Αλμπέρ Καμύ: Ο θάνατος και το Ποδόσφαιρο (Μέρος 2ο)

Αλμπέρ Καμύ: Ο Θάνατος και το Ποδόσφαιρο (Μέρος 2ο)

«Ζωή είναι το άθροισμα των επιλογών μας. Στην πραγματικότητα δεν ζούμε παρά μερικές ώρες της ζωής μας. Όμως, είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή μόνο αυτοί που δεν την έχουν ζήσει». Με αυτές τις σκέψεις για τη ζωή μάς συστήνεται ο Αλμπέρ Καμύ · μία πολύπλευρη προσωπικότητα, που συχαινόταν τον όρο υπαρξιστής φιλόσοφος και που ήταν προσκολλημένος στις αξίες της ελευθερίας και της αγάπης.

Ο πολύκροτος θάνατος του Καμύ

Το διαλυμένο αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε ο Καμύ, μετά την πρόσκρουση στο δέντρο.

Στις 4 Ιανουαρίου 1960, ο Καμύ έχοντας ολοκληρώσει τις χειμερινές του διακοπές στη Προβηγκία, αποφασίζει να επιστρέψει στο Παρίσι. Ο εκδότης και φίλος του, Γκαλιμάρ, του προτείνει να ταξιδέψουν οδικώς μαζί με την κόρη και τη σύζυγό του. Ο Καμύ δέχεται.

Ο Γκαλιμάρ οδηγεί ένα Facel-vega και κοντά στην πόλη (Πτι) Βιλμπλεβέν, εξαιτίας του παγωμένου κι ολισθηρού οδοστρώματος, χάνει τον έλεγχο του οχήματός του, το οποίο προσκρούει πάνω σε έναν πλάτανο. Ο θάνατος για τον Καμύ είναι ακαριαίος. Ο Γκαλιμάρ ανασύρεται ζωντανός από τα συντρίμια, αλλά εκπνέει λίγες μέρες μετά στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν. Η σύζυγός του και η κόρη του γλυτώνουν με τραύματα.

Ο Καμύ, σύμφωνα με τα ευρήματα της αστυνομίας, έφερε στην τσέπη του ένα εισιτήριο τρένου κι ένα μισοτελειωμένο μυθιστόρημα 144 σελίδων με τίτλο «Ο Πρώτος Άνθρωπος» που δεν πρόλαβε να εκδώσει ποτέ. Παιχνίδι της μοίρας ή πεπρωμένο;

Αρκετοί απέδωσαν το τροχαίο δυστύχημα στην υπερβολική ταχύτητα που ανέπτυξε ο Γκαλιμάρ, όχι όμως και ο καλός του φίλος και συγγραφέας, Ρενέ Ετιάμπλ, ο οποίος είχε προειδοποιήσει τον Γκαλιμάρ, ότι «το αυτοκίνητο αυτό είναι τάφος» και αργότερα ισχυρίστηκε, ότι είχε αποδείξεις για να στηρίξει τους υπαινιγμούς του, ότι δηλαδή η εταιρεία Facel-Vega δημιούργησε ένα αυτοκίνητο με πολλά μηχανικά-κατασκευαστικά προβλήματα.

«Θα σου πω ένα μυστικό φίλε μου. Μην περιμένεις την Ημέρα της Κρίσης. Έρχεται κάθε μέρα».

Δυστύχημα ή Δολοφονία της KGB ;

Ο Καμύ σε ραδιοφωνικό σταθμό.

Ο Καμύ, όταν σκοτώθηκε ήταν μόλις 46 ετών! Κι όμως! Είχε ήδη καταφέρει να αποκτήσει φανατικούς αναγνώστες και θαυμάστριες. Η γοητευτική του όψη, η αγαπημένη του καμπαρντίνα, που ποτέ δεν αποχωριζόταν και το μισοκαπνισμένο τσιγάρο του ήταν ένα σύνολο στοιχείων, που τον καθιστούσε ιδιαίτερα γοητευτικό στο γυναικείο φύλο.

Παρ’όλα αυτά, είχε αποκτήσει και πολλούς εχθρούς, σοβαρούς και μεγάλους με τον κυριότερο να είναι η KGB. Για κάποιους εκείνη είναι η απολύτως υπεύθυνη για τον θάνατό του ή καλύτερα για τη δολοφονία (;;) του! Ο Καμύ, το 1957, εργαζόμενος για την εφημερίδα Combat δημοσίευσε ένα άρθρο εναντίον της ΕΣΣΔ και του ηγετικού της στελέχους, Ντμίτρι Σεπίλοφ. Κατηγόρησε ανοιχτά τον Σεπίλοφ για τα γεγονότα της Ουγγαρίας, το 1956, τα οποία και χαρακτήρισε «σφαγές του Σεπίλοφ». Η KGB στράφηκε εναντίον του. Ήταν όμως, η δολοφονία του (;) η απάντησή της ή πρόκειται απλά για ένα συνωμοσιολογικό σενάριο, που απλώς δεν θέλει χαρακτηρίσει τον θάνατό του ως τροχαίο δυστύχημα; 58 χρόνια μετά παραμένει ακόμη το ερώτημα…

Ο Καμύ και το ποδόσφαιρο

Ο Καμύ (στον κόκκινο κύκλο) με την ομάδα του Ρασίνγκ.

Ο Καμύ από πολύ μικρή ηλικία είχε εκδηλώσει μεγάλη αγάπη για το ποδόσφαιρο. Φοιτά σε σχολείο του Αλγερίου και η ποδοσφαιρική ομάδα του σχολείου διακρίνει αμέσως το ταλέντο του και τον εντάσσει στο δυναμικό της στη θέση του τερματοφύλακα. Μέσω «scouting» (ανίχνευση ταλέντων) τον εντοπίζει ο μεγαλύτερος ποδοσφαιρικός σύλλογος της Αλγερίας, η αγαπημένη του Ρασίνγκ και αποφασίζει να τον μετεγγράψει στις ακαδημίες της.

Μόλις στα 17 του χρόνια θα παίξει βασικός τερματοφύλακας με την ομάδα του και χάρη στις εμφανίσεις του προσελκύει τους καλύτερους «scouters» από την Μασσαλία, που θέλουν να τον αποκτήσουν για λογαριασμό των ομάδων που εργάζονται. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξε η Μαρσέιγ. Όμως, στα 18 του χρόνια (έναν χρόνο μετά το επαγγελματικό του ντεμπούτο) είναι αναγκασμένος να εγκαταλείψει το μεγάλο του όνειρο. Αρρωσταίνει από φυματίωση και η τόσο ελπιδοφόρα του καριέρα τερματίζεται άδοξα και απότομα.

Κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει, αν ο Καμύ θα γινόταν σπουδαίος ποδοσφαιριστής και όχι κορυφαίος στοχαστής, εφόσον ήταν υγιής. Στο ποδόσφαιρο, ο αλγερινός συγγραφέας συναντούσε μία τάξη, μία σειρά κανόνων, που θα έπρεπε όλοι να σεβαστούν και να τηρούν, ειδάλλως θα τιμωρούνταν αυστηρά. Διαπίστωσε μία αντίθεση ανάμεσα στο ποδόσφαιρο και στην κοινωνία. Στο ποδόσφαιρο δεν χωρούσε πολιτική, βία και ρατσισμός. Η σκληρή δουλειά και το ταλέντο ανταμείβονταν, κάτι που ισχύει και σήμερα. Η προσήλωση 22 παικτών που προσπαθήσαν να στείλουν τη μπάλα στα δίχτυα του αντίπαλου τέρματος, η πειθαρχία και η ένταση των συμμετεχόντων τον συνέπαιρναν.
«Όλα όσα ξέρω για την ηθική και την αίσθηση καθήκοντος τα έχω μάθει από το ποδόσφαιρο».
«Το 1940 προσπάθησα να ξαναπαίξω ποδόσφαιρο στη Γαλλία. Πριν το τέλος του 1ου ημιχρόνου, η γλώσσα μου κρεμόταν όπως εκείνων των σκυλιών των Καμπίλ που βλέπεις στις δύο η ώρα το μεσημέρι στο Τίζι Ούζου» (Τιζί Ουζού γαλλιστί). Για την ιστορία, το Τίζι Ούζου ήταν ένα χωριό που περιβαλλόταν από έρημο. Το 1953 ξεκίνησε από εκεί για το Παρίσι, ο πατέρας του παίκτη-θρύλου της Εθνικής Γαλλίας και συνολικά του ποδοσφαίρου, Ζινεντίν Ζιντάν («Ζιζού»). Ξεκίνησε από εκεί ως ξένος ή όπως αποκαλούσαν τους αλλοεθνείς οι σοβονιστές Γάλλοι, ως «Πιέρ Νουάρ».

Η σχέση του Καμύ με τον Ζιντάν!

Ο σπουδαίος Ζινεντίν Ζιντάν.

Ο μύθος του ποδοσφαιριστή Καμύ θα ενσαρκωθεί 45 χρόνια μετά, αλλά δεν θα ζει για να τον βιώσει. Στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου (Μουντιάλ) της Γαλλίας, το 1998, η Γαλλία με ηγέτη τον Ζιντάν, κατακτούσε το τρόπαιο με 3-0 απέναντι στη Βραζιλία. Ο Ζιντάν είναι αλγερινός ποδοσφαιριστής και γνώρισε τότε την απόλυτη καταξίωση μπροστά στο κοινό του. Την ίδια καταξίωση και επευφημία είχε βιώσει ο Καμύ, όταν έπαιζε ποδόσφαιρο.

Όμως, η ζωή είναι προκαθορισμένη από τη μοίρα. Ο Ζιντάν, ο ποδοσφαιριστής που λατρεύτηκε όσο ελάχιστοι στον κόσμο εδώ και δεκαετίες έμελε να δώσει  στα προφητικά λόγια του Καμύ σάρκα και οστά. Ο συγγραφέας του «Ξένου» είπε κάποτε για το θάνατό του:

Η επίμαχη φάση του χτυπήματος του Ζιντάν στον ποδοσφαιριστή Ματεράτσι.

«Είχα μονάχα ευχηθεί ότι την ημέρα της εκτέλεσής μου θα υπήρχε ένα τεράστιο πλήθος θεατών και ότι θα με υποδέχονταν με κραυγές απέχθειας».

Στον τελικό του Μουντιάλ το 2006 στη Γερμανία, η Γαλλία αναμετράται με την Ιταλία. Είναι το τελευταίο παιχνίδι του Ζιντάν. Σε κρίσιμο χρονικά σημείο, εκτός φάσης, ο Ιταλός αμυντικός Ματεράτσι, πλησιάζει τον Ζιντάν και βρίζει χυδαία την αδελφή του χαρακτηρίζοντάς την ιερόδουλη. Ο Ζιντάν ξεσπάει και χτυπά με το κεφάλι το στήθος του Ματεράτσι, ο οποίος πέφτει κάτω θεατρικά. Αντικρίζει την κόκκινη κάρτα αμέσως και αποβάλλεται. Πριν φύγει αγγίζει το τρόπαιο. Ο εθνικός ήρωας της Γαλλίας, ένας αλγερινός θρύλος, «εκτελέστηκε» στο τελευταίο παιχνίδι του μπροστά σε πλήθος κόσμου. Η Γαλλία λυγίζει και χάνει το τρόπαιο. Ο Ζιντάν τερματίζει άδοξα την καριέρα του όπως κι ο Καμύ.

Για την ιστορία ο Καμύ θεωρείται ακόμη κορυφαίος στοχαστής και φιλόσοφος και ο Ζιντάν εξακολουθεί να λατρεύεται, να εντάσσεται στους πέντε καλύτερους ποδοσφαιριστούς όλων των εποχών και να κατακτά τρόπαια ως προπονητής πλέον. Για την ιστορία, η Ιταλία από τότε δεν μπόρεσε να φτάσει ξανά ούτε στην ημιτελική φάση ενός Μουντιάλ ενώ η Γαλλία από τον Ιούλιο του 2018 είναι ξανά παγκόσμια πρωταθλήτρια.

«Η αδράνεια είναι μοιραία μόνο για τις μετριότητες».

Ο Καμύ και το Νόμπελ λογοτεχνίας

Ο Καμύ κατά την παραλαβή του Νόμπελ.

Ο Αλμπέρ Καμύ, το 1957, τιμάται από τη Σουηδική ακαδημία με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για την συνολική του προσσφορά στη λογοτεχνία μέσω του έργου του. Ακολουθεί απόσπασμα της ομιλίας του:

«Ενώ δεχόμουν τη διάκριση με την οποία η ελεύθερη ακαδημία σας θέλησε να με τιμήσει, η ευγνωμοσύνη μου γινόταν τόσο πιο βαθιά όσο αναμετρούσα ως ποιο σημείο η ανταμοιβή αυτή ξεπερνούσε την προσωπική μου αξία. Κάθε άνθρωπος και, κατά μείζονα λόγο, κάθε καλλιτέχνης θέλει ν’ αναγνωριστεί.
Το θέλω κι εγώ. Αλλά μου ήταν αδύνατον να δεχτώ την απόφασή σας χωρίς να συγκρίνω την απήχησή της σε σχέση μ’ αυτό που πραγματικά είμαι. Πώς ένας άνθρωπος σχεδόν νέος, με μοναδικό πλούτο τις αμφιβολίες του κι ένα έργο που ακόμη πλάθεται, συνηθισμένος να ζει μέσα στη μοναξιά της εργασίας ή το καταφύγιο της φιλίας, θα μπορούσε να μην πανικοβληθεί από μια απόφαση που τον έφερνε ξαφνικά, αυτόν το μοναχικό και κλεισμένο στον εαυτό του άνθρωπο, στο φως των προβολέων; Με ποια καρδιά επίσης μπορούσε να δεχτεί αυτήν την τιμή, την ίδια ώρα που στην Ευρώπη άλλοι συγγραφείς, απ’ τους καλύτερους, είναι καταδικασμένοι στη σιωπή, κι ακόμη, την ίδια εποχή που η γενέθλια γη του γνωρίζει ατέλειωτη δυστυχία; […].
Κάθε γενιά, αναμφισβήτητα, θεωρεί τον εαυτό της προορισμένο να ξαναφτιάξει τον κόσμο. Η δική μου γνωρίζει πως δεν θα τον ξαναφτιάξει. Ίσως όμως η αποστολή της να είναι δυσκολότερη: να εμποδίσει να καταστραφεί ο κόσμος. Κληρονόμος μιας διεφθαρμένης ιστορίας, όπου συνυπάρχουν ανάμεικτα ξεπεσμένες επαναστάσεις, παράφρονες τεχνολογίες, πεθαμένοι θεοί και αποδυναμωμένες ιδεολογίες, όπου ακόμη και μέτριες δυνάμεις μπορούν να καταστρέψουν τα πάντα, αλλά δεν μπορούν πια να πείσουν, όπου η νοημοσύνη ταπεινώθηκε ως το σημείο να γίνει υπηρέτρια του μίσους και της καταπίεσης, η γενιά αυτή όφειλε, τόσο στον εαυτό της όσο και στους άλλους, ν’ αποκαταστήσει με τις αρνήσεις της κάτι απ’ αυτό που δίνει αξιοπρέπεια στη ζωή και στο θάνατο[…]».
«Στα τριάντα μου, σχεδόν από τη μια μέρα στην άλλη, γνώρισα τη φήμη. Τώρα ξέρω περί τίνος πρόκειται. Μικροπράγματα».

Επίλογος

Αυτός ήταν ο Αλμπέρ Καμύ. Ο άνθρωπος που συγκρούστηκε όσο κανένας, ακόμη και με τον στενό του φίλο, Σαρτρ, για τα πιστεύω του, έγραψε αριστουργήματα που γνώρισαν παγκόσμια εκδοτική επιτυχία, κατέρριψε ηθικές και κοινωνικές αξίες (στον «Ξένο»), ερωτεύτηκε, αγάπησε και μίσησε, αλλά έμεινε ακλόνητος στις αρχές, στα ιδανικά και στις αξίες που πρέσβευε. Θα ολοκληρώσουμε το διμερές αυτό αφιέρωμα με τον ίδιο τον Καμύ «να μιλά» για τον εαυτό του μέσα από το έργο του «Η θάλασσα σε απόσταση αναπνοής»:

«Μεγάλωσα μέσα στη θάλασσα και η φτώχεια μου είχε ένα μεγάλο πλούτο, αλλά έπειτα έχασα τη θάλασσα και όλες οι πολυτέλειες μου φάνηκαν γκριζωπές και η αθλιότητα ανυπόφορη. Από τότε περιμένω. Περιμένω τα καράβια της επιστροφής, το σπίτι των υδάτων, τη διάφανη μέρα. Κάνω υπομονή και καλλιεργώ την ψυχή μου με όλες μου τις δυνάμεις […]. Στους ενταφιασμούς ξεπερνώ τα όρια του εαυτού μου. Στ’ αλήθεια αριστεύω. Βαδίζω με αργό βήμα στα προάστια που ανθίζουν από σιδερικά, διασχίζω μεγάλες αλέες που είναι φυτεμένες με τσιμεντένια δέντρα και σε οδηγούν σε τρύπες της παγωμένης γης […].

Έτσι εγώ που δεν έχω τίποτα δικό μου, που χάρισα την περιουσία μου, που κατασκηνώνω κοντά σε όλα μου τα σπίτια, νιώθω πλήρης όταν το θέλω, αποπλέω οποιαδήποτε ώρα και η απελπισία με αγνοεί. Δεν υπάρχει πατρίδα για τον απελπισμένο. Ξέρω ότι η θάλασσα προπορεύεται ή με ακολουθεί. Έχω μια τρέλα έτοιμη για όλα».


Πηγές 1,2,3,4,5
Χάρης Αβραμίδης  για την ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook, και διαβάστε παρόμοια προτεινόμενα θέματα της επικαιρότητας ακριβώς από κάτω.

Η Ομάδα του filologika.gr

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την εκπαίδευση ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook, και διαβάστε παρόμοια προτεινόμενα θέματα της επικαιρότητας ακριβώς από κάτω!

0
Would love your thoughts, please comment.x