Η Αξία της Εμπειρίας στη Συνεξέταση

Η Αξία της Εμπειρίας στη Συνεξέταση

Η εισαγωγή των Φακέλων Υλικού στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία με την έναρξη του σχολικού έτους σηματοδότησε την αλλαγή στον τρόπο προσέγγισης των παραπάνω μαθημάτων, η οποία επικυρώθηκε με τη μεταβολή της μορφής εξέτασης και την είσοδο της Λογοτεχνίας ως μέρους της ενιαίας πλέον εξέτασης.

Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών ήλθε να ταράξει τα, για δεκαετίες, λιμνάζοντα ύδατα της διδασκαλίας των γλωσσικών μαθημάτων στο Λύκειο. Μέσα από τις σελίδες του αναδύθηκαν νέοι όροι, νέες απαιτήσεις και μια νέα προσέγγιση στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Την αρχική αναστάτωση και έκπληξη διαδέχτηκε σταδιακά η ανησυχία μήπως η συσσωρευθείσα εμπειρία του παρελθόντος έπρεπε να εγκαταλειφθεί καθώς θα λειτουργούσε ως τροχοπέδη στην προσπάθεια ανανέωσης του μαθήματος.

Η παραπάνω θέση κρίνεται επισφαλής καθώς για τη διδασκαλία και την προσέγγιση του λόγου απαιτείται μακροχρόνια εμπειρία, η οποία οπλίζει τον εκπαιδευτικό με όλα τα απαραίτητα εχέγγυα για να πορευτεί στην απαιτητική ατραπό της προετοιμασίας των μαθητών για την είσοδό τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Μάλιστα, σε μεταβατικές περιόδους, όπως η φετινή χρονιά, απαιτείται η ύπαρξη στέρεου γνωστικού υπόβαθρου στο οποίο θα στηριχθεί ο εκπαιδευτικός για να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις που σηματοδοτούν τα νέα δεδομένα.

Την ανάγκη αυτή έρχεται να καλύψει το βιβλίο των Γιώργου Μπατζίνα και Σταυρούλας Τσέργα με τίτλο Νέα Ελληνικά Γ Λυκείου, Ενιαία Εξέταση Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Ζήτη. Οι συγγραφείς δεν χρειάζονται συστάσεις στο αναγνωστικό κοινό καθώς βιβλία τους μπορούν να βρεθούν σε κάθε ενημερωμένη βιβλιοθήκη εκπαιδευτικού. Αξιοποιώντας την εμπειρία δεκάδων ετών διδασκαλίας γλωσσικών μαθημάτων σε όλες τις τάξεις του Λυκείου οι συγγραφείς κατόρθωσαν σε σύντομο χρονικό διάστημα να προσφέρουν στους συναδέλφους ένα άρτιο και ποιοτικό εγχειρίδιο, το οποίο θα αποδειχθεί πολύτιμη προσθήκη στη φαρέτρα όσων σπεύσουν να το αποκτήσουν.

Το βιβλίο ξεκινά με την πραγμάτευση των νέων δεδομένων στην περίληψη καθώς πλέον ζητείται συνοπτική απόδοση μέρους μόνο του κειμένου ή η παρουσίαση συγκεκριμένων θέσεων, απόψεων κ.λπ. του συγγραφέα. Οι συγγραφείς προσεγγίζουν το θέμα διεξοδικά προσφέροντας πρακτικά παραδείγματα και λεπτομερείς οδηγίες για κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις. Αξιοσημείωτη κρίνεται η παρουσίαση «συνήθων διατυπώσεων εκφώνησης» προκειμένου ο μαθητής να εξοικειωθεί με αυτές για να μπορεί να τις διαχειριστεί με επιτυχία στην τελική εξέταση. Παράλληλα, οι συγγραφείς σπεύδουν να προσφέρουν λεπτομερείς οδηγίες συγγραφής και για κείμενα που ξεφεύγουν από τον «συρμό» όπως π.χ. είναι η συνέντευξη ή η συζήτηση.

Η φροντιστηριακή εμπειρία και η εξοικείωση με τις υψηλές απαιτήσεις διδασκαλίας των γλωσσικών μαθημάτων καθίσταται εμφανής κατά τη διαπραγμάτευση των ερωτημάτων που αφορούν το δεύτερο ζητούμενο στις εξετάσεις. Παρέχονται πρακτικά υποδείγματα προσέγγισης όλων των ειδών ερωτήσεων κλειστού τύπου σε συνδυασμό με παραδείγματα συνήθους τυπολογίας εκφωνήσεων. Όσον αφορά τις ερωτήσεις ανοικτού τύπου προσφέρονται αναλυτικές οδηγίες για την απάντησή τους με επιμέρους αναφορά στον προσδιορισμό και την αιτιολόγηση επιχειρημάτων του αρχικού κειμένου, τον προσδιορισμό της οπτικής γωνίας του γράφοντος, την ανάπτυξη φράσης/ περιόδου του κειμένου, την ανασκευή μιας άποψης κ.λπ. Για κάθε μία από τις προαναφερθείσες περιπτώσεις προσφέρονται αναλυτικά στοιχεία θεωρίας καθώς και υποδείγματα αποτελεσματικής διαπραγμάτευσής τους. Από το βιβλίο δεν απουσιάζουν απαραίτητα στοιχεία θεωρίας που άπτονται των τρόπων και μέσων πειθούς, της δομής της παραγράφου, της συνοχής και συνεκτικότητας, τη χρήση των σημείων στίξης κ.λπ. Τα παραπάνω πλαισιώνονται από ερωτήσεις για τον προσδιορισμό των εξωγλωσσικών στοιχείων ενός κειμένου και από αναλυτική παρουσίαση διαφόρων ειδών ύφους (απλό, επίσημο, γλαφυρό, σύνθετο, παραινετικό, χιουμοριστικό κ.λπ.).

Ξεχωριστή μνεία πραγματοποιείται στην παρουσίαση και ερμηνευτική προσέγγιση πολυτροπικών κειμένων, όπως είναι π.χ. η γελοιογραφία και το διαφημιστικό κείμενο, τα οποία εντάχθηκαν πλέον στην εξεταστική διαδικασία. Στις σελίδες του βιβλίου οι ενδιαφερόμενοι θα βρουν συμβουλές και οδηγίες για την αισθητική και ερμηνευτική προσέγγιση του πολυτροπικού κειμένου σε συνδυασμό με αναλυτικά παραδείγματα για την εξοικείωσή τους με την πολυεπίπεδη ανάλυσή του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι συγγραφείς σπεύδουν να εντάξουν συστηματικά στο υλικό τους παραδείγματα παρμένα από τις πανελλήνιες εξετάσεις προηγούμενων ετών. Το  συγκεκριμένο στοιχείο αποτελεί βασικό πλεονέκτημα καθώς οι αναγνώστες έρχονται σε επαφή με πρωτογενές εξεταστικό υλικό παρελθόντων ετών με αποτέλεσμα να εξοικειώνονται με το ύφος και τη μορφή των εκφωνήσεων. Η επιλογή αυτή οφείλει να αξιολογηθεί ιδιαίτερα θετικά από τους αναγνώστες καθώς έρχονται αντιμέτωποι με ρεαλιστικά σενάρια προετοιμασίας. Επιπρόσθετη απόδειξη της εμπειρίας στη συγγραφή και προσέγγιση της διδασκαλίας των γλωσσικών μαθημάτων από τους συγγραφείς αποτελεί το γεγονός ότι, μετά το πέρας παρουσίασης των επιμέρους στοιχείων θεωρίας, ακολουθεί λίστα με τα παρατιθέμενα κριτήρια στα οποία μπορεί να ανατρέξει ο αναγνώστης για να εντοπίσει πρόσθετα παραδείγματα.

Παραπάνω από 70 σελίδες αφιερώνονται στην προσέγγιση και ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου που θα περιλαμβάνεται στην τελική εξέταση από εδώ και στο εξής. Όπως καθίσταται φανερό και από την έκταση του προσφερόμενου υλικού, η ανάλυση είναι διεξοδικότατη και καλύπτει όλες τις λογοτεχνικές περιόδους και τα ρεύματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας περιλαμβάνοντας αναλυτική θεωρία και παραδείγματα προσέγγισης και ερμηνείας χαρακτηριστικών κειμένων. Παράλληλα παρουσιάζονται αναλυτικά όλα τα υφιστάμενα σχήματα λόγου (οξύμωρο, κλιμακωτό, αλληγορία, υπερβολή κ.λπ.). Εμπεριστατωμένη κρίνεται και η προσέγγιση της ποίησης στις διάφορες μορφές της (παραδοσιακή-νεοτερική) και της πεζογραφίας.

Πέρα από την παρουσίαση του συνόλου των στοιχείων αφηγηματολογίας, οι συγγραφείς προσφέρουν διεξοδική ανάλυση του τρόπου σύνταξης και συγγραφής του ερμηνευτικού σχολίου με πληθώρα ενδεικτικών παραδειγμάτων υλοποίησης. Όπως στο προηγούμενο ζητούμενο, έτσι και στο συγκεκριμένο παρέχεται λίστα με τα κριτήρια αξιολόγησης τα οποία ενσωματώνουν πρακτικές εφαρμογές συγκεκριμένων στοιχείων θεωρίας.

Για την επιτυχή αντιμετώπιση των απαιτήσεων της παραγωγής λόγου προσφέρονται αναλυτικά δεδομένα που αφορούν τις επιμέρους μορφές υλοποίησης του επικοινωνιακού πλαισίου και τη μεθοδολογία σύνταξης των αντίστοιχων κειμένων.

Το βιβλίο ολοκληρώνεται με τη λεπτομερή παρουσίαση 33 θεματικών ενοτήτων με ισάριθμα κριτήρια αξιολόγησης, σύμφωνα με τις νέες οδηγίες για την εξέταση των αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων. Όπως έχει ήδη αναφερθεί σε άλλο σημείο του άρθρου, στα κριτήρια που συνοδεύουν τις θεματικές ενότητες έχει καταβληθεί ιδιαίτερη προσπάθεια να ενταχθούν ερωτήματα που καλύπτουν το σύνολο της εξεταζόμενης θεωρίας με στόχο την εξοικείωση του μαθητή με την τυπολογία και τις εναλλακτικές εκφωνήσεις των ζητουμένων.

Όσοι σπεύσουν να αποκτήσουν το νέο βιβλίο των Γιώργου Μπατζίνα και Σταυρούλας Τσέργα, Νέα Ελληνικά Γ Λυκείου, Ενιαία Εξέταση Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, θα αποκτήσουν ένα άρτιο, σύγχρονο και εμπεριστατωμένο εκπαιδευτικό εγχειρίδιο γραμμένο με μεράκι από ανθρώπους που διακρίνονται για την ποιότητα του προσφερόμενου από τους ίδιους διδακτικού υλικού.

 

 

Τα βιβλία των Εκδόσεων Ζήτη μπορείτε να τα προμηθευτείτε απευθείας από το ηλεκτρονικό τους βιβλιοπωλείο ή τα επιμέρους ενημερωμένα βιβλιοπωλεία.

• γ λυκειου
• Εκδόσεις Ζήτη
• Μπατζίνας Γιώργος