Κριτήριο Αξιολόγησης B Ενότητα 1

Ενότητα 1η

Οι πρώτες μέρες σε ένα νέο σχολείο

H εκπαίδευση στο Βυζάντιο

Η Χριστιανική θρησκεία και η Ελληνική πνευματική κληρονομιά αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά στοιχεία του πολιτισμού και μάλιστα της παιδείας του Βυζαντίου. Η Εκκλησία πρωτοστάτησε στο χώρο της εκπαίδευσης αναλαμβάνοντας εξολοκλήρου σχεδόν όχι μόνο την οργάνωση, τη στελέχωση και τη λειτουργία της, αλλά και την οικονομική επιχορήγησή της. Στο δύσκολο αυτό έργο οι ενοριακές επιτροπές δεχόταν συχνά τη συνεργασία των κοινοτήτων.

Η ΣΤΟΙΧΕΙΩ∆ΗΣ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ, που δεν ήταν υποχρεωτική, άρχιζε από το έβδομο έτος της ηλικίας του παιδιού και ήταν τριετής. Τα «ιερά γράμματα», όπως ονομαζόταν αυτό το στάδιο,  έδιναν τη δυνατότητα στο μικρό μαθητή να έλθει για πρώτη φορά σε επαφή με θρησκευτικά κείμενα (Παλαιά και Καινή ∆ιαθήκη, Ψαλτήρι και άλλα ) και να μάθει με τη βοήθειά τους το αλφάβητο, συλλαβισμό, ανάγνωση και γραφή. Η διδασκαλία συμπληρωνόταν με τη βυζαντινή μουσική, τα θρησκευτικά και την ιστορία. Τα μαθήματα διδάσκονταν από κληρικούς και μοναχούς κυρίως, σε χώρους που παραχωρούσαν οι εκκλησίες ή τα μοναστήρια. Οι ιδιωτικοί διδάσκαλοι που δίδασκαν στα σπίτια ήταν γνωστοί ως «παιδαγωγοί».

Η ΜΕΣΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ άρχιζε από τα δέκα χρόνια του μαθητή και διαρκούσε τέσσερα έως πέντε έτη. Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης εμπλουτίζονταν με «τα των Ελλήνων γράμματα», με τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας. Άλλα μαθήματα ήταν η Ιστορία, η Φυσική (βοτανική, ζωολογία, γεωγραφία), η Μουσική, η Γεωμετρία, η Αστρονομία και η Σημειογραφία. Οι «φοιτητές» παρακολουθούσαν τις παραδόσεις των ειδικών καθηγητών, ρητόρων, φιλοσόφων, γραμματικών και σημειογράφων στα διδασκαλεία που λειτουργούσαν υπό τη μέριμνα της Εκκλησίας σε πολλές περιοχές της αυτοκρατορίας.

Η ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ ήταν πρωταρχικό μέλημα του κράτους. Ο Θεοδόσιος Β’ ίδρυσε το 425 το Πανεπιστήμιο Κωνσταντινουπόλεως,  όπου παραδίδονταν μαθήματα αρχαίας ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, λατινικών, ρητορικής, φιλοσοφίας και δικαίου. Ανώτατες και πανεπιστημιακές σχολές ιδρύθηκαν και λειτουργούσαν με τη φροντίδα του κράτους στην Αλεξάνδρεια, τη Βηρυτό, την Αθήνα,  τη Θεσσαλονίκη τη Νίκαια και φυσικά στην Κων/πολη, όπως και σε άλλες πόλεις της Αυτοκρατορίας. Οι νέες επιστήμες όπως η ιατρική και τα μαθηματικά συμπλήρωναν σταδιακά τις ήδη διδασκόμενες. Το έργο της εκπαίδευσης βοηθούσαν εκτός από τους εκπαιδευτικούς και οι πλούσιες βιβλιοθήκες, δημόσιες, ιδιωτικές και μοναστηριακές, όπως η βιβλιοθήκη του Πατριάρχη Φωτίου. Αξιοσημείωτη είναι η προσφορά των μοναχών και στον τομέα της αντιγραφής έργων αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, ορισμένα από τα οποία διασώθηκαν χάρη στη δική τους πρωτοβουλία.

Είναι γενική διαπίστωση ότι η Βυζαντινή παιδεία συνετέλεσε ουσιαστικά όχι μόνο στη διαμόρφωση του ιδιαίτερου χαρακτήρα του βυζαντινού πολιτισμού αλλά και στη διατήρηση και διάδοση της Χριστιανικής και της Ελληνικής ανθρωπιστικής παιδείας.

(www.pedia.gr)

1) Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της παιδείας του Βυζαντίου;

2) Ποιες είναι ο βαθμίδες της βυζαντινής εκπαίδευσης;

3) Να αποδώσετε περιληπτικά την τέταρτη παράγραφο του κειμένου.

4) Να συμπληρώσετε τα παρακάτω κενά επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη από αυτές που δίνονται παρακάτω: εκμάθηση, καλλιέργεια, καταρτιστεί, γνωστικό, εμπεδώσει, αποστηθίζει, κατανοήσει.

• Έχει διακριθεί όχι μόνο για το υψηλό…………………… του επίπεδο, αλλά και για την ιδιαίτερη ψυχική του …………………………. .
• Σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάφερε να ………………………….. σε ένα άγνωστο σε εκείνον, τομέα.
• Έλυσε την άσκηση σωστά, καθώς είχε …………………………. τη θεωρία.
• Όταν τον δυσκολεύει ένα μάθημα, δεν μπαίνει στη διαδικασία να το …………………., αλλά το ……………………… .
• Η ………………… ξένων γλωσσών είναι απαραίτητη στις μέρες μας.

5) Κάντε τις παρακάτω αντιστοιχίσεις, ώστε να προκύψουν τα σωστά ζεύγη λέξεων.

6) Συμπληρώστε τα κενά των παρακάτω προτάσεων επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη από τις προσφερόμενες.

• Η ……………… μου δε μου επιτρέπει να σου μιλήσω άσχημα. (αγωγή, διαγωγή)
• Η ………………. του κάθε λαού είναι ξεχωριστή. (καλλιέργεια, κουλτούρα)
• Ο ………….. της Ε’ τάξης ∆ημοτικού είναι πολύ αυστηρός. (καθηγητής, δάσκαλος)
• Η ………………. διδασκαλίας είναι αρκετά ευρύχωρη. (τάξη, αίθουσα)
• Οι μαθητές δίνουν εξετάσεις για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια ……………………… . (παιδεία, εκπαίδευση).

Γ) Παραγωγή λόγου

Γράψτε μια επιστολή σε ένα φίλο σας περιγράφοντάς του μια μέρα που πήγατε αδιάβαστος σε ένα μάθημα.

Για να μεταβείτε στο Υλικό ή τα  Κριτήρια Αξιολόγησης  της Νεοελληνικής Γλώσσας Α’  Γυμνασίου, επιλέξτε την αντίστοιχη ενότητα από τον παρακάτω πίνακα:

ή επιλέξτε τον παρακάτω σύνδεσμο για να μεταβείτε σε:

ΙΕΠ: Κριτήρια Αξιολόγησης για Γλώσσα και Λογοτεχνία Γυμνασίου

Το κριτήριο αξιολόγησης που μόλις διαβάσατε προέρχεται από τις προσωπικές σημειώσεις της εκλεκτής συναδέλφου Αργυρώ Διαμαντοπούλου- Παπαλιά, η οποία το παραχώρησε στον ιστότοπό μας σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους υπόλοιπους συναδέλφους.

Την ευχαριστούμε από καρδιάς και της ευχόμαστε κάθε επιτυχία όχι μόνο στον επαγγελματικό στίβο αλλά και στην προσωπική της ζωή.

Η ομάδα του filologika.gr 

Για περισσότερη ενημέρωση για θέματα που αφορούν την προετοιμασία για τις Πανελλήνιες Εξετάσεις ακολουθήστε μας στην επίσημη σελίδα μας στο Facebook.