«Θέλουμε να φέρουμε σε επικοινωνία όλους όσοι έχουν λάβει κλασική παιδεία και να συστήσουμε έναν σύλλογο που θα καλλιεργεί τις ευρωπαϊκές αξίες, που εκπορεύονται από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και γραμματεία». Αυτή είναι η φιλοδοξία του καθηγητή Φυσιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν, Ντέτλεφ Σιλντ, που μαζί με άλλους ακαδημαϊκούς και εκπαιδευτικούς από την πόλη με μακρά παράδοση στις κλασικές σπουδές προχώρησαν στη σύσταση της epiStoa (www.epistoa.eu). Η επιλογή του ονόματος δεν είναι τυχαία. Mε αυτόν τον νεολογισμό συνδέουν τον Επίκουρο, τον Δημόκριτο και με τον Λεύκιππο, θεμελιωτές των θετικών επιστημών, με τη Στοά, δηλαδή τους στωικούς φιλοσόφους. Επιλέγουν δε την πρόθεση «επί» για να υποδηλώσουν τη μεγάλη πρόοδο που έχει έκτοτε συντελεστεί στηριζόμενη στις διδαχές των αρχαίων.

«Προσωπικά έχω θορυβηθεί από γνωστούς μου Έλληνες, που μοιάζουν να αγνοούν και να υποτιμούν την αρχαία ελληνική φιλοσοφία», παρατηρεί στην «Κ» ο κ. Σιλντ, που έχοντας διδαχθεί αρχαία ελληνικά και λατινικά, είναι σήμερα σε θέση να διαβάζει χωρίς λεξικό κείμενα αρχαίων Ελλήνων στο πρωτότυπο, μια ωδή του Ορατίου αλλά και να… ανταλλάσσει email γραμμένα στα λατινικά. «Με κοιτάζουν συχνά με απορία, καθώς αποφοίτησα από κλασικό γυμνάσιο και μετά σπούδασα φυσική και ιατρική». Αυτό, όμως, δεν είναι αντίφαση, «όλη η ιατρική ορολογία προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά, έτσι όταν ήμουν φοιτητής αντιλαμβανόμουν σε τι αντιστοιχούσε κάθε ονομασία, ενώ οι σύγχρονοι φοιτητές αποστηθίζουν λέξεις χωρίς να καταλαβαίνουν τη σημασία τους». Ο ίδιος δεν δίστασε σε ηλικία εξήντα ετών να ξεκινήσει μαθήματα νέων ελληνικών. «Είχα βρεθεί για επαγγελματικούς λόγους στην Κρήτη», διηγείται, «προς μεγάλη μου έκπληξη ήμουν σε θέση να διαβάζω και να καταλαβαίνω όλες τις επιγραφές και τις πινακίδες».

Οι επόμενες γενιές μοιάζουν να στερούνται σφαιρικής παιδείας. «Νεότεροι συνάδελφοι, παρά την άρτια εξειδίκευσή τους, αγνοούν τον Δημόκριτο», σχολιάζει ο κ. Σιλντ, «ενώ σημαντικά κενά έχουν και φιλόλογοι». Τα παραπάνω θεωρεί σοβαρές ενδείξεις μιας σταδιακής πτώσης της γνώσης, παρά το ότι εκ πρώτης όψεως το ενδιαφέρον για τις κλασικές σπουδές στη Γερμανία δεν έχει ατονήσει: πάνω από 17.000 μαθητές επιλέγουν να διδαχθούν Αρχαία Ελληνικά στο σχολείο. «Αν οι δάσκαλοι έχουν άγνοια, πώς θα μεταλαμπαδεύσουν ευρωπαϊκές αξίες, όπως τη δημοκρατία, στους μαθητές τους;» αναρωτιέται ο ίδιος. «Η εμβάθυνση σε τέτοιες έννοιες πρέπει να είναι πάντοτε προτεραιότητα ενός εκπαιδευτικού συστήματος», καταλήγει, «σήμερα, ειδικά, που ακραίες ιδεολογίες απειλούν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, επείγει να στραφούμε στα κείμενα των θεμελιωτών των ευρωπαϊκών αξιών». Όπως χαρακτηριστικά λέει, «είμαι βέβαιος ότι η γενιά που έχει εμπειρία από τις ανταλλαγές μέσω Erasmus δεν υποστηρίζει τον Όρμπαν, την Εναλλακτική για τη Γερμανία ούτε τον Σαλβίνι».

Στόχος, λοιπόν, της πρωτοβουλίας, που βρίσκεται σε αρχικό στάδιο, είναι μέσω δραστηριοτήτων, ομιλιών, εργαστηρίων και νέων μεταφράσεων κλασικών κειμένων να αναδείξει τις φιλοσοφικές θεωρίες που συνάδουν με τις ευρωπαϊκές αξίες.

Όπως τονίζει στην «Κ» έτερο μέλος, ο Μάρτιν Μπιάστοχ, καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών στη δευτεροβάθμια, «δεν μας ενδιαφέρει να εξελιχθούμε σε μια κλειστή ομάδα ειδημόνων, που θα συναντιέται και θα συζητάει όλα τα παραπάνω με ρομαντική διάθεση». Η epiStoa θέλει να προσελκύσει το ενδιαφέρον νέων, φοιτητών, μεταφραστών, συγγραφέων, δημοσιογράφων αλλά και ενός ευρύτερου κοινού, που πιθανώς δεν έχει ποτέ έως σήμερα ασχοληθεί με την αρχαιοελληνική και λατινική γραμματεία. «Δεν πρόκειται να περιοριστούμε στα στενά όρια του Γκέτινγκεν ούτε της Γερμανίας, μας ενδιαφέρει όλη η Ευρώπη και προπάντων η Ελλάδα και η Ιταλία», απαντά ο κ. Μπιάστοχ στο εύλογο ερώτημα, «θέλουμε να είμαστε σε έναν ανοικτό διάλογο με τους κοινωνούς των αρχαίων πολιτισμών που καθόρισαν τη μετέπειτα ευρωπαϊκή διανόηση».