Κριτήριο Αξιολόγησης Ξενοφώντος Κεφάλαιο 2, 1-4 Απαντήσεις

Κριτήριο Αξιολόγησης Ξενοφῶντος Ἑλληνικά

Κεφάλαιο 2. Παράγραφοι 1-4

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Α. Αφού (ο Λύσανδρος) ρύθμισε τα πράγματα στην Λάμψακο, έπλευσε εναντίον του Βυζαντίου και της Καλχηδόνας. Οι κάτοικοι (των πόλεων αυτών) τον υποδέχονταν, αφού άφησαν (να φύγουν) οι φρουρές των Αθηναίων με σπονδές. Αυτοί, όμως, που παρέδωσαν με προδοσία το Βυζάντιο στον Αλκιβιάδη τότε μεν κατέφυγαν στον Πόντο, ύστερα, όμως, στην Αθήνα και έγιναν Αθηναίοι πολίτες.

Ο Λύσανδρος και τους φρουρούς των Αθηναίων και εάν κάπου έβλεπε κάποιον άλλο Αθηναίο τον έστελνε στην Αθήνα δίνοντας ασφάλεια μόνο σε όσους έπλεαν για εκεί, για αλλού όχι, γνωρίζοντας ότι όσοι περισσότεροι συγκεντρωθούν στο Άστυ και τον Πειραιά τόσο πιο γρήγορα θα τελειώσουν τα τρόφιμα. Αφού άφησε ως αρμοστή στο Βυζάντιο και την Καλχηδόνα τον Σθενέλαο το Λάκωνα, ο ίδιος απέπλευσε για την Λάμψακο και επισκεύαζε τα πλοία του.

Β1. Μετά τη συντριπτική ήττα των Αθηναίων στους Αιγός Ποταμούς, ο Λύσανδρος δεν πλέει απευθείας στον Πειραιά, αλλά προβαίνει σε βασικές ενέργειες που θα οδηγήσουν στον πλήρη αποκλεισμό της Αθήνας. Αρχικά, εγκαθιστά δεκαρχίες από ολιγαρχικούς στη Λάμψακο, στο Βυζάντιο και στη Καλχηδόνα για την περιφρούρηση του ολιγαρχικού καθεστώτος. Έπειτα, αφήνει στις δύο τελευταίες περιοχές αρμοστή τον Σπαρτιάτη Σθενέλαο. Στο πλαίσιο αυτών των πολιτικών του ενεργειών εντάσσεται και η «συμφωνία» που κάνει για την τύχη των Αθηναίων φρουρών και των φίλων τους.

Ο Λύσανδρος αφήνει να φανεί πως η συμφωνία (ὑποσπόνδους ἀφέντες) με τους αντιπροσώπους τους (κατοίκους του Βυζαντίου και της Καλχηδόνας) γίνεται για να εξασφαλιστεί η ασφαλής αποχώρησή τους από τις περιοχές. Μάλιστα, τους «αναγκάζει» με τους όρους της συμφωνίας (ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν, ἄλλοθι δ’ οὔ,), να κατευθύνονται αποκλειστικά και μόνο προς τον Πειραιά και την Αθήνα. Όσον αφορά στους φίλους των Αθηναίων (αυτοί που είχαν παραδώσει με προδοσία το Βυζάντιο στον Αλκιβιάδη), αυτοί κατέφυγαν αρχικά στον Εύξεινο Πόντο και έπειτα από εκεί στην Αθήνα, αφού πολιτογραφήθηκαν Αθηναίοι. Με αυτό του το στρατήγημα γνώριζε ότι η αύξηση του πληθυσμού στην Αθήνα και η παρεμπόδιση των σιταγωγών πλοίων να μεταφέρουν σιτηρά από τον Εύξεινο Πόντο στον Πειραιά (μέχρι τότε η Αθήνα τροφοδοτούνταν αποκλειστικά από τη Θράκη και τον Εύξεινο Πόντο, αφού επί δέκα χρόνια πολιορκούνταν από τη στεριά, αποκλεισμένη από τη Δεκέλεια, αδυνατούσε να τροφοδοτηθεί από την ξηρά), θα οδηγούσε στον πλήρη αποκλεισμό της Αθήνας και στην εύκολη παράδοσή τους στους Λακεδαιμονίους, κυρίως, λόγω της έλλειψης τροφίμων.

Β2. Η Πάραλος, το ιερό πλοίο των Αθηνών ήταν αυτό που μετέφερε την άσχημη είδηση της ήττας τους στη ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς. Η θλιβερή είδηση έφτασε τη νύχτα και η οιμωγή από το άκουσμά της (ἐκ τοῦ Πειραιῶς διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν εἰς ἄστυ διῆκεν) έφτασε στην Αθήνα διά των «Μακρών τειχών». Οι Αθηναίοι δεν θρηνούσαν μόνον τους νεκρούς τους, αλλά φοβόντουσαν και για αυτό που τους περίμενε, αφού είχαν υπάρξει πολύ σκληροί στο παρελθόν απέναντι σε όσους αποστατούσαν από τη συμμαχία τους.

Αφού, λοιπόν, πέρασε το πρώτο «σοκ» από το άκουσμα της ήττας, έπειτα (Τῇ δ’ ὑστεραίᾳ) συγκάλεσαν συνέλευση του λαού κι αποφάσισαν την επιχωμάτωση όλων των λιμανιών πλην ενός, την επισκευή των «Μακρών τειχών» και την εγκατάσταση φρουράς και γενικά ετοίμασαν την πόλη σαν να ήταν σε κατάσταση πολιορκίας.

Β3.Τόσο στο μεταφρασμένο απόσπασμα (2.1.24.), όσο και στο πρωτότυπο κείμενο (2.2.2.) ο Ξενοφών αναφέρεται σε στρατηγήματα του Λυσάνδρου. Το πρώτο λίγο πριν από τη νίκη των Σπαρτιατών στη ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς, ενώ το δεύτερο αμέσως μετά. Και στα δύο παρατηρείται σχετική ολιγωρία από πλευράς του, καθώς με υπομονή φροντίζει πρώτα να εξασφαλίσει το έργο του, τη νίκη επί των Αθηναίων. Στην πρώτη περίπτωση, δεν παρασύρεται από τις προκλήσεις των αντιπάλων του, αλλά θέλει να αποφασίσει ο ίδιος τον τόπο και τον χρόνο της επίθεσης. Με ψυχραιμία, κατασκοπεύει τον αντίπαλο επί τέσσερις συνεχόμενες ημέρες και όντας ετοιμοπόλεμοι οι Σπαρτιάτες, υπό τις οδηγίες του, επιτέθηκαν, όταν εκείνος έκρινε πως ήταν η κατάλληλη στιγμή, όταν δηλαδή τα καράβια των Αθηναίων έμειναν εκτεθειμένα και οι ίδιοι δεν περίμεναν πλέον την επίθεση. Στη δεύτερη περίπτωση, ο Λύσανδρος, ενώ θα περίμενε κανείς να κινηθεί εναντίον της Αθήνας, δε βιάζεται να το κάνει, αλλά κάνει μια σειρά από άλλες ενέργειες, που θα οδηγούσαν στον πλήρη αποκλεισμό της και τελικά την παράδοση της πόλης στους Σπαρτιάτες, αυτή τη φορά, όμως, από την έλλειψη τροφίμων.

Συγκεκριμένα, εγκαθιστά δεκαρχίες από ολιγαρχικούς στη Λάμψακο, στο Βυζάντιο και στη Καλχηδόνα για την περιφρούρηση του ολιγαρχικού καθεστώτος. Έπειτα, αφήνει στις δύο τελευταίες περιοχές αρμοστή τον Σπαρτιάτη Σθενέλαο. Στο πλαίσιο αυτών των πολιτικών του ενεργειών εντάσσεται και η «συμφωνία» που κάνει για την τύχη των Αθηναίων φρουρών και των φίλων τους. Ο Λύσανδρος αφήνει να φανεί πως η συμφωνία (ὑποσπόνδους ἀφέντες) με τους αντιπροσώπους τους (κατοίκους του Βυζαντίου και της Καλχηδόνας) γίνεται για να εξασφαλιστεί η ασφαλής αποχώρησή τους από τις περιοχές. Μάλιστα, τους «αναγκάζει» με τους όρους της συμφωνίας (ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν, ἄλλοθι δ’ οὔ), να κατευθύνονται αποκλειστικά και μόνο προς τον Πειραιά και την Αθήνα. Όσον αφορά στους φίλους των Αθηναίων (αυτοί που είχαν παραδώσει με προδοσία το Βυζάντιο στον Αλκιβιάδη), αυτοί κατέφυγαν αρχικά στον Εύξεινο Πόντο και έπειτα από εκεί στην Αθήνα, αφού πολιτογραφήθηκαν Αθηναίοι. Με αυτό του το στρατήγημα γνώριζε ότι η αύξηση του πληθυσμού στην Αθήνα και η παρεμπόδιση των σιταγωγών πλοίων να μεταφέρουν σιτηρά από τον Εύξεινο Πόντο στον Πειραιά (μέχρι τότε η Αθήνα τροφοδοτούνταν αποκλειστικά από τη Θράκη και τον Εύξεινο Πόντο, αφού επί δέκα χρόνια πολιορκούνταν από τη στεριά, αποκλεισμένη από τη Δεκέλεια, αδυνατούσε να τροφοδοτηθεί από την ξηρά), θα οδηγούσε στον πλήρη αποκλεισμό της Αθήνας και στην εύκολη παράδοσή τους στους Λακεδαιμονίους, κυρίως, λόγω της έλλειψης τροφίμων. Από όλα τα παραπάνω, είναι προφανές ότι ο Λύσανδρος στηριζόταν και απέδιδε μεγάλη σημασία στην πειθαρχία, την ετοιμότητα και τον αιφνιδιασμό.

Β4. α) Ἐπεὶ… κατεστήσατο: δευτερεύουσα χρονική πρόταση· εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο Ἐπεί (=όταν) και εκφέρεται με οριστική που δηλώνει το πραγματικό γεγονός, δείχνοντας το πότε ο Λύσανδρος έπλευσε εναντίον του Βυζαντίου και της Καλχηδόνας (πρώτα εξασφάλισε πολιτειακή σταθερότητα στη Λάμψακο για τους ολιγαρχικούς και έπειτα κινήθηκε στρατιωτικά προς το Βυζάντιο και τη Καλχηδόνα)

διδοὺς: τροπική μετοχή με Υ. το Λύσανδρος, συνημμένη στο Υ του ρήματος (ἀπέπεμπεν): τους έστελνε όλους στην Αθήνας δίνοντάς του τα εχέγγυα ότι θα είναι ασφαλείς εκεί (όροι της συμφωνίας)

εἰδὼς: αιτιολογική μετοχή με Υ. το Λύσανδρος, συνημμένη στο Υ του ρήματος (ἀπέπεμπεν): στρατιωτική και συνάμα πολιτική σκοπιμότητα των ενεργειών του, τους έστελνε στην Αθήνα, επειδή γνώριζα καλά ότι αυτό θα οδηγούσε στον πλήρη αποκλεισμό της πόλης και στη γρηγορότερη κατάληψή της τελικά  από τους Σπαρτιάτες.

ὅτι […] θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων ἔνδειαν ἔσεσθαι: δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως Α στο εἰδὼς· ανακολουθία της πρότασης αυτής, γιατί μετά το ὅτι θα περιμέναμε ρήμα, εντούτοις υπάρχει απαρέμφατο (ἔσεσθαι)· κανονικά θα έπρεπε να τεθεί ο τύπος  ἔσοιτο· υποδηλώνει γνώμη αντικειμενικά αποδεκτή (αντικειμενικά από την έλλειψη τροφίμων η Αθήνα θα παραδινόταν πιο εύκολα και γρήγορα)

Καταλιπὼν- ἀποπλεύσας: χρονικές μετοχές με Υ το ενν. Λύσανδρος, συνημμένη (προτερόχρονο): επισκεύασε τα πλοία, αφού πρώτα άφησε στο Βυζάντιο και στην Καλχηδόνα αρμοστή τον Σθενέλαο και απέπλευσε στην Λάμψακο.

β) παραγγέλλων: τροπική μετοχή, ονομαστική απόλυτη αντί γενικής απόλυτης (διαδίδοντας)

τοὺς ἀπολωλότας: επιθετική μετοχή, Α στη μετοχή πενθοῦντες

πενθοῦντες: αιτιολογική μετοχή με Υ το ενν. Ἀθηναῖοι

νομίζοντες: αιτιολογική μετοχή με Υ το ενν. Ἀθηναῖοι

ὄντας: επιθετική μετοχή, παράθεση στους Μηλίους

κρατήσαντες: χρονική μετοχή με Υ το ενν. Ἀθηναῖοι, προτερόχρονο, συνημμένη

Β5. α) ἔπλει, ἀπέπεμπεν, ἐπεσκεύαζεν: σε χρόνο παρατατικό δηλώνονται οι κύριες ενέργειες του Λυσάνδρου μετά τη νίκη του στους Αιγός Ποταμούς.  Ο Λύσανδρος δε βιάζεται να επιτεθεί στην Αθήνα· φροντίζει πρώτα να εξασφαλίσει το έργο του, τη νίκη επί των Αθηναίων. Ο παρατατικός επιλέγεται εδώ για να δείξει τη διάρκεια, αλλά και τη σκόπιμη ολιγωρία που επέδειξε ο Λύσανδρος. Εξάλλου, ο στρατηγός στην αρχαία πόλη- κράτος δεν είναι μόνο στρατιωτικός, αλλά και πολιτικός ηγέτης.

β) Οι αποφάσεις που έλαβε το σύνολο των Αθηναίων πολιτών για την αντιμετώπιση της επικείμενης (και από τη θάλασσα) πολιορκίας  ήταν οι εξής:

α) Να κλείσουν με επιχωμάτωση τα λιμάνια, πλην ενός (τούς τε λιμένας ἀποχῶσαι πλὴν ἑνὸς)

β) Να επισκευάσουν τα τείχη (τὰ τείχη εὐτρεπίζειν)

γ) Να εγκαταστήσουν στα τείχη φρουρούς (φυλακὰς ἐφιστάναι)

δ) Να προετοιμάσουν την πόλη σαν να ήταν σε κατάσταση πολιορκίας (καὶ τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν παρασκευάζειν τὴν πόλιν).

ἀπέχωσαν τούς λιμένας- ηὐτρέπισαν τά τείχη- ἐπέστησαν φυλακάς- παρεσκεύασαν τὴν πόλιν

Για να μεταφερθείτε στο Κριτήριο επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο:

Κριτήριο Αξιολόγησης Ξενοφώντος Κεφάλαιο 2, 1-4

Για να μεταβείτε στην αντίστοιχη Ενότητα της ύλης από το 3ο βιβλίο του Θουκυδίδη επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τους παρακάτω πίνακες:

Για να μεταφερθείτε σε Συνδυαστικές Ερωτήσεις πρωτότυπου-μεταφρασμένου κειμένου απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα.

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε και οι απαντήσεις που το συνοδεύουν προέρχονται από τις προσωπικές σημειώσεις της συναδέλφου Κατερίνας Παπαναστασίου, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Η Ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.