Κρίση Πολιτισμού - Καταναλωτισμός

Κρίση Πολιτισμού – Καταναλωτισμός

ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΟ:

Αφθονία και οι σύγχρονες όψεις της απανθρωποίησης

 […] Σημεία των καιρών, ενδεικτικά μιας γιγάντιας πολιτιστικής κρίσης κι ενός γενικευμένου κλίματος παρακμής. Αναμφισβήτητα, και το τίμημα, που πληρώνει ο καθένας μας ατομικά και η κοινωνία στο σύνολό της είναι πολύ μεγάλο για να μπορέσει ν’ αγνοηθεί. Από κάπου πρέπει ν’ αρχίσει η αντίδραση προς αυτή την καθολική πορεία εκχυδαϊσμού και αλλοτρίωσης, που χαρακτηρίζει την εποχή μας.

Ο σημερινός άνθρωπος και ιδιαίτερα ο αδιάπλαστος άνθρωπος βρίσκεται κάτω από μια ψυχολογική πίεση που προκαλεί το με χίλιους δυο τρόπους κι από χίλια δυο κανάλια προβαλλόμενο όραμα της καταναλωτικής «ευτυχίας». Σε τελευταία ανάλυση o άνθρωπος μαθαίνει να ψάχνει γύρω του, δεν ψάχνει μέσα του για να βρει το λόγο της ύπαρξής του και το νόημα της ζωής του. Το αδιάκοπο αυτό κυνήγι του φευγαλέου αυτού οράματος μιας τελείωσης μέσα από την απόκτηση και την κατανάλωση έχει ανυπολόγιστες ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις. Εκεί πρέπει κανείς να αναζητήσει μια από τις σημαντικότερες αιτίες για το άγχος, την επιθετικότητα, την έλλειψη ανθρώπινης επικοινωνίας και τη νεύρωση, αλλά και τον ψυχρό κυνισμό και το έγκλημα.

Ναρκωτικά, πορνοφίλμ, πορνοέντυπα, εκχυδαϊστικά πρότυπα «επιτυχίας», διαφημιστική ακολασία, αποβλακωτική και πα­θητικοποιητική τηλεόραση, η αποθέωση της βίας, της αποκτήνωσης και της συναισθηματικής ψυχρότητας σ’ όλους τους τόνους και σ’ όλες τις αποχρώσεις και όλα αυτά στο όνομα μιας υποθετικής ελεύθερης, πολυχρωμικής, πολυδιάστατης και πολυφωνικής κοινωνίας, την οποία – προσπαθούν να μας πείσουν – έχουμε το τεράστιο προνόμιο να απολαμβάνουμε. Να απολαμβάνουμε με τίμημα την πνευματική, την ψυχική, αλλά και την σωματική απονέκρωση μεγάλων μερίδων του πληθυσμού και βεβαίως της νέας γενιάς, που ζουν ένα εντελώς πλαστό όνειρο «ευτυχίας» και «ηδονής», που τους προσφέρεται «προκάτ», μέσα από χίλιους δυο αγωγούς που τους διαποτίζουν μέχρι το κόκαλο, διαμορφώνοντας μια ψεύτικη συνείδηση κι ακόμα πιο ψεύτικη «ιδεολογία».

Η ομορφιά της ζωής πρέπει να περιοριστεί στην ακόρεστη καταβόθρα ενός καταναλωτικού και αποκτητικού «πάθους». Όχι  το «είναι» της ζωής μας, αλλά το «έχειν», έλεγε ο μεγάλος Έριχ Φρομ, είναι ο νόμος της ύπαρξής μας στον σύγχρονο κόσμο. Όσο διογκώνεται το «έχειν» τόσο συρρικνώνεται το «είναι», τόσο λιγότερο ικανοί γινόμαστε να ολοκληρώσουμε την προσωπικότητά μας και να βιώσουμε πολυδιάστατα τη ζωή μας. Χάνουμε βαθμιαία την επαφή και την αίσθηση της φύσης, χάνουμε την επαφή με το σώμα μας, επικοινωνούμε – τι ειρωνεία στην εποχή της γιγάντιας ανάπτυξης των μέσων μαζικής επικοινωνίας – όλο και λιγότερο, σκεφτόμαστε όλο και επιδερμικότερα και βεβαίως στη βάση πάντοτε των διαφημιστι­κο-προπαγανδιστικών υποδειγμάτων.

Χωρίς καλά-καλά να το συνειδητοποιούμε δάσκαλοι, δημοσιογράφοι, ηγέτες της κοινής γνώμης, τύπος και κόμματα λειτουργούμε μέσα στο πλαίσιο και με τις προδιαγραφές της «κοινωνίας της αφθονίας» αντί, όπως θα’ πρεπε, να κηρύσσουμε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η ζωή είναι κάτι απέραντα ουσιαστικότερο, σημαντικότερο κι ωραιότερο από τον καταναλωτικό πυρετό. Δύσκολο βέβαια σε μια κοινωνία, που λειτουργεί σ’ όλη την γραμμή σ’ αυτή την βάση να δημιουργηθούν αντισταθμίσματα, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε δικαίωμα να παραιτηθούμε, ακόμη και κάτω από τις σημερινές, τις τόσο αρνητικές συνθήκες.

Οι νέοι και οι σκεπτόμενοι άνθρωποι είναι η ελπίδα. Οι νέοι, γιατί όχι μόνο διατηρούν μέσα τους ζωντανό το όνειρο και τη μεγάλη προσδοκία αλλά και δεν έχουν ακόμα παραιτηθεί ούτε συμβιβαστεί και οι σκεπτόμενοι γιατί αρνούνται τη θυσία των γνήσιων ανθρώπινων αξιών στο Μολώχ της καταναλωτικής «ευδαιμονίας» .

Βασίλης Φίλιας, Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις  Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1983

Κείμενο διασκευασμένο για τις ανάγκες του κριτηρίου αξιολόγησης

Παρατηρήσεις

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 110-120 λέξεις.

[Μονάδες 25]

Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:

α. Σύμφωνα με το συντάκτη του κειμένου το γεγονός ότι ο άνθρωπος ψάχνει μέσα του να βρει το νόημα της ζωής του δημιουργεί άγχος και επιθετικότητα.

β. Η νέα γενιά απολαμβάνει τα πάντα στη σημερινή πολυδιάστατη, πολυχρωμική και πολυφωνική κοινωνία διαμορφώνοντας κοινωνική συνείδηση .

γ. Κατά το συγγραφέα, όσο διογκώνεται το «είναι» μας,  τόσο περισσότερο ολοκληρώνουμε την προσωπικότητά μας και βιώνουμε πολυδιάστατη ζωή.

δ. Δάσκαλοι, δημοσιογράφοι, ηγέτες της κοινής γνώμης, τύπος και κόμματα λειτουργούν έξω από το πλαίσιο του καταναλωτικού πυρετού.

ε. Οι νέοι άνθρωποι είναι η ελπίδα γιατί αρνούνται να θυσιάσουν τις γνήσιες ανθρώπινες αξίες στο βωμό του καταναλωτισμού.

[Μονάδες 10]

Β2. α) Να εντοπίσετε έναν τρόπο πειθούς που μετέρχεται ο συγγραφέας στην τέταρτη παράγραφο του κειμένου («Η ομορφιά της ζωής …. υποδειγμάτων» ). (μονάδες 2)

β) Το αρχικό κείμενο που σας δόθηκε είναι δοκίμιο. Να αναγνωρίσετε το είδος του (αποδεικτικό- στοχαστικό)  και να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με δύο χαρακτηριστικά μέσα από το κείμενο. (μονάδες 2)

[Μονάδες  4]

Β3. α) Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη της δεύτερης παραγράφου του κειμένου Ο σημερινός άνθρωπος…    και το έγκλημα.»)  και να αναφερθείτε στον ρόλο του καθενός. (μονάδες 3)

β) Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η ίδια παράγραφος; (μονάδες 2)

[Μονάδες  5]

Β4. α) «Οι νέοι, γιατί όχι μόνο διατηρούν μέσα τους ζωντανό το όνειρο και τη μεγάλη προσδοκία αλλά και δεν έχουν ακόμα παραιτηθεί ούτε συμβιβαστεί.»: Να αναγνωρίσετε το είδος της αντιθετικής σύνδεσης στην παραπάνω περίοδο. Τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με  τη χρήση της;  (μονάδες 2)

β) Να προσδιορίσετε τη λειτουργία των  σημείων στίξης:

  • που τους προσφέρεται «προκάτ»: τα εισαγωγικά
  • …χάνουμε την επαφή με το σώμα μας, επικοινωνούμε τι ειρωνεία στην εποχή της γιγάντιας ανάπτυξης των μέσων μαζικής επικοινωνίας όλο και λιγότερο…: της διπλής παύλας . (μονάδες 2)

γ) «Εκεί πρέπει κανείς να αναζητήσει μια από τις σημαντικότερες αιτίες για το άγχος»: να αναγνωρίσετε τη σύνταξη που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας  στην παραπάνω περίοδο και να την μετατρέψετε στο άλλο είδος. (μονάδες 2)

[Μονάδες 6]

Β5. α) Να ξαναγράψετε τις ακόλουθες προτάσεις του κειμένου, αντικαθιστώντας τις λέξεις με έντονη γραφή με άλλες συνώνυμες, χωρίς να αλλάζει το νόημα:

  1. […] Σημεία των καιρών, ενδεικτικά μιας γιγάντιας πολιτιστικής κρίσης….
  2. Ο σημερινός άνθρωπος και ιδιαίτερα ο αδιάπλαστος άνθρωπος βρίσκεται κάτω από μια ψυχολογική πίεση…
  3. Σε τελευταία ανάλυση o άνθρωπος μαθαίνει να ψάχνει γύρω του…
  4. μέσα από χίλιους δυο αγωγούς που τους διαποτίζουν μέχρι το κόκαλο, διαμορφώνοντας μια ψεύτικη συνείδηση…
  5. Δύσκολο βέβαια σε μια κοινωνία, που λειτουργεί σ’ όλη την γραμμή σ’ αυτή την βάση να δημιουργηθούν αντισταθμίσματα

β) Να δώσετε τα αντώνυμα των παρακάτω υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου:

  • παρακμής   (1η παράγραφος)
  • φευγαλέου  (2η παράγραφος)
  • απονέκρωση (3η παράγραφος)
  • περιοριστεί  (4η παράγραφος)
  • γνήσιων  (6η παράγραφος)

[Μονάδες  10]

Γ. Σε ομιλία (500 – 600 λέξεις) που καλείστε να εκφωνήσετε στο πλαίσιο πολιτιστικής ημερίδας που διοργανώνει ο δήμος σας με θέμα « Η γιγάντωση της  πολιτιστικής κρίσης»

α) αναλύετε τις μορφές κοινωνικής παθογένειας που ελέγχουν και διαμορφώνουν τη ζωή των ανθρώπων στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία και

β) προτείνετε δράσεις με τις οποίες οι νέοι άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν τις στρεβλώσεις που προκαλούνται στη σύγχρονη ζωή από την αλλοτριωτική – καταναλωτική κοινωνία και θα ανακτήσουν την ιδιότητα του πολίτη.

[Μονάδες 40]

Για να μεταφερθείτε σε κάποια από τις σελίδες στις οποίες πραγματοποιείται αναλυτική παρουσίαση επιμέρους στοιχείων Θεωρίας  για την Έκφραση Έκθεση απλώς επιλέξτε τον αντίστοιχο σύνδεσμο από τον παρακάτω πίνακα:

ΠερίληψηΤρόποι Ανάπτυξης Παραγράφου
Συνοχή ΠαραγράφουΣημεία Στίξης
Ρηματικά ΠρόσωπαΣυλλογισμοί
Οι Ευθείες Ερωτήσεις στο ΛόγοΕνεργητική - Παθητική Σύνταξη: Μετατροπή
ΎφοςΠερικείμενο-Συγκείμενο
Κριτήριο Αξιολόγησης ΘεωρίαςΚριτήριο Αξιολόγησης Θεωρίας-Απαντήσεις
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Πεζό Κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση)Ερμηνευτικό Σχόλιο: Ποιητικό Κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Οδηγίες Σύνταξης- Συνηθισμένα ΛάθηΕρμηνευτικό Σχόλιο: Ποιητικό Κείμενο Β (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Ερμηνευτικό Σχόλιο: Ποιητικό Κείμενο Γ (Ενδεικτική Προσέγγιση)Πρόθεση συγγραφέα - Τρόπος ανάπτυξης / οργάνωσης παραγράφου
Πολυτροπικό κείμενο (Ενδεικτική Προσέγγιση) Υπόδειγμα Παραγωγής Λόγου (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Πολυτροπικό κείμενο Β (Ενδεικτική Προσέγγιση) Πολυτροπικό κείμενο Γ (Ενδεικτική Προσέγγιση)
Οι Εγκλίσεις στον λόγο Αναφορικές Προτάσεις - Θεωρία
Τίτλος: ΑξιολόγησηΠαραγωγή Λόγου: Αναλυτικό Σχεδιάγραμμα Εργασίας (Τέχνη)
Φάκελος Υλικού ΕΠΑ.Λ Επικοινωνιακό αποτέλεσμα

Για να μεταβείτε σε άλλα Σχεδιαγράμματα ή Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας B’  Λυκείου, επιλέξτε το αντίστοιχο θέμα από τον παρακάτω πίνακα:

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΝΕΞΕΤΑΣΗ
Λεξιλογικές Ασκήσεις
Γυναικεία Εργασία
Διαδίκτυο
Δημοκρατία Δημοκρατία
Ελεύθερος Χρόνος
Ελεύθερος Χρόνος-Απαντήσεις
Ελεύθερος Χρόνος Ενιαία Εξέταση
Ελεύθερος Χρόνος Ενιαία Εξέταση- Απαντήσεις
Επάγγελμα (Συνεξέταση)
Επάγγελμα (Συνεξέταση) -Απαντήσεις
ΕξειδίκευσηΕπαγγελματικός Προσανατολισμός Χατζηθωμάς
ΚαταναλωτισμόςΕπαγγελματικός Προσανατολισμός-Απαντήσεις
Εργασία Θέμα 15179 (Τράπεζα Θεμάτων)
Εργασία Θέμα 15179 (Τράπεζα Θεμάτων) -Απαντήσεις
Εργασία & Χρόνος (Συνεξέταση)
Εργασία & Χρόνος (Συνεξέταση) -Απαντήσεις
Κοινωνική Αλληλεγγύη ΕΠΑΛ
Κοινωνική Αλληλεγγύη ΕΠΑΛ-Απαντήσεις
Λακωνικότητα Χατζηθωμάς
Κρίση Πολιτισμού ΚαταναλωτισμόςΛακωνικότητα -Απαντήσεις
ΜΜΕ-Fake News Ενιαία Εξέταση
ΜΜΕ-Fake News Ενιαία Εξέταση- Απαντήσεις
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Τύπος (Μ.Μ.Ε.)
Παραπληροφόρηση Χατζηθωμάς
Προπαγάνδα
ΠαιδείαΠαιδείαΡατσισμός
Ρατσισμός΅Σεξιστικός Λόγος
ΤέχνηΤέχνηΤέχνη
Τηλεργασία

Το υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό υλικό που μόλις διαβάσατε προετοίμασε η εκλεκτή συνάδελφος Άννα Μαρία Πανταζή (annmariapant@gmail.com), η οποία στη συνέχεια το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

 

Η ομάδα του filologika.gr 


Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.