Γλώσσα Σχεδιάγραμμα

Γλώσσα Σχεδιάγραμμα Α Λυκείου

Γλώσσα είναι ένας κώδικας επικοινωνίας αποτελούμενος από ένα σύνολο λέξεων – φράσεων, αρχών και κανόνων, ο οποίος χρησιμοποιείται από τα μέλη μιας γλωσσικής κοινότητας για τη γραπτή και προφορική επικοινωνία.

1. Συμβάλλει στην πνευματική συγκρότηση και ολοκλήρωση του ανθρώπου:
   • Είναι η ίδια μια αξία, αλλά αποτελεί παράλληλα και φορέα αξιών, απόψεων και ιδεών. Μέσω αυτής διευρύνεται το γνωστικό πεδίο του ανθρώπου και αναπτύσσεται η κριτική ικανότητά του.
   • Καθίσταται το βασικότερο μέσο διαπαιδαγώγησης και μετακένωσης της γνώσης.
   • Η μελέτη του γλωσσικού φαινομένου και η διαπλάτυνση του γλωσσικού αισθητηρίου διευρύνει τους γνωστικούς ορίζοντες του ανθρώπου. Ο κόσμος γύρω του είναι τόσος και τέτοιος, όσο μπορεί να τον εκφράσει γλωσσικά. Τα όρια της γλώσσας μου ορίζουν τα όρια του κόσμου μου (Βιτγκενστάιν).
   • Η ορθή γνώση της γλώσσας και ο ακριβής χειρισμός της βοηθά στην κατανόηση και στην έκφραση των λεπτών σημασιολογικών αποχρώσεων μιας έννοιας.
   • Οι επιστήμονες συγκρίνουν, παρατηρούν, θεωρούν και εκφράζουν τα συμπεράσματά τους μέσω του γλωσσικού οργάνου.
2. Διαδραματίζει σημαίνοντα ρόλο στην πολιτική ζωή:
   • Στις δημοκρατικές κοινωνίες, όπου υπάρχει πλουραλισμός κομμάτων και πολυφωνία απόψεων, η διαφοροποίηση και η συναίνεση επιτυγχάνεται με τη γλώσσα. Οι άνθρωποι ανταλλάσσουν πολιτικές απόψεις, επιχειρηματολογούν, συμφωνούν ή διαφωνούν.
   • Με την ορθή χρήση της γλώσσας ενισχύεται η σαφήνεια του λόγου και η δύναμη της πειθούς.
   • Η βαθιά γνώση των λειτουργιών της αποκαλύπτει τις δημαγωγικές τακτικές και τη λαϊκίστικη ρητορεία.
3. Συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του ατόμου:
   • Η ποιότητα της ένταξης και της λειτουργίας του ατόμου μέσα στην κοινωνία εξαρτάται από την ανταλλαγή πληροφοριών, τη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων και την έκφραση απόψεων και συναισθημάτων.
   • Με το διάλογο, τα μέλη μιας κοινωνίας προσεγγίζουν το ένα το άλλο, συνεργάζονται, συνεννοούνται και επιλύουν τις τυχόν διαφορές τους.
4. Αποτελεί μέσο έκφρασης συναισθημάτων και εξασφαλίζει την ψυχική υγεία:
   • Ο άνθρωπος αισθάνεται την ανάγκη να εξωτερικεύει τον ενδόμυχο κόσμο του, τα συναισθήματά του. Η χαρά, η λύπη, η αγάπη, το μίσος και οι καημοί του βρίσκουν διέξοδο διά μέσου της γλώσσας.
   • Ως μέσο έκφρασης των συναισθημάτων, η γλώσσα ευαισθητοποιεί και συμβάλλει στην ψυχική προσέγγιση και τη βαθύτερη επικοινωνία των ανθρώπων.
   • Με το διάλογο καταπολεμάται η εσωστρέφεια, η ανασφάλεια και η μοναξιά του ατόμου. Μάλιστα, σε συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις ο λόγος λειτουργεί καταπραϋντικά και επωφελώς.
5. Η γλώσσα συνιστά τη βάση της πολιτιστικής και εθνικής ταυτότητας ενός λαού:
   • Η πολιτιστική κληρονομιά, οι παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά μέσω του γραπτού και, κυρίως, του προφορικού λόγου.
   • Η λαϊκή έκφραση βρίσκει πρόσφορο έδαφος στο πεδίο της γλώσσας. Οι χαρές, οι λύπες και οι καημοί ενός λαού αποτυπώνονται στα δημοτικά τραγούδια, στη δημοτική ποίηση, στους θρύλους, στα παραμύθια, στα λαϊκά γνωμικά και στις παροιμίες.
   • Βοηθά ένα λαό να συνειδητοποιήσει την ιδιοπροσωπία του και ενισχύει με αυτόν τον τρόπο την εθνική συνοχή.
6. Αποτελεί μέσο έκφρασης της καλλιτεχνίας (ποίηση, λογοτεχνία, θέατρο, τραγούδι) και έτσι συμβάλλει στην ποιοτική αναβάθμιση της ανθρώπινης ζωής.
7. Με τη γλωσσομάθεια συνάπτονται διεθνείς σχέσεις:
   • Διευκολύνεται η επικοινωνία των λαών.
   • Υλοποιείται κάθε μορφή συνεργασίας.

1. Το οικογενειακό περιβάλλον καθίσταται για ένα παιδί το πρώτο και καθοριστικότερο στάδιο κατάκτησης της γλώσσας. Σήμερα, όμως, η οικογένεια δεν προωθεί τη γλωσσική αγωγή:
   • Οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας και η πολύωρη εργασία των γονέων διασπούν τη συνοχή της οικογένειας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απομόνωση του παιδιού και τη δραματική μείωση των γλωσσικών ερεθισμάτων στο πρώιμο αυτό στάδιο της ζωής του.
   • Αρκετές οικογένειες παρουσιάζουν υψηλό δείκτη αναλφαβητισμού με συνέπεια τη μη ορθή χρήση της γλώσσας.
2. Η γενικότερη κρίση και αναποτελεσματικότητα της παιδείας:
   • Η εκπαιδευτική πολιτική παρουσιάζει έναν εξειδικευτικό και εξετασιοκεντρικό χαρακτήρα:
     • Δε διενεργείται μια ευρύτερη πνευματική καλλιέργεια, όπου η ανάπτυξη της κρίσης και της σκέψης οξύνουν το γλωσσικό αισθητήριο.
     • Η απομνημονευτική μάθηση με κοντόφθαλμο στόχο την επιτυχία στις εξετάσεις αμβλύνει την κατανόηση του εννοιολογικού περιεχομένου των λέξεων.
   • Οι φιλόλογοι δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι και εξασκημένοι σχετικά με τη γλωσσική διδασκαλία.
   • Ενίοτε, η διδασκαλία της γλώσσας είναι κακώς οργανωμένη.

3. Η κυριαρχία των μέσων μαζικής ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.) στη ζωή του ανθρώπου:
   • Η έλξη του θεάματος και η προσπάθεια πρόκλησης εντυπωσιασμού οδηγεί στην υποχώρηση του λόγου έναντι του ήχου και της εικόνας.
   • Αρκετοί δημοσιογράφοι στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο και τον τύπο δε μιλούν / γράφουν ορθά τη γλώσσα. Ασυνταξίες, γραμματικά ολισθήματα, φτωχό λεξιλόγιο, περιττολογίες, ακυριολεξίες και εμμονή στη χρήση ξένων γλωσσικών στοιχείων υποβαθμίζουν τη γλώσσα και αλλοιώνουν το γλωσσικό αισθητήριο των τηλεθεατών, ακροατών και αναγνωστών.
   • Η εντυπωσιοθηρική τακτική των διαφημίσεων καταφεύγει στο συνθηματικό, γλωσσικά ανορθόδοξο και φτωχό, λόγο και στη χρήση πολλών ξένων λέξεων.
   • Η προσήλωση στα μέσα ενημέρωσης περιορίζει την ανθρώπινη επικοινωνία και την ανάγνωση βιβλίων.
4. Η σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία επιδιώκοντας εναγωνίως τον υλικό ευδαιμονισμό στερείται ελεύθερου χρόνου και διάθεσης για την ικανοποίηση της επικοινωνιακής ανάγκης και τη γνήσια ψυχαγωγία, όπως είναι η ανάγνωση λογοτεχνικών κειμένων.
5. Η κρίση της σημερινής απρόσωπης κοινωνίας, όπου αναπτύσσεται η εσωστρέφεια, η απομόνωση και ο ατομισμός, προκαλεί γλωσσική υποβάθμιση, καθώς η επικοινωνία καταντά επιδερμική, συμβατική, χωρίς ουσιαστικό περιεχόμενο.
6. Η πολιτική σκηνή με την άκρατη κομματικοποίηση προωθεί την «ξύλινη» γλώσσα, της οποίας βασικά στοιχεία αποτελούν η περιττολογία, η ασυναρτησία και η χρήση συνθηματικών εκφράσεων.
7. Το πολιτιστικό σύμπλεγμα κατωτερότητας που παρατηρείται στη συνείδηση των Νεοελλήνων και η επίδραση των τεχνολογικά και οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών οδηγεί στην ξενομανία και το μιμητισμό με αποτέλεσμα την αθρόα εισροή ξένων όρων και εκφράσεων.

Για να μεταβείτε σε Στοιχεία Θεωρίας  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο στοιχείο από τον παρακάτω πίνακα:

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προέρχεται από τις φροντιστηριακές σημειώσεις του εκλεκτού συναδέλφου Μινόπετρου Νικολάου, ο οποίος τις παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Τον ευχαριστούμε από καρδιάς και του ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική του ζωή.

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.