ανένδοτος. Λίγο πιο εκεί ο Ορφέας έπαιζε αμέριμνος με ένα τρενάκι, χωρίς να είναι σε θέση να καταλάβει την σοβαρότητα της κατάστασης. Η Μαρίνα τού ετοίμασε κάποια ρούχα, τόν αγκάλιασε, τόν φίλησε και τόν είδε να χάνεται μαζί με τον Πέτρο, αφήνοντας άδειο το σπίτι της και τη ζωή της.».

7. Στο απόσπασμα θίγεται το θέμα των ναρκωτικών. Σε ένα κείμενο να προτείνετε τρόπους με τους οποίους οι νέοι μπορούν να αποφύγουν την εμπλοκή τους με τα ναρκωτικά.

Για να μεταφερθείτε στο αντίστοιχο μη λογοτεχνικό κείμενο επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Μη Λογοτεχνικό Κείμενο Ναρκωτικά και Νέοι

Για να δείτε τις απαντήσεις επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Καμένα Χαρτιά Απαντήσεις

Το παραπάνω κριτήριο προέρχεται από το βιβλίο “60 Κριτήρια Αξιολόγησης Συνεξέτασης” της Εύη Πέπε που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24 Γράμματα.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Για να μεταβείτε σε κάποια άλλη από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’  Λυκείου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.