Κριτήριο Αξιολόγησης Ενότητα 8 Πουλάκι Απαντήσεις

Ενότητα 8η

Η αποδημία • Ο καημός της ξενιτιάς • Ο ελληνισμός έξω από τα σύνορα • Τα μικρασιατικά • Οι πρόσφυγες

1. Κεντρικό θέμα του ποιήματος είναι το γ. Η ξενιτιά φανερώνεται με σαφήνεια στους στίχους 1-3 («Πουλάκι ξένο,/ ξενιτεμένο,/ πουλί χαμένο»), 13 («σε ξένο δάσο»), 21 («ξένο πουλί»), 28 («χωρίς φωλιά»). Γενικότερα, το ποίημα βρίθει από εκφράσεις νοσταλγίας, καημού, μοναξιάς και αβεβαιότητας, στοιχεία που χαρακτηρίζουν την ψυχολογία του ξενιτεμένου.

2. ταίρι = η γυναίκα του ξενιτεμένου

ξένο δάσο = η πόλη στην οποία έχει μεταναστεύσει ο ξενιτεμένος

          τ’ άλλα πουλιά = οι γηγενείς κάτοικοι της ξένης πόλης

φωλιά = το σπίτι του ξενιτεμένου στην πατρίδα του

3. α) Όπως συνέβαινε και στην εποχή του Ιωάννη Βηλαρά, το ρεύμα των Ελλήνων μεταναστών αναβιώνει σήμερα στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης. Πολλοί, νέοι κυρίως, άνθρωποι επιλέγουν, όπως και τότε, την ξενιτιά, προκειμένου να εργασθούν σε καλύτερες συνθήκες και με πιο ικανοποιητικές απολαβές. Ούτε παλιά ούτε σήμερα δεν είναι απόλυτα βέβαιη η τύχη των μεταναστών, αν δηλαδή μένουν πλήρως ικανοποιημένοι με την αποκατάστασή τους στο εξωτερικό.

Σίγουρα, όμως, οι επαγγελματικές συνθήκες στα σύγχρονα δυτικά κράτη –πόλος έλξης των Ελλήνων μεταναστών– είναι κατά πολύ ευνοϊκότερες από αυτές των αρχών του 19ου αιώνα. Επίσης, με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και των ψηφιακών μέσων καθίσταται ταχύτερη η αναζήτηση δουλειάς και καταλύματος, και ευκολότερη η εγκατάσταση των ξενιτεμένων. Επομένως, η αβεβαιότητα, η αγωνία και ο φόβος τους για τη νέα ζωή στον ξένο τόπο περιορίζονται πλέον σε χαμηλά επίπεδα. Μάλιστα, με τη χρήση του τηλεφώνου και του διαδικτύου υπάρχει άμεση και συχνή επικοινωνία των μεταναστών με τους συγγενείς και τους φίλους τους. Εξομαλύνεται έτσι το αίσθημα της μοναξιάς και της νοσταλγίας σε σύγκριση με τις παλαιότερες εποχές, όταν ο ξενιτεμένος χανόταν πραγματικά από τους οικείους του και η επικοινωνία με αυτούς περιοριζόταν στα λιγοστά γράμματα που αποστέλλονταν. Βέβαια, αν ο σύγχρονος Έλληνας μετανάστης επιθυμήσει να επιστρέψει στην πατρίδα του, εμπόδια δεν υπάρχουν. Αντίθετα από τις μετακινήσεις της εποχής του Βηλαρά, τα εισιτήρια είναι φθηνότερα και τα μέσα μεταφοράς περισσότερα, ταχύτερα και ασφαλέστερα. Ο σύγχρονος ξενιτεμένος διαφέρει παρασάγγας από τον ξενιτεμένο του ποιήματος.

β) Στις ακόλουθες γραμμές θα κινηθεί πιθανότατα η πλειονότητα των μαθητών, χωρίς να αποκλείονται και άλλες βιωματικές ανταποκρίσεις στο ερώτημα που τέθηκε:

Προφανώς, το αίσθημα του φόβου και της αγωνίας για την επιβίωση σε ξένους τόπους υπάρχει ανέκαθεν. Το ίδιο ισχύει και για τη μοναξιά και τη λύπη που προκαλεί ο αποχωρισμός από τους συγγενείς και φίλους. Πάντα, λοιπόν, ο ξενιτεμένος ζει με έντονη μέσα του τη νοσταλγία, την επιθυμία να επιστρέψει στην πατρίδα του. Επομένως, αν κι εγώ ξενιτευόμουν για μακροχρόνιες σπουδές ή εργασία θα ένοιωθα παρόμοια με τον ξενιτεμένο του ποιήματος. Θα μου έλειπαν οι γονείς μου, τα αδέλφια μου, η γιαγιά, ο παππούς και βεβαίως, οι φίλοι μου. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα χαιρόμουν, ιδίως κατά το πρώτο διάστημα, μακριά από το σπίτι μου και τα πράγματά μου. Θα αισθανόμουν μεγάλη μοναξιά, και αυτό θα επιδεινωνόταν από την αδυναμία μου να «πιάσω» εύκολα νέες φιλίες. Επίσης, θα φοβόμουν τους ξένους και θα δυσκολευόμουν να επικοινωνήσω μαζί τους, αφού δεν γνωρίζω καλά ξένες γλώσσες.

Ωστόσο, οι συνθήκες της ξενιτιάς έχουν αλλάξει ριζικά. Ο σημερινός μετανάστης παρουσιάζει θετικότερη εικόνα από τον ξενιτεμένο του 18ου και 19ου αιώνα. Αρχικά, τα μέσα επικοινωνίας έχουν εξελιχθεί. Αν μετανάστευα, θα μπορούσα καθημερινά να μιλάω με την οικογένειά μου και να στέλνω μηνύματα ή να κάνω βιντεοκλήσεις με τους φίλους μου. Σίγουρα, θα έπαιζα πολλές ώρες διαδικτυακά παιχνίδια μαζί τους. Οπωσδήποτε, με την πρώτη ευκαιρία θα επέστρεφα για λίγο στην πατρίδα μου, καθώς η μετακίνηση πλέον γίνεται φθηνότερα, ταχύτερα και ασφαλέστερα από την εποχή του Βηλαρά, όταν οι ξενιτεμένοι χάνονταν από τις οικογένειές τους, καθώς αντάλλασσαν μόνο μερικά γράμματα, και η επιστροφή ήταν δύσκολή και μερικές φορές, αδύνατη. Όλα αυτά θα περιόριζαν τα αρνητικά μου αισθήματα και την κακή ψυχολογία μου ως ξενιτεμένου, και δεν θα ένοιωθα τόσο άσχημα, όσο ο ξενιτεμένος του ποιήματος.

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α’ Γυμνασίου, επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.