«Απουσία» … στην αυτενέργεια των σημερινών μαθητών

«Απουσία» … στην αυτενέργεια των σημερινών μαθητών

Μερικές δεκαετίες παλαιότερα, οι ρόλοι του κάθε μέλους της οικογένειας ήταν σαφείς και καθορισμένοι. Η μητέρα ήταν η τροφός των παιδιών και ο φροντιστής του σπιτιού, ο πατέρας ήταν υπεύθυνος για την οικονομική ευμάρεια και το παιδί είχε ως εργασία να πάει στο σχολείο και να διαβάζει. Συνεπώς, το κάθε άτομο μέσα στον πυρήνα της παραδοσιακής οικογένειας είχε έναν συγκεκριμένο προορισμό από τον οποίον απαγορευόταν να παρεκκλίνει.

Στη σημερινή εποχή, εντούτοις, οι παραπάνω ρόλοι είναι κάπως συγκεχυμένοι. Αρκεί απλώς, να υπάρχει κάποιος μέσα στο σπίτι που να μπορεί να εργαστεί, κάποιος που να μπορεί να φροντίζει το νοικοκυριό και κάποιος που να μπορεί να διαβάζει. Ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας και παραδοσιακού στερεοτύπου. Απότοκο των συνθηκών είναι το παιδί να πηγαίνει στο σχολείο αλλά όχι να διαβάζει, τουλάχιστον δίχως την άγρυπνη εποπτεία των γονέων.

Από τη μία πλευρά, αιτία αποτελεί ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος που διαθέτουν οι σημερινοί γονείς για να διαβάσουν και να ασχοληθούν εποικοδομητικά με το παιδί τους. Στη συνέχεια, έρχονται οι τύψεις των πολλών ωρών εργασίας που μεταφράζεται σε υπέρμετρη προστατευτικότητα και σε μέγιστη ευθύνη των τριάντα πέντε συνειδητοποιημένων χρόνων που πέρασαν για να αποφασίσουν πως θέλουν να νοικοκυρευτούν και να αποκτήσουν τους γόνους τους.

Από την άλλη πλευρά, η σύγχρονη κοινωνία με τις αυξημένες απαιτήσεις και ανάγκες της έχει επιβάλλει στο σημερινό παιδί να καταπιάνεται με πολλά, να δραστηριοποιείται συνεχώς και να μαθαίνει – χωρίς να γνωρίζει και το ίδιο τι μαθαίνει – να ξεφεύγει από τους τέσσερις τοίχους της τσιμεντούπολης. Ο γονιός εκεί, καταργεί το ίδιο το παιδί και αντικαθιστά ανεπιτυχώς το δάσκαλο του σχολείου, το καθηγητή των αγγλικών, τον προπονητή, τη δασκάλα της μουσικής, και άλλες πολλές γνωσιακές μορφές που καλείται το παιδί να διαχειριστεί από πολύ μικρή ηλικία.

Με τον παραπάνω τρόπο, ο σημερινός μαθητής μαθαίνει να μην κάνει τίποτε μόνος του και μαθαίνει πολύ καλά να αναζητά την έτοιμη λύση ή την έτοιμη απάντηση για να μην κουραστεί, γιατί είναι παιδί και πρέπει να παίξει, γιατί μετά από την άσκηση του σχολείου έχει πάμπολλες υποχρεώσεις εκτός σπιτιού και δεν προλαβαίνει. Έτσι, η αυτενέργεια σβήνεται από το λεξικό της μαθητικής, γονεϊκής και εκπαιδευτικής συνείδησης και παύει να αποτελεί βίωμα και έξη.

Ήδη από το νηπιαγωγείο, το παιδάκι δεν τρώει και δεν ντύνεται μόνο του επειδή ο γονιός δεν έχει την υπομονή και το χρόνο να περιμένει και μία ώρα για να φάει με το ρυθμό του ή γιατί ο ευαίσθητος παππούς δεν μπορεί να το βλέπει να ταλαιπωρείται μία ώρα να φορέσει τα παπούτσια του. Στο δημοτικό, το παιδί δεν λύνει την άσκησή του και δεν γράφει την έκθεσή του, διότι ο γονιός γυρίζει από τη δουλειά αργά και δεν έχει το χρόνο και τη διάθεσή να εξηγήσει την άσκηση ή δεν έχει το κουράγιο να αρνηθεί στο σπλάχνο του να του γράψει την έκθεση ώστε μετά να καθίσουν να δουν μια ωραία ταινία.

Στο γυμνάσιο και στο λύκειο, ο μαθητής, πλέον, δεν ξέρει να διαβάζει την εκφώνηση της ερώτησης και να βρίσκει τα ζητούμενα, δεν έχει μάθει να γράφει έκθεση, δεν μπορεί να διαβάσει την ιστορία μόνος του και ο γονιός αντικαθίσταται από το βοήθημα – το ευρέως γνωστό – ως λυσάρι, από το φροντιστήριο ή τον καθηγητή των ιδιαιτέρων του. Και ήσυχος για την εξέλιξη, παρακολουθεί την πορεία του παιδιού του προς την αποτυχία. Αποτυχία όχι μόνο στο σχολείο ή στο πανεπιστήμιο, αλλά αποτυχία στη ζωή του.

Έχοντας, λοιπόν, σβήσει την έννοια της αυτενέργειας, έχουμε δημιουργήσει ανθρώπους εξαρτημένους, μια κονσερβοποιημένη μάζα ατάλαντων, ανίκανων και αδιάφορων ατόμων να δημιουργήσουν, να εμπνευστούν, να επινοήσουν και να προσφέρουν σε μια κοινωνία που στηρίζει τα θεμέλιά της στο αίμα των νέων ανθρώπων της.

 

Θεοδώρα Πυττερού για την Ομάδα του filologika.gr

---

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν τα Φιλολογικά μαθήματα ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.

• αυτενέργεια
• Γονείς
• μαθητές